Ne etik ne adil

Seçimlerin dürüstlüğü ilkesi seçim sürecinin adil, objektif ve tarafsız bir şekilde yürütülmesini gerektirmekte olup bu ise, seçim yarışına katılanlar bakımından eşit şartlarda bir rekabet ortamının sağlanmasıyla mümkündür. Bu nedenle seçimde rol alan aktörlerin siyasal rekabette eşit şartlara tabi olması, bu hususta belirli bir grubu avantajlı ya da dezavantajlı konuma düşürecek tutum ve işlemlerden kaçınılması gerekir.

Seçime günler kala ortalık toz duman… Dürüstlük ilkesinin tozunu attıran aktörlerden geçilmiyor. Görevlerinden ayrılması gereken adaylar ki, özellikle bakanları kastediyoruz, görevlerini bırakmadıkları gibi devletin imkânlarını kendi seçim propagandaları yolunda kullanarak, seçim yarışında muhalefeti dezavantajlı duruma düşürmektedir. Bu da ne dürüstlüğe ne de adalete sığar. Üstelik etik de değildir.

Hukuk ile etik arasındaki ilişki insanların bir arada yaşamaya başladığı ilk çağlara kadar uzanır ve insan topluluklarının uymak zorunda olduğu temel kuralların bütünüyle ilgilidir. Bu nedenle hukuk ve etik terimlerinin birbirinden ayrı düşünülmesi mümkün değildir. Hukuk kuralları etik değerlerin örf ve adetlerin, gelenek ve göreneklerin yazılı metinlere dökülmesi sonucu oluşan ve toplumsal hayata katılan bütün insanların uymak zorunda olduğu kuralların bütünüdür. Hukuk kurallarına uymamanın yaptırımı vardır. Ancak etik değerlere uymamanın yaptırımı yoktur. Sadece toplum baskısı, ayıplanma, kınama gibi etkenler öne çıkar. Hukuk ve etik arasında kurulacak ilişkide rol oynayan temel etik değerler, aynı zamanda erdemli davranmayı ve ahlaki bir duruşu ifade eder.

Seçimlerin dürüstlüğü ilkesi hukukla etik değerlerin örtüştüğü ve anayasanın teminatı altında olan bir kuraldır. İster hukuk penceresinden ister ahlak/etik penceresinden bakın yaşadığımız seçim sürecinde gördüklerimiz hukuk ve etik değerlere uygun düşmemektedir.

Seçimlerin yargı organlarının genel yönetim ve denetimi altında yapılacağını hükme bağlayan anayasanın 79'uncu maddesine göre:

"Seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırma, seçim süresince ve seçimden sonra seçim konularıyla ilgili bütün yolsuzlukları, şikâyet ve itirazları inceleme ve kesin karara bağlama ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin seçim tutanaklarını ve Cumhurbaşkanlığı seçimi tutanaklarını kabul etme görevi Yüksek Seçim Kurulunundur."

Yüksek Seçim Kurulu (YSK) görevini yapıyor mu? Daha açık soralım: Seçimlerin dürüst ve adil bir şekilde, eşit rekabet koşullarında yapılması için ne gibi işlemler yapıyor?

Görünen o ki, YSK anayasal görevini tam olarak yerine getirmediği gibi, Anayasa Mahkemesi'nin (AYM)

27/12/2022 tarihli Resmi Gazetede (RG) yayınlanan kararında vurguladığı "seçimlerin dürüstlüğü" ilkesine karşı da duyarsız kalmıştır.