Ev okulu/okul gerekli mi?

Okullar açılınca evlerimiz de birer okul oluyor  aslında. Evlerimiz tam anlamıyla okula dönüşmek zorunda aslında. Çünkü eğitim evde başlar, hepimiz hayatta kalmamızı ve hayatla bağ kurmamızı sağlayan bilgileri evde öğrendik, deneyimledik. Peki evler nasıl okula dönüşecek ya da dönüşmek zorunda mı? Bence zorunda çünkü okullar gün geçtikçe hantallaşıyor, çağa ayak uyduramıyor:
 

Okulların görevlerini yaptığını düşünen ve bunu açıkça belirten çok sayıda yazar, akademisyen, eğitimci var. Okulların, günümüzdeki anlamda ve sistemde, çok uzun bir geçmişi yok, 200 yıl öncesine dayanıyor. Bu tarz okulların açılma sebeplerinden biri Almanya'nın Napolyon'a  yenilmesi. Almanya daha güçlü olmak için okul açar;  sınıf, öğretmen, müfredat, not verme…bunların hepsi Almanların bir kısmı da Prusların  fikri. Amerika da kendi ülkesine bakar:  göçmen çok, gençler hep sokakta. Bunları bir yere toplayalım, itaat eden, birkaç da şey bilen işçi yetiştirelim,  der ve o da aynı sistemle, belki bazı değişiklikler yaparak çok sayıda okul açar. O döneme kadar bilgiye ulaşmak da oldukça zor olduğu için okullar bilginin aktarıldığı önemli merkezler olmuş.
 

Son zamanlarda çok duyduğumuz ve dile getirdiğimiz bir söylem var: "Eğitim başarısız, eğitim sistemimiz başarısız."  Aslında değil, tam da kuruluş amacına uygun bireyler yetiştiriyor bu sistem.Bilgi depolayan, her şeye itaat eden, yapacağı her şey önceden planlanmış, akıl yürütmesi, eleştirel düşünmesi gerekmeyen bireyler. Otur , otur; kalk, kalk; öğren, öğren; şimdi teneffüse çık, şimdi ihtiyaç gider, şimdi yemek ye, şimdi eve git, derse katıl, sus, yerine geç, sessiz ol,  şunu öğren, buna gerek yok, bunları ezberle gerisini boş ver, soru sorma, daha fazla ödev yap…liste uzayıp gidiyor. Üreticilik diye bir şey yok okullarda, çünkü böyle bir amacı yok okulların (Bu konuyla ilgili bazı çalışmalar yapılsa da alt yapı buna uygun değil.) , okullardaki bu sistemle de üreten, yapay zekayla boy ölçüşebilecek kişiler yetiştirilemez. Hiç mi yetiştirilemez ? Bu sistemle çok iyi yerlere gelmiş, üreten, dönüştüren kişiler var elbette ancak sayıları çok az ve  hepsinin de farklı hikayeleri var.
 

Birçok uzman okulların asla iyileştirilemeyeceğini, kökünden değiştirmek gerektiğini, artık görevini yaptığını, şimdi yeniden revize edilmesi gerektiğini söylüyor. Çünkü çağ bunu gerektiriyor.
 

400 bin öğretmenin atanamadığı bir ülkede hala her yıl  40 bin öğretmen yetiştiriliyor. Üstelik bu yetiştirme tarzı gelişmiş ülkelerden oldukça geri kalmış durumda. YKS gibi sınavlardan oldukça yüksek puan alan gençler – ki bunlar okul sisteminin yetiştirdiği, tüm gerekleri yerine getiren en başarılı kişiler- en iyi üniversiteden bile mezun olsa işsiz kalabiliyor ya da oldukça düşük maaşla iş bulabiliyor. Tarihin tozlu sayfalarına kalan meslekler hala üniversite tercih kılavuzunda yerini koruyor ama salgın hastalıklar, yok olup giden doğa, küresel ısınma – soğuma, susuzluk, insan ilişkileri, depresyon, çarpık kentleşme, ekonomik dengesizlik, kanser, geri kalmışlık, savaş, doğal afetler, göçler…  karşısında hala çaresiziz.
 

