TSK yapı değişikliği AYM'den döner mi?

 Hükümetin Türk Silahlı Kuvvetler (TSK) yapısını değiştiren Kanun Hükmünde Kararnamesi (KHK) Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) götürülebilir mi?
Konu genelde başka, OHAL'de başkadır. Ancak siyasilere ayak uyduran hukukçular kuvvet komutanlıklarını bakanlığa bağlayan, Genelkurmay Başkanı'nı kuşa çeviren, emir-komuta zincirini bozan kararnamenin AYM tarafından "anayasaya aykırılığı" nedeniyle iptal edilebileceğini öne sürerken OHAL'i hesaba katmamaktadırlar.
Genele yani olağan hale bakalım:
Anayasaya göre, Genelkurmay Başkanı silahlı kuvvetlerin komutanıdır (madde:117). Kuvvet komutanlıklarını ayırıp bakanlıklara ya da başka makamlara bağlamak anayasaya aykırılık teşkil eder. Yasayla da yapsanız KHK ile de yapsanız anayasaya aykırıdır ve bu gerekçeyle AYM'de dava açılabilir. AYM, yasa, yasa gücünde kararname(KHK) ve Meclis İçtüzüklerinin Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler (Anayasa, madde:148).
Olağan durumda söz konusu kararnamenin anayasaya aykırılığı nedeniyle AYM'de dava açılabilir.
OHAL'de ise anayasaya aykırı olsa bile AYM'de dava açılamaz; "?Ancak, olağanüstü hallerde, sıkıyönetim ve savaş hallerinde çıkarılan kanun hükmünde kararnamelerin şekil ve esas bakımından Anayasaya aykırılığı iddiasıyla, Anayasa Mahkemesinde dava açılamaz (Anayasa, madde:148).
AYM'nin görev ve yetkilerini düzenleyen Anayasa hükmü (madde:148) olağan ve olağanüstü durumları ayırmış ve Mahkemenin anayasaya uygunluk denetim yetkisine OHAL için yasak getirmiştir.
Bazı gazete manşetlerine çıkan haberlerde OHAL kapsamı dışına çıkıldığı gerekçesiyle kararnamenin iptali için AYM'ye gidileceği belirtilmektedir. Oysa OHAL kapsamında çıkarılan KHK'lar için AYM, bana gelme demektedir.
İstediğiniz kadar OHAL kapsamı dışına çıkılmıştır yani Anayasaya aykırı hareket edilmiştir deyin; bunun tespit ve iptali için dava açma yasağı vardır.
AYM'ye iptal değil de bireysel başvuru hakkınızı kullanarak gidebilirsiniz. Ancak, OHAL nedeniyle askıya alınmış temel hak ve özgürlüklerinizden istisna kapsamına giren yani OHAL'de bile yararlanabileceğiniz haklarınız, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde düzenlenen haklarla örtüşme koşuluyla, bireysel başvuru konusu olabilir. Nedir bu haklar: yaşam hakkı, işkence yasağı, kanunsuz suç ve ceza.
Görülüyor ki, TSK yapısını değiştiren KHK, OHAL içinde düzenlendiğinden, AYM'de dava konusu yapılamıyor.
TSK yapı değişikliğinden mağdur olanların, örneğin emir altındaki eratın, okulları kapatılan öğrencilerin OHAL sona erdikten sonra mağduriyetlerinin giderilmesi için maddi manevi talep ve dava hakları olabilir yargı önünde. Olumlu sonuç alamazlarsa ve de şartları varsa AYM önünde bireysel başvuru haklarını kullanabilirler.