logo
15 OCAK 2025

Bir ahlâki sorun: ABD

25.12.2017 00:00:00
Bir içtihat Trump'ın suratında tokat gibi patlarken bir gerçeği de dünyanın gözleri önüne seriyordu; ABD'nin BM'deki hukuk kabadayılığı. BM Genel Kurulu, Amerika'ya ve hempalarına ve de BM Güvenlik Konseyine rağmen Kudüs hakkında kararını veriyordu.
Bu karar, BM'nin rolü ve geleceği konusunu da yeniden gündeme getiriyordu.
Dünyanın acı gerçeklerindendir: Doğal zenginliklerin ve stratejik noktaların "güçlü" devletler arasında paylaşılmasından doğan çekişmelerin zirveye çıkması, büyük savaşlara yol açar. Birinci Dünya Savaşı da, İkinci Dünya Savaşı da böyle başlamıştır. 
Milyonlarca insanın ölmesine sebep olan, sağ kalanların da hayatlarını zehir eden savaşlar, bir yandan halklar arasında nefreti körüklerken; diğer yandan da barış özlemlerini güçlendirir. Birinci ve İkinci Dünya Savaşlarının ardından kurulan iki örgüt, Milletler Cemiyeti ve Birleşmiş Milletler bu özlemlerin eseri sayılabilir. Her iki örgütün kuruluş belgelerinde "dünyada barışı sağlamak" temel amaç olarak belirtilmiştir.
Milletler Cemiyeti, bu amacı gerçekleştirmede yetersiz kalmış, Birinci Dünya Savaşı'ndan çok daha büyük acılara yol açan İkinci Dünya Savaşı'na engel olamamıştır.
İkinci Dünya Savaşı'nın sonunda kurulan, yani 72 yıldır varlığını sürdüren Birleşmiş Milletler Örgütü'nün, gerek üye sayısı dolayısıyla kapsadığı coğrafi alan, gerek doğrudan ya da, UNESCO, UNICEF, Dünya Besin ve Tarım Örgütü (FAO) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) gibi çeşitli organları eliyle ilgilendiği konuların çeşitliliği açısından dünyanın en büyük uluslararası örgütü olduğu kuşkusuzdur.
BM'nin hangi amaçlarla kurulduğu, BM Antlaşması'nın (Anayasasının) giriş bölümünde ve ilk iki maddesinde açıklanmıştır. Burada "iyi komşuluk anlayışı içinde, birbiriyle barışık olarak yaşamak", "barış ve güvenliği korumak için güçleri birleştirmek" ve "ortak yarar dışında silahlı kuvvet kullanılmasına başvurmamak" gibi ilkelere yer verilmiştir.
Birleşmiş Milletler Örgütü'nün bu noktadaki durumu nedir? Zaman zaman eşiğine gelinmiş olsa da, Üçüncü Dünya Savaşı çıkmış değildir. Bunda BM'nin olumlu rol oynadığı inkâr edilemez. Nitekim Genel Kurul'un Kudüs için aldığı karar, şimdilik, Trump'ın dünya savaşına yol açabilecek çılgınlığına gem vurmuş gözüküyor.
Ancak, İkinci Dünya Savaşının sona ermesinden, yani BM Örgütü'nün kurulmasından bu tarafa, dünyanın çeşitli yörelerinde, küçük ve orta çapta savaşlar hep süregelmiştir. BM'nin bu savaşları önlemekte yetersiz kaldığı bir gerçektir.
ABD, Birleşmiş Örgütü'nün kurulmasına öncülük etmiş ve destek olmuştur. Ancak, 2003 yılındaki Irak saldırısı aşamasında, ABD'nin BM'ye açıkça sırtını döndüğü görüldü. ABD, BM Örgütü'nü bazen, kendisine doğrudan destek ağlayan bir şekilde kullanmış ya da Vietnam ve Suriye konusunda hareketsiz kalmasını sağlayarak, bu örgütten dolaylı biçimde yararlanmıştır. 
BM Güvenlik Konseyi, uluslararası barış ve güvenliğin korunmasında esas yetkili organdır. BM Genel Kurulu'nun öneride bulunma yetkisine karşın Güvenlik Konseyi'nin karar alma yetkisi vardır. Meşru müdafaa hâli dışında devletlere bireysel olarak yasaklanmış olan kuvvet kullanımı da dahil olmak üzere, bu amaçla zorlayıcı tedbirler almaya yetkili tek mercidir. Ancak,  karar alması için daimi 5 üyenin (ABD-İngiltere-Fransa-Rusya-Çin) olumsuz oy kullanmaması gerekir. Her bir üyenin veto yetkisi olduğundan, bir üyenin dahi olumsuz oyu, karar çıkmasını önler. Bu husus yoğun eleştirilere neden olmuştur. Örneğin 1950'de Kore olayında, Güvenlik Konseyi'ndeki Sovyet vetosu nedeniyle BM görevini yerine getirememiştir. Ancak, çözüm yine kendi sistemi içinde bulunmuş; Genel Kurul, 3 Kasım 1950 tarihli ve 377 sayılı "Barış İçin Birleşme" kararıyla veto sebebiyle Güvenlik Konseyi görevini yerine getiremediği takdirde, Genel Kurul'un, kuvvet kullanılması da dahil olmak üzere tavsiye kararı alınabileceğini tavsiye etmiştir.
Son örnekte de, ABD'nin Güvenlik Konseyi'nde veto ettiği Kudüs Tasarısı, BM Genel Kurulu'nda kabul edilmiştir.
BM Yönetiminde "veto" sorununun çözümü için yapısal reform acilen harekete geçirilmelidir. 
 
