Çin ve Brezilya doları devre dışı bıraktı

Prof. Dr. Haydar Baş’ın Rusya Parlamentosu’ndaki konuşmasından birkaç gün sonra Milli Ekonomi Modeli’nin tüketim odaklı çözümlerini “temel prensipler” olarak kabul eden Çin, Model’in dış ticaret formülünü de uygulamaya koydu.
Çin ve Brezilya, geçtiğimiz gün başlayan 5. BRICS zirvesi’nde, aralarında yaptıkları ticarette kullanmak üzere “para takas anlaşması” imzaladı.
Anlaşma, iki ülke merkez bankalarının 30 milyar dolara denk gelen 190 milyar Yuan ya da 60 milyar Real tutarındaki miktarlara kadar para takası yapabilmesini öngörüyor.
Yetkililer anlaşmanın küresel mali koşullardan bağımsız olarak, ikili ticaretin daha rahat yapılabilmesini sağlayacağını söylüyor. Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin, aynı zamanda Brezilya’nın en büyük ticaret ortağı…
Rusya, Milli Ekonomi Modeli’ni kalkınma planına aldıktan sonra Çin ile kendi paraları cinsinden ticaret yapmaya başlamıştı. Çin Rusya ile yapılan bu anlaşmadan fayda gördüğü için ve de dolara olan bağımlığını ortadan kaldırdığı için Brezilya ile de böyle bir anlaşmaya adım atmış bulunuyor.
Çin ve Brezilya arasındaki ticaret hacmi, 2003’teki 6,7 milyar dolarlık seviyesinden geçen yıl 75 milyar dolara yükseldi.
Çin’in Brezilya’nın demir ve soya ürünleri gibi hammadde ürünlerini talep ediyor. Brezilya ise Çin’de imal edilen ürünler için önemli bir pazar konumunda...
Milli Ekonomi Modeli, iki ülke arasında yapılan dış ticarette, o iki ülkenin kendi paralarının kullanılması gerektiğini ifade ediyor.
Halbuki bugüne kadar hemen hemen bütün ülkeler birbirleriyle yaptıkları ticarette Amerikan dolarını kullanıyor ve ABD bütün bu alışverişlerden ekstra gelir elde ediyordu.
Hatta kendi parasının dünya parası olarak kabul görmesi sebebiyle üretimi de bir kenara koymuş ve kağıdı boyayıp dolar haline getirerek maliyetsiz bir şekilde diğer ülkelerin üretimlerini sömürür vaziyete gelmişti.
Bu açıdan bakıldığında ABD’nin her yıl 500 milyar doları aşkın cari açık vermesi ABD için bir problem değil, bu kadar mal ve emeği sömürdüğünün göstergesidir.
ABD’de başlayan küresel krizle beraber, doğudan batıya ABD ile bağı olan ülkeler büyük ekonomik sıkıntılar yaşayınca, yeni arayışlara girmişlerdi.
Rusya’nın küresel krizden güçlenerek çıkması, özellikle doğu ülkelerinin yönünü bu ülkeye çevirmesine yol açtı. Rusya’nın geçmişten farkı Milli Ekonomi Modeli’ni uygulamasıydı ve böylece krizden sarsılan ülkeler için Milli Ekonomi Modeli can simidi oldu.
Anlaşmanın ardından basına konuşan Brezilya Merkez Bankası Başkanı Alexandre Tombini, “Bizim amacımız Çin ile yeni bir ilişki kurmak değil, olası küresel krize karşı ortaklığımızı geliştirmek” dedi. Bundan sonra birçok ülkenin, krizin sebebi ABD’nin dolarından kaçtığına şahit olacağız.
Çin Başbakanı Wen Jiabao’nun Ulusal Halk Kongresi’ndeki açıklamalarını daha önceki yazılarımızda aktarmıştık. Jiabao özetle, tüketim odaklı bir ekonomiye yöneldiklerini ilan etmişti ve yeni yöneticilere de bunu tavsiye ediyordu.
Bu kongrede seçilen Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in ilk ziyaretini Rusya’ya yapması ve hemen ardından da Brezilya ile para takas anlaşmasını imzalaması açıkça gösteriyor ki, Çin bundan sonraki süreçte Milli Ekonomi Modeli’ni her yönleriyle uygulamaya başlayacak.
Tabi, bir noktaya dikkat etmesi gerekiyor, Rusya Model’i uygulamakla beraber tıkandıkları noktada Prof. Dr. Haydar Baş’tan akıl almaktadır. Çin’in de kendine göre farklı özellikleri var, örneğin ABD ve diğer ülkelerle bugüne kadar yaptığı dış ticaret sebebiyle 3 trilyon dolara yakın döviz rezervi birikti, bunu ne yapacak? Artı, 1,5 milyara yakın nüfus var, kırsal kesimde yoksulluk had safhada, Model detaylarda nasıl uygulanacak?
Bu ve benzeri birçok konuda Sayın Baş’la mutlaka istişare etmeleri lazım.