Yirminci yüzyılda insan sağlığının en büyük tehdidi oturmak yani hareketsiz yaşam biçimi.
en büyük sağlık sorunu oldu artık. Yapılan çalışmalar, gün içinde 6 saat ve üzeri süreleri oturarak geçiren kişilerde şeker hastalığı, obezite, depresyon ve bazı kanserlerin arttığını gösteriyor. Kronik hastalığı olan kişilerin hastalık bulguları da hareketsiz yaşam ile şiddetleniyor.
Oturma eylemi gereğinden çok uzatıldığında iyi kolesterol HDL azalıyor. Trigliserid, insülin ve şeker seviyeleri yükselişe geçiyor. Sadece bu bilgiler bile oturma alışkanlığında ısrar edenlerin kalp damar hastalıkları risklerinin neden yüzde 50-80 oranında arttığının delili. Bedeni yağlandırıyor. Oturma eyleminin 30. dakikasından sonra metabolizmada neredeyse yüzde 50'yi bulan bir düşme başlıyor.
Kemik erimesi (osteoporoz) ve kas kaybına (sarkopeni) daha sık rastlanıyor. Eklem sorunları çoğalıyor. Oturma süresi bir saati geçtiğinde ayak toplardamarlarında pıhtılaşma süreçleri hızlanıyor. Bu da 'emboli' denilen pıhtı parçalarının oradan kopup akciğerlere ulaşması ve yaşamsal sorunlara sebep olabilmesi demek. Sürekli oturanlarda en sık karşılaşılan sorun bel omurları arasındaki disklerin şişmeye başlamasıdır ve bu genellikle kronik bir sorun haline gelerek fıtığa dönüşür. Özellikle son iki bel omuru L4 ve L5 omurgalarının arasındaki disk sıkışır ve çok oturduğunuz bir günün sonunda yaptığınız ters bir hareket, size fıtık olarak geri dönebilir. Yine uzun süreli oturmak vücudumuzu dik tutan sırt kaslarını hem de karın kaslarını zayıflatır.
Otururken boyun, omuz ve sırt kaslarımız kasılır ve sertleşir; boyun ve sırt ağrıları hayatımızın ayrılmaz bir parçası olur. Oturmak tüm dolaşımı yavaşlatır. Özellikle en büyük kas gruplarının bulunduğu bacaklar çok az hareket ettiği için tüm vücudun dolaşımı yavaşlar, bu kötü kolesterol düzeylerinin yükselmesi ile sizi damar sertliğine ve kalp hastalıklarına açık hale getirir. Uzun süreli oturuyorsanız bacaklarda varis hatta derin ven trombozuna (toplardamar tıkanması) neden olabilecek bir durum oluşur. Hareketsizlik bir yandan kan dolaşımını azaltarak beyninizi yavaşlatırken, beynin büyüme ve gelişme faktörü üretimine sekte vurarak sizi hem yavaşlatır, hem de kısa vadede depresyona, uzun vadede Alzheimer tipi demansa yatkın yapar. Hareketsiz kalan vücut serotonin ve dopamin metabolizmalarını düzenleyemez, melatonin sekresyonu bozulur; hem bir türlü uykuya dalamazsınız.
Uzun süre hareketsiz kalmak, bağırsaklara giden kan akımını azaltarak bağırsaklarınız çalışmasını bozar, gaz, hazımsızlık, kabızlık, irritabl bağırsak sendromu bulguları ortaya çıkar veya bulgular daha da kötüleşir. Uzun süreli oturmak önce insülin direncine neden olur. Sonra gizli şeker, sonra da aşikar şeker hastalığı oluşur. oturdukça Vücudun antioksidan madde üretimi azalmasına ve yükselen insülin nedeniyle hücre büyüme faktörlerinin artmasına bağlı olarak sürekli oturmak kansere de davetiye çıkarıyor.
