Muharrem ayı ve oruç

Muharrem ayı Hicri takvimin birinci ayıdır ve Cenab-ı Hakk'ın haram kıldığı (hürmete layık aylar) dört aydan biridir. 

"Ayların efendisi Muharrem, günlerin efendisi Cuma'dır. Ramazandan sonra en faziletli oruç, Allah-ü Teâlâ'nın ayı Muharrem ayında tutulan oruçtur. Farzlardan sonra en faziletli namaz, gece namazıdır." (Müslim, İbn-i Mace, Ebu Davud, Tirmizi, Nesai). 

"Nafile oruç tutacaksan, Muharrem ayında tut. Çünkü o, Allah-ü Teâlâ'nın ayıdır. O ayda bir gün vardır ki, O günde Allah-ü Teâlâ geçmiş kavimlerden birinin tevbesini kabul etti. Yine o gün, tevbe edenlerin günahlarını da affeder." (Tirmizi). 

Fecr Suresinin ilk beş ayetinde Rabbimiz şöyle buyuruyor;

"1- Yemîn olsun fecr'e (şafak vaktine)!

2- Ve on geceye!

3- Hem çifte ve teke!

4- Ve geçip giderken, geceye!

5- Bunda bir akıl sâhibi için (ibret alınacak) bir yemin (bu yemine lâyık hakikatler) vardır, değil mi?" 

Bu "on gece"nin Zilhicce veya Muharrem aylarına âit olduğu veya Ramazan'ın son on gecesi olduğu rivâyet edilmiştir. (Nesefî, c. 4, 518). 

2. ayetin yukarıdaki tefsirinden de anlaşılacağı gibi bu konuda kesin bir bilgi yoktur fakat Rabbimizin o on geceye yemin etmesi, bahsi geçen on günün mukaddes ve mübarek günler olduğunu gösteriyor.

Resûlullah Efendimiz (s.a.a) Muharrem ayında Hira mağarasında inzivaya çekilerek, taat ve ibadette bulunarak, oruç ibadetini de tamamlardı. 

Resûlullah Efendimiz (s.a.a) bu ay için; "Şehrullahi'l-Muharrem- Allah'ın ayı" yani İlahi bereket ve feyzin, Rabbani ihsan ve keremin bollaştığı bir aydır demiştir.

Âşura orucunun fazileti hakkında da şu mealde hadisler zikredilmektedir.

Bir zat Peygamberimize geldi ve sordu: "Ramazan'dan sonra ne zaman oruç tutmamı tavsiye edersiniz?"

Peygamberimiz Aleyhissalâtü Vesselam, "Muharrem ayında oruç tut. Çünkü o, Allah'ın ayıdır. Onda öyle bir gün vardır ki, Allah o günde bir kavmin tevbesini kabul etmiş ve o günde başka bir kavmi de affedebilir" buyurdu. (Tirmizî, Savm: 40). 

Yine Tirmizî'de geçen bir hadiste Peygamberimiz şöyle buyurmuşlardır: "Âşura Gününde tutulan orucun Allah katında, o günden önce bir senenin günahlarına keffaret olacağını kuvvetle ümit ediyorum." (Savm: 47).

"Ramazan ayından sonra en faziletli oruç, Allah'ın ayı olan Muharrem ayında tutulan oruçtur" (İbn-i Mâce, Sıyam: 43) hadis-i şerifi ise, bu günlerde tutulan orucun faziletini ifade etmektedir.

Bu hadisin açıklamasında İmam Gazali, "Muharrem ayı Hicrî senenin başlangıcıdır. Böyle bir yılı oruç gibi hayırlı bir temele dayamak daha güzel olur. Bereketinin devamı da daha fazla ümit edilir" (İhya, 1:238) demektedir.

Gerek Yahudilere benzememek, gerekse orucu tam Aşura Gününe denk getirmemek için, Muharrem'in dokuzuncu, onuncu ve on birinci günlerinde oruç tutulması tavsiye edilmiştir.

Bu mânâdaki bir hadisi İbn-i Abbas rivayet etmektedir. Bunun için, müstehab olan, Aşure gününü ortalayarak, bir gün önce veya bir gün sonra oruç tutmaktır.

Ehl-i Beyt görüşüne göre ise, Hicri takvimin birinci ayı olan Muharremin birinci günü başlayan oruç, Hz. Hüseyin ve On İki İmam'ın aşkına 12 gün tutulmaktadır.

Muharrem orucunda, Hz. Hüseyin'in susuz şehid olması anısına su içilmez, kurban kesilmez, tıraş olunmaz, eğlencelere ara verilir. Akşamları Kerbela olayını anlatan kitaplar okunur, mersiyeler söylenir. Oruç sonunda kurban kesilir ve Aşure çorbası yapılıp dağıtılır. Bu kurban ve Aşure ise Kerbela'da İmam Zeynel Abidin'in kurtulması ve Ehl-i Beyt soyunun devam etmesinden dolayıdır. 

61. hicret yılının Muharrem'ine ait 10. gününde İmam Hüseyin (a.s.) 56 yaşında iken Kerbelâ'da hunharca şehit edilmiştir. Bu katliam ve zulmün arkasında Emevi Halifesi Yezid, onun Kûfe valisi İbn-i Ziyad vardır. Yarım asır öncesinden Peygamberimizin bizzat haber verdiği bu ciğerleri yakan olay Hz. Hüseyin'i (a.s.) Cennet gençlerinin efendisi olma şanına yüceltmiştir.

Şehitler mükâfatını almış en yüce mertebelere ulaşmıştır, Yüce Allah'ın da zalimlere hak ettikleri cezayı en âdil bir şekilde vereceğinden şüphemiz yoktur fakat onların yasını tutmak ve ağlamak her müminin vazifesidir. 

İmam Sâdık'tan (a.s.) rivayet edilir; 

"Hüseyin'in (a.s.) başına gelenler dışında hiçbir musibete ağlamak yakışık kalmaz. Hüseyin bin Ali'ye ağlamanın pek büyük bir fazileti ve sevabı vardır." 

Bu faciaya ağlamanın fazileti şu hadiste gizli olsa gerek: 

"Mü'minlerin kalbinde Hüseyin'in (a.s.) ölümü hakkında ebediyen sönmeyecek bir hararet vardır." (İmam Hüseyin, Prof. Dr. Haydar Baş). Yani, Hz. Peygamberin (s.a.a) oğlunun yasına ağlamak Cenab-ı Hakk'ın isteğidir.  

Rabbim bu hali yaşayabilmeyi ve Muharrem ayını hakkıyla idrak edip Rabbimizin razı olacağı şekilde geçirmeyi hepimize lutfeylesin.