Hatta 2010'dan sonra doğan çocukların yapacağı mesleklerin hala icat edilmediği düşünülüyor.

Okullarda bunların hangisine yönelik bir eğitim veriliyor ya da verilenler ne kadar etkili oluyor?

Bir araştırma var yaratıcılıkla -ben bu sözcüğün yerine üreticilik sözcüğünü kullanacağım- ilgili.5-6 yaşlarında 1600 çocuğa yeni bir şey ortaya koyma becerilerini ölçen bir test uygulanıyor. Dâhi kategorisine giren çocuk sayısı  %98.  5 yıl sonra aynı çocuklara aynı test uygulanıyor, sonuç: %30. Çocuklar 15 yaşına geldiğinde oran %12.Yetişkinlikte %2'ye düşüyor.
 

Bilgi artık her yerde, bilgiye kolaylıkla ulaşılabiliyor, o yüzden okullarda başka bir şey öğretmek gerekiyor. Alibaba.com. un  kurucusuJackMa, çocuklarınızı robotların yapamayacağı işlere hazırlayın, diyor.

Oysa okullarda dersin ne zaman başlayacağı ne zaman biteceği, ne zaman ihtiyaç giderileceği birileri tarafından belirlenmiş zaman dilimlerinde ve çalan zillerle oluyor. Ama çocukların hiçbirine zaman yönetimi öğretilmiyor. Hatta aç kaldığında karnını nasıl doyuracağı da…görgü kuralları da, doğayı koruma da merhamet de…bunların hiçbiri, hiçbir yaşam becerisi ve insan olma değerleri okullarda öğretilmiyor, öğretilemiyor birçok sebepten.

Çocuklar okullara isteksizce giriyor sabahın ilk ışıklarında,  hapishaneden kaçar gibi de okullardan kaçıyor son zil eşliğinde;  ve maalesef ki öğretmenlerde de durum böyle.(Okulun hapishaneye benzetilmesi Özgür Bolat'a ait.)

Kafana zorla bilgi sokulmaya çalışılıyor ki hangi bilgiyi öğrenmek isteyeceğine dahi karar veremiyorsun, sonra önüne bir test atılıyor ve başarılı- başarısız olarak hatta yanına bir de puan eklenerek  etiketleniyorsun En başarılı olanlar hayatta mutsuz ve işsiz olabiliyorsa, öyleyse bu başarı neyi temsil ediyor?
 

Bilgiye ulaşılamadığı dönemlerde okulların bilgi yuvası olması normal bir durumdur. Ancak gelinen nokta çok farklı.

Okullardan zihinsel ve ruhsal olarak çökmüş bir şekilde mezun oluyor gençler. Okumak-yazmak ve az matematik şart, bunu kimse inkar edemez. Ancak 10-20 yaş arası gençliğin en önemli 3.ölüm nedeni intihar. Ve bu çocukların hepsi okula gidiyor ve orada stresle,  kaygıyla ,depresyonla, duygusal çöküntüyle, zorbalıkla nasıl başa çıkacağını, yaşama nasıl tutunacağını, yeteneklerini nasıl geliştireceğini öğrenmiyor maalesef.
 

Ve benden duymuş olmayın ama Iphone,facebook,youtube,snapchat,watsapp,  okulu bırakmış insanlar tarafından ortaya çıkarılan ürünler ve uygulamalar. Kazançlarını söylemeye de bence gerek yok.
 

Peki bu okullar hiçbir işe yaramıyor mu? Pek çok işe yarıyor okul, oldukça önemli bir yeri var toplumların ve devletlerin hayatında. Ancak eksik yönlerinin bilinip tedavi edilmesi gerekiyor. Bunu kim yapacak peki? Elbette sistemin değişmesi bizi aşan şeyler, ancak bize de düşen çok iş var.