Otururken boyun, omuz ve sırt kaslarımız kasılır ve sertleşir; boyun ve sırt ağrıları hayatımızın ayrılmaz bir parçası olur. Oturmak tüm dolaşımı yavaşlatır. Özellikle en büyük kas gruplarının bulunduğu bacaklar çok az hareket ettiği için tüm vücudun dolaşımı yavaşlar, bu kötü kolesterol düzeylerinin yükselmesi ile sizi damar sertliğine ve kalp hastalıklarına açık hale getirir. Uzun süreli oturuyorsanız bacaklarda varis hatta derin ven trombozuna (toplardamar tıkanması) neden olabilecek bir durum oluşur. Hareketsizlik bir yandan kan dolaşımını azaltarak beyninizi yavaşlatırken, beynin büyüme ve gelişme faktörü üretimine sekte vurarak sizi hem yavaşlatır, hem de kısa vadede depresyona, uzun vadede Alzheimer tipi demansa yatkın yapar. Hareketsiz kalan vücut serotonin ve dopamin metabolizmalarını düzenleyemez, melatonin sekresyonu bozulur; hem bir türlü uykuya dalamazsınız.
Uzun süre hareketsiz kalmak, bağırsaklara giden kan akımını azaltarak bağırsaklarınız çalışmasını bozar, gaz, hazımsızlık, kabızlık, irritabl bağırsak sendromu bulguları ortaya çıkar veya bulgular daha da kötüleşir. Uzun süreli oturmak önce insülin direncine neden olur. Sonra gizli şeker, sonra da aşikar şeker hastalığı oluşur. oturdukça Vücudun antioksidan madde üretimi azalmasına ve yükselen insülin nedeniyle hücre büyüme faktörlerinin artmasına bağlı olarak sürekli oturmak kansere de davetiye çıkarıyor.
Gününü oturarak geçiren 800 bin kişi üzerinde yapılan bir araştırma, bu kişilerde diyabet %112, kalp-damar problemleri %147, kalp problemleri nedeniyle ölüm %90 ve başka nedenlerden ölüm riskinin %49 arttığını göstermiştir. Şöför ve biletçiler üzerinde yapılan bir araştırmada, sürekli oturmanın hayatı kısalttığı görülmüştür. Günde iki saatten fazla TV seyretmek, kalp damar hastalıklarını ikiye katlıyor.
Bilgisayar karşısında hareketsiz dört saatten fazla zaman geçirenlerde kalp hastalıkları üçe, ölüm riski ikiye katlanıyor. Günde 8 saat oturmak sigara kadar tehlikeli. Oturan birine göre ayakta duran 2-3, yürüyen ise 5-10 kat fazla enerji yakıyor. Yapılacak çok şey var ama enazından olabildiğince sık ayağa kalkın.
Yürürken konuşun. Yani yürürken yanınızda arkadaşınız olsun.
Cep telefonu konuşmalarınızı ayakta yapın. Telefonu evin veya ofisin uzak bir noktasına koyun ve çaldığında ayağa kalkıp almaya gidin. Masa başından çalışırken küçük aralar verin. 30 dakikada bir 4-5 dakika ara verin, ayağa kalkın, gerinin, birkaç adım atın.
"Home Office" çalışmak sanıldığı gibi iyi bir şey değil, uzak durun. Ofisinizi içinde dolaşabileceğiniz biçimde tasarlayın. Dosyalarınız yanı başınızda olmasın, kalkın, gidin, alın.
TV izlerken sık sık ayağa kalkıp bazen de ayakta izleyin. Günde 30 dakika spor yapanlar bile oturarak geçirdikleri saatlerin olumsuz etkisinden kurtulamıyorlar. Sonuç olarak uzun süre oturmak bedene büyük ihanet. Harekette bereket vardır oturmak ise hastalıktır.
Dr. Ali Konukseven / diğer yazıları
- Bayram şifadır / 21.04.2023
- Sahur şifadır / 12.04.2023
- Teravih şifadır / 07.04.2023
- Oruç şifadır / 31.03.2023
- Ramazan şifadır / 29.03.2023
- Selamlaşmak şifadır / 20.01.2023
- Mutluluk şifadır / 13.12.2022
- Okumak şifadır / 29.11.2022
- Hasta ziyareti şifadır / 15.11.2022
- Dua şifadır -2- / 22.10.2022
- Sahur şifadır / 12.04.2023
- Teravih şifadır / 07.04.2023
- Oruç şifadır / 31.03.2023
- Ramazan şifadır / 29.03.2023
- Selamlaşmak şifadır / 20.01.2023
- Mutluluk şifadır / 13.12.2022
- Okumak şifadır / 29.11.2022
- Hasta ziyareti şifadır / 15.11.2022
- Dua şifadır -2- / 22.10.2022