Prof. Dr. Ali Ünal Emiroğlu / diğer yazıları
ABD'den PKK/YPG'ye desteğe devam mesajı
Beyaz Saray'dan Türkiye açıklaması
Sürecin adı belli değil ama sahibi belli
Eski Türkiye'yi kimse tehdit edemezdi
Kilit Parti DEM!
Yeniden adaylığı için taşlar döşeniyor
Parayı şartları taşıyan alacak
Aile ve Gençlik Fonu desteklerinin şartları var!
Türkiye yaya kaldı
Türkiye'de 99 bin, Çin'de 11 milyon
Böyle giderse dönüşleri 5 yıl sürer
Suriyeliler birer ikişer dönüyor
Suriye'de ekmek karaborsaya düştü
Ekmek fiyatları 10 kat birden arttı
Yabancılar o ülkeden konut satın alması zorlaşıyor
Yabancılar yüzde 100 vergi ödeyecek!
Gazze'de ateşkese Trump baskısı
20 Ocak öncesi bitmesi isteniyor
Trump, Biden'a 'Los Angeles' yangınlarıyla yüklendi
"Büyük bir beceriksizlik!"
Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer bakanlığa sordu
"İade edilen diğer ürünler ne oldu?"
İran ve üç Avrupa ülkesi arasında nükleer müzakere
"Görüşmeler yapıcı geçti"
Zübeyde Hanım'ın vefatının 102. yıldönümü
İzmir'de mezarı başında anıldı
Gazze'de ateşkes umudu
Esir takası gündemde
'Bütün siyaseti adil olmaya davet ediyorum'
BTP lideri karakolda imza verdi
ABD'den PKK/YPG'ye desteğe devam mesajı
Beyaz Saray'dan Türkiye açıklaması
Sürecin adı belli değil ama sahibi belli
Eski Türkiye'yi kimse tehdit edemezdi
Kilit Parti DEM!
Yeniden adaylığı için taşlar döşeniyor
Parayı şartları taşıyan alacak
Aile ve Gençlik Fonu desteklerinin şartları var!
Türkiye yaya kaldı
Türkiye'de 99 bin, Çin'de 11 milyon
Böyle giderse dönüşleri 5 yıl sürer
Suriyeliler birer ikişer dönüyor
Suriye'de ekmek karaborsaya düştü
Ekmek fiyatları 10 kat birden arttı
Yabancılar o ülkeden konut satın alması zorlaşıyor
Yabancılar yüzde 100 vergi ödeyecek!
Gazze'de ateşkese Trump baskısı
20 Ocak öncesi bitmesi isteniyor
Trump, Biden'a 'Los Angeles' yangınlarıyla yüklendi
"Büyük bir beceriksizlik!"
Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer bakanlığa sordu
"İade edilen diğer ürünler ne oldu?"
İran ve üç Avrupa ülkesi arasında nükleer müzakere
"Görüşmeler yapıcı geçti"
Zübeyde Hanım'ın vefatının 102. yıldönümü
İzmir'de mezarı başında anıldı
Gazze'de ateşkes umudu
Esir takası gündemde
'Bütün siyaseti adil olmaya davet ediyorum'
BTP lideri karakolda imza verdi
logo

Beşyol Mah. 502. Sok. No: 6/1
Küçükçekmece / İstanbul

Telefon: (212) 624 09 99
E-posta: internet@yenimesaj.com.tr gundogdu@yenimesaj.com.tr


WhatsApp iletişim: (542) 289 52 85


Tüm hakları Yeni Mesaj adına saklıdır: ©1996-2025

Yazılı izin alınmaksızın site içeriğinin fiziki veya elektronik ortamda kopyalanması, çoğaltılması, dağıtılması veya yeniden yayınlanması aksi belirtilmediği sürece yasal yükümlülük altına sokabilir. Daha fazla bilgi almak için telefon veya eposta ile irtibata geçilebilir. Yeni Mesaj Gazetesi'nde yer alan köşe yazıları sebebi ile ortaya çıkabilecek herhangi bir hukuksal, ekonomik, etik sorumluluk ilgili köşe yazarına ait olup Yeni Mesaj Gazetesi herhangi bir yükümlülük kabul etmez. Sözleşmesiz yazar, muhabir ve temsilcilere telif ödemesi yapılmaz.