Engelsiz yaşam için…

Dün 3 Aralık Dünya Engeliler Günü'ydü.

Engelli tanımına daha yakından baktığımızda fiziksel ve zihinsel özürlüler yanında çok sayıda sosyal engellinin bulunduğunu görebiliyoruz. Ülkemizin önemli gerçeği… Aile baskısı altında ezilmiş, eğitim görememiş, sokaklara teslim edilmiş, uyuşturucuya bulaşmış on binlerce çocuğumuzu engelli saymayacak mıyız?

Kocasından dayak yiyen, hiçbir çeşit özgürlüğünü kullanamayan, dünyada cehennem hayatı yaşayan kadınlarımız engelli değiller mi?

Açlık sınırında yaşayan insanlarımızı nereye koyacaksınız?

Uygar dünyada engellilerin hiçbir şeyden yoksun kalmamaları, topluma entegre olmaları amaçlanıyor. Beşikten mezara sloganı ile hareket ediliyor. Onlar eğitim görmeli, bir meslek edinmeli ve iş bularak hayatlarını kazanmalılar. Onlara bu olanaklar sağlanmalı. Sinemaya, tiyatroya, lokantaya, konferansa, konsere gidebilmeli ve spor yapabilmeliler. Her yer, her bina, her okul, her otel, her asansör ve her tuvalet onlar için ulaşılabilir olmalı.

Çok önemli bir gereksinim de ulaşım. Ulaşım olanaklı ve yeterli olmalı. Metroda asansör yapmak güzel ama oraya nasıl ulaşacaklar?

Ulaşım, kentsel politikalar için önemli bir alandır. Herkes için erişilebilir bir kent için ulaşım alt yapısı ve sistemi, kent içerisindeki tüm bireylere tüm kentsel mekânlara engelsiz şekilde ulaşmalarını sağlayacaktır.

Tüm bireyler, erişilebilir, engelsiz ve bağımsız kent içi yolculuk etme hakkına sahiptir.

Dünya Sağlık Örgütü ve Dünya Bankası'nın birlikte hazırlayarak 2011 yılında yayımladıkları Dünya Engellilik Raporu'na göre dünya genelinde bir milyardan fazla, AB (Avrupa Birliği) Komisyonu raporlarına göre ise Avrupa'da 80 milyon engelli birey bulunmaktadır.

2002 yılında hazırlanmış olan Türkiye Özürlüler Araştırması Raporu'na göre, Türkiye'de engelli bireylerin toplam nüfusa oranı % 12.29'dur. Bu da Türkiye'de yaklaşık 9 milyon insanın engelli olduğu anlamına gelmektedir. Bu nüfuslara, engelli olduğunu düşünmeyen, ancak hareketlilik sorunu yaşayan büyük bir nüfusun da ekleneceği gerçeği göz önünde bulundurulmalıdır.

21'inci yüzyılda, engelliliğe olan farkındalık her geçen gün giderek artmaktadır. Bir toplumda sürdürülebilir ve sağlıklı gelişmenin ancak toplum içindeki tüm bireyleri kapsayan ulaşım ve kentsel mekân planlaması ile mümkün olacağı bilinci, engelliliğe olan bakış açısındaki pozitif değişmelerle paralel biçimde artmaktadır.

1980'li yıllarda Mimar Ronald Mace'in ortaya çıkarmış olduğu "evrensel tasarım" kavramı, engellilik-ulaşım-kentsel mekân üçgeninde önemli bir rol oynamaktadır. Evrensel tasarım felsefesi, kentteki tüm bireylerin her türlü kentsel müdahalede kapsanması ve toplumun aktif üyeleri olmaları gereğini vurgulamaktadır.

Engelli bireylerin kentsel yaşam içinde aktif olmalarında yani sosyal, ekonomik ve politik tüm alanlara katılımlarında, bağımsız hareketlilik kritik nokta olmaktadır. Kent, tam erişilebilir hale getirilebildiğinde, toplum bütünleşmiş olacak, dışlanmalar ortadan kalkacak, bireyler kentsel yaşamda aktif rol oynayacak ve toplum yoksulluktan uzaklaştırılacaktır.

Bu Dünya Engelliler Günü'nde, "engelsiz şehir" ve "engelsiz zihniyet" rotamız olsun ama pusulayı şaşırmayalım!