Çaykur bilmecesi

2021 yılı faaliyet raporuna göre Çaykur 503 milyon 840 bin TL zarar etmiş.

Bilmece şu?

Her gün 250 milyon bardak çayın içildiği ve dünyada kişi başına en fazla çay tüketilen Türkiye'de pazarın hâkimi konumundaki Çaykur nasıl zarar eder?

Malumunuz ülkemizin bu güzide kuruluşu Bakanlar Kurulu kararı ile Şubat 2017'de Varlık Fonu'na devredilmişti.

Varlık Fonu'ndayken neler olduğunu bilmiyoruz ancak bu karardan sonra Çaykur 5 yıldır kâr edememiş.

Çaykur'un son 5 yılda toplam zarar 2.6 milyar TL'yi aşıyor.

En son 2016 yılında 82 milyon lira kâr açıklayan Çaykur, Varlık Fonu'na devredildiği 2017 yılında 268 milyon lira zarar etti. 2018'de 657 milyon lira, 2019'da 635 milyon lira, 2020 yılında ise 547 milyon lira zarar eden kuruluş, 2021'de de zarar etme geleneğini 540 milyon lira ile sürdürmüş.

Zararın nedeni yatırım değil!

Sektörü yakından takip eden uzmanlar, Çaykur'un sürekli zarar yazmasının yapılan büyük harcamalar, kamulaştırma masrafları, özel sektörden fabrika alınması ve çay bahçelerinin yenilenmesi gibi yatırım kalemlerinden kaynaklanmadığını vurguluyor. 

Çaykur'un nakit akışını sağlayamadığı için sürekli bankalardan kredi alarak borçlarını borçla ödediğini ifade eden uzmanlara göre bu borçların çoğunluğu da aslında kendi bünyesinde rahatlıkla yapılabilecek pazarlama faaliyetinin başka kurumlara ya da yan şirketlere ücret karşılığı yaptırıldığı ve zarar söz konusu olduğunda da bunu Çaykur üstlendiği için oluşuyor.

Siz de duymuşsunuzdur, birkaç yıl önce şekere alternatif diye Güney Amerika menşeili bir bitki olan stevia Çarkur'un girişimleriyle ülkemize getirilmiş ve Türkiye'ye yetiştirilmesi için çalışmalar yapılmıştı.

Sadece bu stevia çalışmasından Çaykur'un zararı ne kadar olmuş biliyor musunuz? Tam 16 milyon lira… 

Sayıştay raporları Çaykur'un reklam ve promosyon gibi 'amaç dışı' harcamalarının çok fazla olduğuna dikkat çekiyor.

Son 20 yılda çoğu alanda olduğu gibi Çaykur'da da zarar var, ama sorumlu ve hesap sorulan yok.

Girişte sorduğum bilmecenin yanıtını bulabildiniz mi?

Ben söyleyeyim, 20 yıldır tek başlarına yönettikleri ülkemizi nasıl sorunlar yumağı bu hâle getirdiyse hükümet, Çaykur'u da aynı mantıkla zarar ettirdi ve ettirmeye de devam edecek.

Çaykur için satışın yeri mi yapılıyor?

Bu yanıt Çaykur'un nasıl zarar ettirildiğini gösteriyor, ancak nedenini ortaya koymuyor.

Peki, Çaykur göz göre göre 5 yıldır neden zarar eder?

Görünen o ki, şeker fabrikalarının yaşadığı kaderi Çaykur da adım adım yaşamaya hazırlanıyor.

Hatırlayacağınız gibi önce yıllarca zarar etmesine göz yumulan şeker fabrikaları 'zarar ediyor' gerekçesiyle sonrasında satılmıştı.

Anlaşılıyor ki, ülkemize 20 yıldır her alanda kendine zarar yazdırtan hükümetteki politikacılardan Türkiye kurtulmadan, Çaykur da bu vahim durumdan kurtulamayacak.