Sporda şiddet

Türkiye Kupası yarı final maçı yarıda kaldı? Fenerbahçe-Beşiktaş futbol takımları arasındaki maç tatil edildi. Nedeni sahaya atılan cisimle Beşiktaş teknik direktörü Şenol Güneş'in yaralanması, yani şiddet.
Dünya şiddetin pençesinde. Ülke olarak nasibimizi fazlasıyla alıyoruz. Her alanda hüküm süren şiddet ve çatışma spora da uzanmış durumda.
Barışı istemek ve gereğini yapmak yerine şiddeti tırmandırıyoruz. Nefret söylemleri devletin zirvesinden aşağılara doğru yayılırken giderek eyleme dönüşüyor. Nefretin hem söylemi hem de eylemi Türk Ceza Kanunu'na (TCK) göre suçtur. Cezasından kurtulmak, eylemin kendisinden daha kolay. Nasıl olsa bir yolunu bulur kurtarırım düşüncesi hâkim olunca, suçların tırmanması kaçınılmaz oluyor.
Gelelim spora, özellikle de futbola;
İstenmeyen olayların önüne geçmek için yasa ve kararnameler çıkarılıyor. Kabul tarihi 31 Mart 2011 olan 6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun da bunlardan biri. Yasanın amaç ve kapsamı ilk maddesinden anlaşılıyor;
Madde 1- "Bu Kanunun amacı; müsabaka öncesinde, esnasında veya sonrasında spor alanları ile bunların çevresinde taraflardan sürekli veya geçici olarak gruplar halinde bulundukları yerlerde veya müsabakanın yapılacağı yere gidiş ve geliş güzergâhlarında şiddet ve düzensizliğin önlenmesidir."
Yasanın diğer maddelerinde yer alan hususlar zaten daha önceden de yasalardaki kısıtlamaların bir tekrarı. Ancak futbol sahalarındaki düzensizliğin daha yoğun biçimde önlenebilmesi için bu yeni yasaya ihtiyaç duyulmuş.
Yasada bir madde daha var ki, bu da elektronik bilet uygulaması. Futbol taraftarlarına  "Passolig" adıyla tanıtılan kartın, 6222 sayılı kanunla önlenmesi planlanan "şiddet" olayları konusunda anahtar rol oynayacağı öne sürüldü. En önemli dayanak noktası da herkesin aldığı biletin (oturduğu sıra, girdiği kapı gibi bilgilerin) elektronik ortamda kayıt altına alınacağı ve bunu da ortaya çıkabilecek sorunlarda olaylara karışan kişilerin tespitinde kolaylık sağlayacağıydı. Buna bağlı olarak suç işleyenleri belirleyip, cezanın şahsileştirileceği, dolayısıyla tribün veya stadyum kapatma gibi ilkel yaptırımlara son verileceği idi.
Ayrıca yetkililer bu uygulamayla bilet karaborsasının da önüne geçileceğini öne sürmüşlerdi.
Peki gelinen noktada durum tam da böyle oldu mu? Hayır olmadı!
Elektronik bilet uygulamasının yürürlüğe girdiği 2014-2015 futbol sezonundan bu yana saha ve tribün olaylarının azalmak yerine arttığını söylemek yanlış olmaz. Hatta 2017-2018 sezonu daha başlamadan, Beşiktaş ve Konyaspor arasında oynanan Türkiye Kupası finalinde büyük olaylar çıktı. Çoğunluğu Konyaspor taraftarı yüzlerce insan sahaya girdi, bazılarının elinde kesici aletler vardı. Sonrasında Beşiktaş ve Konyaspor'a verilen para ve saha kapatma cezasıyla bu olay geçiştirildi. İşin dahası da var; Başbakan Binali Yıldırım "Konyaspor en hafif cezayı alsın diye elimden geleni yapacağım" açıklamasını yaptı. O maçta sahaya giren, oyunculara müdahale eden kişilerle ilgili ne gibi işlem yapıldığı ise meçhulümüz. Siyasilerin spora müdahalesi de işin cabası.
6222 sayılı yasayla ne tribün/holigan terörünün önüne geçilebildi ve ne de suçun bireysel olarak cezalandırılması sağlanabildi. Mesela maç sırasında, on bin kişilik tribünde sayıları 500-1000 kadar olan bir grup insan topluca küfür ediyor. Bu davranışa verilen ceza, bir sonraki maçta o tribüne ait on bin e-bilet/kombine sahibinin kartlarının bloke edilmesi, şeklinde oluyor. Ancak ne hikmetse, e-bilet burada işlemiyor ve gerçek sorumluları bulmak yerine "kapa tribünü gitsin" denilerek, pire için yorgan yakılıyor.
Ya ikinci önemli argüman olan karaborsa son buldu mu? Vazgeçtik son bulmasından, iş daha da kolaylaştı. Karaborsa bilet almak isteyen kişi karaborsacının yanına geliyor, işlem 30 saniyede cep telefonu üzerinden yapılıyor.
Şiddet demiştik; bunu ortadan kaldırmak için sadece yasal düzenlemeler yetmiyor. Türkiye'nin geldiği politik ve sosyal iklimi değiştirmemiz gerekiyor.
Şiddetle büyüyenler, şiddetle yaşarlar.