ÖTV analizi/ Ali Osman ULUSOY

Havayolu ve denizyolu taşımalarında kullanılan araçlara ÖTV'siz akaryakıt verilmesi konusu, sektörde hemen hemen iki yıldır tartışılıyor. Görüyorum ki; aradan iki sene geçmesine rağmen, ÖTV olayı sektörde hala güncelliği koruyor. Kimsenin bir arpa yol kat edemediği ortada. Bizi ziyadesiyle etkileyen ÖTV olayınına bir başka boyuttan bakacağım? Daha önce de belirttiğim gibi; taşımacılıkta yakıtın önemli olması, yakıt fiyatının yüksek olması ve siyasi bir kararla alınmasından vazgeçilen ÖTV'nin büyük olması nedeniyle bu karar önemli. Tekrar gözden geçirilmesinde fayda var.Bu karar, havayolu taşımacılarının maliyetlerini ve bağlı olarak da fiyatlarını da düşürebilirdi, öyle de oldu. Havayolu ile karayolu arasındaki fiyat farkı azaldığı, yani makas kapandığı için bazı otobüs yolcuları otobüs yerine uçağı tercih edebilirdi... Bu da oldu. Uçaklar için fiyatlar, hattın uzunluğuna göre çok artmadığı için, uzun olan hatlardaki uçak fiyatlarının cazibesi ve bu hatlardaki otobüs yolculuğunun çok uzun zaman alması nedeniyle etkilenme fazla oldu. Peki ne kadar etki eder? İnsanlar, 'uçaklar ucuzladı diye durup dururken ya da uçağa binmiş olmak' için pek seyahate çıkmaz. Bunu yapanlar çok az sayıdadır. Esas olarak otobüs yerine uçak kullanılmış olur. Bunun sonunda da toplam yolculuk miktarı değişmez. Toplam yolcu sayısı artmayınca da seferler, doluluklar artmaz, atıl olan kapasiteler kullanılmaz. Belki biraz uçaklarda sefer doluluk artar ve atıl kapasite azalır ama bundan da otobüsler kaybeder. Onlarda atıl kapasite zaten yaz ve bayram hariç çoktur; biraz daha artar. Hepsi bu!..Havayolunun fiyat düşürmesi sonrasında yolcu kaybetmemek için karayolunun da ucuzlayacağı ve buna bağlı olarak yolculuğun artacağı akla gelebilir. Burada çok dikkatli olunmalı? Karayolunda aşırı rekabet nedeniyle fiyatlar çok düşük. Bunun daha da düşmesi ne mümkündür, ne de doğrudur! Eğer mümkün olmadığı halde uçaklara gidecek yüzde 2-3 yolcuyu geri almak için fiyatlar düşürülürse, sektör kendi sonunu hazırlamış olur. Bu hem zararına çalışmak demektir; hem de hizmetten, kaliteden ve güvenlikten taviz vermek demektir. Zira fiyat daha da düşünce bir şeyler kısılmaya, tasarruf yapılmaya gidilir ki; bu da iyi sonuç vermez. Ben bu yarışa girilmemesi gerektiğini belirtip, fiyatların düşürülmeyeceğini düşünüyorum.  Peki bu ÖTV'nin sıfırlanması kararı ne getirdi? Bana göre pek bir şey yok. Bana göre biraz pire için yorgan yakıldığı gibi geliyor. Ya da atılan taş, ürkütülen kurbağaya değmedi. Ama istikrar ve huzurun bozulduğu kaldı sadece?Peki ne yapabilmeli? Akaryakıt içinde ÖTV'nin yükü azaltılıp, tüm taşımalar ve taşıma dışı yakıt kullananlar için -halkın alım gücü de dikkate alınıp- yakıt fiyatları düşünülürse; maliyetler azalır, fiyatlar düşer, ekonomik canlanma olur. Yolculuk artacağı için de herkes de bundan nasibini alırdı. Peki şimdi ne olacak?. Bunu yapmak için fırsat var. Yanlıştan dönmek erdemdir?