Akıllı araçların akılsız sonuçları
31.12.2018 00:00:00
Üsküdar'dan Çamlıca'ya ulaşmak için sıkça kullandığım Üsküdar-Yamanevler metro hattında "sürücüsüz araç" uygulaması var. 2 Ağustos 2018 tarihinden bu yana her gün binlerce insan, sürücüsüz yani akıllı araçlarda yolculuk yapmaktadır.
Sürücüsü olanlardan ne hayır gördük ki, diyebilir ve sürücüsüz olanlar için hayli endişe duyabilirsiniz.
Bu endişe her şeyden önce can güvenliği içindir. Sürücüden kaynaklanan ya da öyle gösterilmek istenen kazalarda bile işin içinde bir insan unsuru vardır ve nihayetinde inisiyatif payı, beceri, insan sıcaklığı, insan sevgisi gibi psikolojik unsurlar; sürücüsüz, bilgisayar donanımlı ve yazılımlı araçlara göre daha güvencede olduğumuz hissini uyandırabilir.
İşin duygusal yönü bir tarafa, asıl üzerinde durmak istediğimiz konu hukuksal olanıdır.
Sürücüsüz araçlar, radar, lidar, GPS, odometri, bilgisayar görüşü gibi teknolojiler ve teknikler kullanarak çevresindeki nesneleri algılayabilmektedir.
Üzerinde çalışmalar yapılan sürücüsüz araçların günümüzde nasıl kullanılacağı ve kullanımından kaynaklanabilecek hukuki sorunlara çare arayışları sürmektedir ve halâ netlik kazanmamıştır.
Anahtar soru şu: sürücüsüz araçların yapacağı trafik kazalarında sorumluluk kime ait olacaktır?
Sürücüsüz araçların uygulamaya sokulmasıyla birlikte araç kontrolü insan elinden çıkıp, akıllı yazılımlara geçecek, böylece insan müdahalesi olmadan kullanılan sürücüsüz araçların karışacağı kazalarda insan unsuru ortadan kalkacaktır. Bu durumda sorumluluk kime ait olacaktır?
Günümüzde trafik kazalarında hukuken birinci derecede sorumlu kişi aracı süren, ikinci derecede aracın sahibi, üçüncü derecede aracın zorunlu ve kasko sigortası şirketi, dördüncü derecede araç dışı koşullar çerçevesinde görünen yol ve hava şartları, araçtaki mekanik ve yazılım arızaları, üçüncü kişi ve araçların kusur oranlarıdır.
Bu sıralamaya bakıldığında araç üreticisinin sorumluluğu, klasik araçların karıştığı trafik kazalarında son sıralarda yer almaktadır.
Sürücüsüz araçların kullanılmasında ise en büyük sorumluluk araç üreticisindedir. Hukuk politikası, varsa eğer, bu konuda düzenlemeyi, bir yasa hazırlanmasını öngörmelidir. Biz kazalar olduktan, felaket yaşandıktan sonra, önlem(!) aldığımız için hukuk politikası yerine günlük politikalarla da işler ancak bu kadar yürüyor(!). Özel yasa çıkarılmadığı için yürürlükteki Borçlar Kanunu ve Karayolları Trafik Kanunu hükümlerine göre, zarar giderimi (tazminat) talep ve uyuşmazlıkları çözümlenecektir.
Kusurun, araç üreticisinde olduğu iddiasının ispatlanması gerekir. Mevcut kusur durumu araç üreticisinde değilse, kazanın dış faktörlerden kaynaklandığını, kusurun kendisinde olmadığını, bilirkişi incelemeleriyle, ispat etmek yükümlülüğü araç sahibine ait olmalıdır.
Sürücüsüz araç üreticileri, aracın düzenli olarak teknik ve fiziksel bakımının yapılması, virüs programlarının güncellenmesi, aracın internete bağlı olarak kullanılması durumunda zararlı yazılımların araca yüklenmemesi için gerekli önlemlerin alındığını kanıtlamaları durumunda sorumluluktan kurtulabilirler.
Dileğimiz akıllı araçların akıl sahibi hukukçular tarafından inşâ edilecek güvenli limanlara bağlanmasıdır.
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Prof. Dr. Ali Ünal Emiroğlu / diğer yazıları
- Terör / 01.02.2024
- Yerel yönetim / 25.01.2024
- Muhalefet / milli irade / 22.01.2024
- Anayasa Mahkemesi yoksa… / 18.01.2024
- Soykırım davası / 15.01.2024
- Sosyal devlet için / 11.01.2024
- Hukuk devletine başkaldırı / 25.12.2023
- Güç dengesi / 21.12.2023
- Yerel seçime giderken / 14.12.2023
- İnsanlığın anayasası / 11.12.2023
- Yerel yönetim / 25.01.2024
- Muhalefet / milli irade / 22.01.2024
- Anayasa Mahkemesi yoksa… / 18.01.2024
- Soykırım davası / 15.01.2024
- Sosyal devlet için / 11.01.2024
- Hukuk devletine başkaldırı / 25.12.2023
- Güç dengesi / 21.12.2023
- Yerel seçime giderken / 14.12.2023
- İnsanlığın anayasası / 11.12.2023
