Emekliler Yılı!

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2024 yılını şu cümlelerle "Emekliler Yılı" olarak ilan etmişti:

"Ömürlerinin en güzel yıllarını; aileleriyle birlikte ülkemiz ve milletimiz için çalışarak, Türkiye için katma değer üreterek harcayan emeklilerimizi baş tacımız olarak görüyoruz. Emeklilerimizin hak ettiği saygıyı görmesi, hayatlarının bu özel dönemlerini daha huzurlu, daha sağlıklı ve güven içinde geçirebilmeleri önceliklerimiz arasında yer almaktadır. 

Bu anlayışla 2024 yılında, çalışma ve sosyal güvenlik başta olmak üzere emeklilerimizin yaşamlarına katkıda bulunacak pek çok yeni projeyi hayata geçiriyoruz. 'Türkiye Yüzyılı'nın Emektarları' projesi, devletimizin ve milletimizin emeklilerimize olan şükran borcunun bir nişanesidir. 2024 yılını Emekliler Yılı olarak değerlendirerek, emeklilerimizin sağlıktan ulaşıma, sosyal imkanlardan kültürel faaliyetlere kadar geniş bir yelpazede sosyal haklarını genişletecek adımlar atıyoruz."

Evet, bu sözlerle 2024 yılı Emekliler Yılı ilan edildi ama emekliler 2024 yılında yaşadıkları ekonomik sorunları Cumhuriyet tarihinin hiçbir döneminde yaşamadı.

Şimdi rakamlarla beraber emeklilerin durumunu ortaya koyalım:

3 ay önce, temmuzda 2 bin 500 lira ara zam yapılan en düşük emekli aylığı 12 bin 500 liraya çıkarılmıştı. Ancak aradan geçen bu sürede enflasyon TÜİK'e göre yüzde 8.92 arttı. Dolayısıyla en düşük emekli aylığının alım gücü bin 24 lira azalarak 11 bin 476 liraya düştü. En düşük memur emeklisinin temmuzda 15 bin 414 lira olan aylığı, bin 262 lira eriyerek 14 bin 152 liraya düştü.

ENAG'a ve İTO'ya göre kayıp çok daha büyük oldu. 

12 bin 500 liralık en düşük emekli aylığının bugünkü alım gücü ENAG'a göre 10 bin 828 lira, İTO'ya göre 11 bin 304 lira olarak hesaplandı. En düşük memur emeklisinin temmuzda 15 bin 414 lira olan aylığının bugünkü alım gücü ise ENAG'a göre 13 bin 352 TL'ye ve İTO'ya göre 13 bin 939 TL'ye düştü.

Emekli aylıklarındaki bu erime sadece 2024 yılında olmadı tabii ki, 2001'den bu yana 23 yıllık AKP iktidarı döneminde emeklilerin alım gücü eridikçe eridi.

2001 yılında en düşük emekli maaşı 210 TL idi. 210 TL ile 20,6 gram altın, 1.750 ekmek, 244,2 litre ayçiçeği yağı, 155,6 kilogram kuru fasulye, 175 kilogram nohut, 228,3 kilogram pirinç, 396,2 kilogram toz şeker, 61,9 kilogram beyaz peynir, 64,6 kilogram zeytin, 48,8 kilogram kıyma ve 28,9 adet tüp gaz alınabiliyordu. 

2024 yılında ise en düşük emekli maaşı 12 bin 500 TL. Ancak bu para ile yalnızca 4,3 gram altın, 1.250 ekmek, 147,1 litre ayçiçeği yağı, 138,9 kilogram kuru fasulye, 143,7 kilogram nohut, 113,6 kilogram pirinç, 178,6 kilogram toz şeker, 29,4 kilogram beyaz peynir, 35,7 kilogram zeytin, 17,9 kilogram kıyma, 15,1 adet de tüp gaz alınabiliyor. 

Aradan geçen 23 yılda emeklinin kaybı, 16,3 gram altın, 500 ekmek, 97,1 litre ayçiçeği yağı, 16,7 kilogram kuru fasulye, 31,3 kilogram nohut, 114,6 kilogram pirinç, 217,7 kilogram toz şeker, 32,5 kilogram beyaz peynir, 28,9 kilogram zeytin, 31 kilogram kıyma ve 13,9 adet tüp gaz oldu.

Hükümet yetkililerinin 2025 yılı emekli maaşlarına yönelik açıklamalarına bakılırsa, 2025 yılı, 2024 yılına göre daha fazla Emekliler Yılı olacak! Yani emeklilerin alım gücü daha da eriyecek.

AKP Grup Başkanı Abdullah Güler, mevcut emeklilik sisteminin değişmesi gerektiğini belirtti. Bir TV kanalında açıklamalarda bulunan Güler, mevcut emeklilik sisteminin prim sayısı ve yaş bakımından değerlendirilerek bir kez daha ele alınması gerektiğini duyurdu. 

Güler, "Bizim daha adil, daha dengeli ve sürdürülebilir mahiyette bir emeklilik sistemini inşa etmemiz lazım" ifadelerini kullandı. "Daha adil", "daha dengeli", "sürdürülebilir" ifadelerini duyunca, sanki emeklilerin perişan halini gördüler de bir iyileştirme yapacaklar diye düşünebilirsiniz ama durum hiç de öyle değil.

Emeklilik sistemini incelerken dünyadaki örneklerin dikkate alınması gerektiğini belirten Abdullah Güler, Avrupa'daki emeklilik yaş oranına dikkat çekerek "Gelişmiş ülkelerdeki uygulamayı esas alırsak emeklilikte üç tane başlık öne çıkıyor. Bir tanesi, ödediğiniz prim miktarı, ödediğiniz süre ve yaş" dedi. Güler şöyle devam etti: "Dünya ortalamasına baktığımızda 3 ila 4 çalışana karşılık bir emekli vardır. Ama şu an ülkemizde 2 çalışana 1 emekli olduğunu görüyoruz."

Hükümet her türlü maliyeti artıran mevcut ekonomi politikalarıyla istihdam düzeyini gelişmiş ülkeler seviyesine çıkartamayacağına göre, 2 çalışana 1 emekli gerçeğinden yola çıkarak emeklilik yaşını artıracak, prim ödemelerini artıracak ve emekli aylıklarına yeterli zam yapmayacak.

AKP hükümeti emeklilik yaşını yükselterek "mezarda emeklilik" sistemini getirmişti, şimdi yeni düzenlemelerle "ahirette emeklilik" sistemini getirecek.

Her zaman ifade ediyoruz, bir kez daha altını çizelim; emekliler gerçekten insan onuruna yakışır, huzur içinde, yeterli gelire sahip bir şekilde hayatlarını yaşamak istiyorlarsa, bunun tek yol haritası Prof. Dr. Haydar Baş'ın Milli Ekonomi Modeli, tek adresi de Bağımsız Türkiye Partisi ve BTP lideri Hüseyin Baş'tır.