Adam yetiştirmek

Söz tohum gibidir söyleyenin söylediğinin karşı tarafa tesir etmesi için mutlaka söylenileni önce söyleyenin yaşaması ve kendinde yeşertmesi gerekiyor. Yoksa o söz tohumu çürür, söylenilenler boşa gider, geriye yorgunluğu kalır.

Sözü söyleyen için söylediğini yaşaması önemli olduğu kadar dinleyenlerin de o söz tohumunu yeşertecek, sulayıp, büyütecek, anlayacak akıl ve gönül olgunluğuna sahip olması gerekiyor.

Bu nedenle öğreten de, öğrenen de çok güzel yetiştirilmeli. İnsan yetiştirmek en büyük sanat, hem de en ince, en güzel sanat.

İnsan yetiştirmek demek bu gün yanlış anlaşılıyor. Sanılıyor ki insan yetiştirmek demek insanları belli makamlara, mesleklere, rütbelere sahip kılmaktır. Bu makamlara ulaştırılınca insan yetiştirilmiş mi oluyor?

İnsan yetiştirmek demek hak, hakikat muhabbetini kalplere koyup gönül alabilme, gönül gütme sanatına malik sıfatlarla donatılmış vicdanlı adam yetiştirmek demektir. İnsan yetiştirmek demek GÖNÜL EHLİ insan yetiştirmektir çünkü İNSAN GÖNÜLDÜR, GÖNÜL.

İnsan gönül sahibi birine denk gelince haberin olmadan bir de bakarsın gönlündeki ağırlık, darlık, sıkıntı kalkmış yerini uçsuz bucaksız bir genişlik içinde bir huzur bir muhabbet kaplamış. İnsan yetiştirmenin bir manası da böylesi gönül tabipleri yetiştirmektir.

Hiç haberin olmadan bir bakıyorsun sendeki ahlakı zemimeyi çıkartıp yerine ahlakı hamideyi ikame ediyor. Çözülemeyecek dediğin sorunlar adeta tereyağından kıl çeker gibi bu gönül tabiplerinin huzurunda çözülüyor. İlahi cazibenin kontrolünde hareket eden gönüller etrafında bulunanlara da aynı cereyanı veriyor ve onlarında o ilahi cazibenin nimetlerinden istifade etmelerine vesile oluyorlar. Adam yetiştirmek bu.

Sadece söz ile uyarı değil, yani bu davranışın yanlış, bunu yap, bunu yapma şeklinde değil, muhatabına halini giyindirmek, hali ile hallendirmek. Adam yetiştirmek bu. Bu dünyadan göçseler de adam yetiştirmeyi bırakmayan, Hazreti Yunus Emre'mizin bakın gönlü ne diyor; 

"Bir kuru ağaç idim, yol üzre düşmüş idim,

Er bana nazar kıldı, tâze civan oldum ben."

Adam yetiştirmek için ne güzel bir reçete. 

Senin söylediklerin sende yoksa karşıya hiçbir tesiri olmaz ki. Ama söylediklerini yaşayan bir gönül yiğidine yolun uğrarsa kuru bir dalda olsan seni yeşertirler, odun da olsan seni adam ederler.

Herhangi bir konuda nasihat ettin, vasiyet ettin, sohbet ettin, tavsiye ettin ama söylediklerin, düzeltilmesini söylediğin şeyler, yanlışlar, günahlar eğer sende varsa veya söylediğin güzellikler sen de yoksa uygulamıyorsan kudret senin muhatabına senin söylediklerini tesirli kılmaz. O aşı tutmaz. Günümüz eğitiminin de en önemli sorunu bu değil mi?

"Yapmayacağınızı söylemeniz, Allah yanında şiddetli bir buğza sebep olur." (Saff, 3)  

Pir Abdulkadir Geylani (kuddise sirruhu) için anlatılır; adamın birinin bir çocuğu balı çok seviyor, adeta ona müptela. Çocuk bir gün rahatsızlanır ve hasta olur.

Doktor demiş ki kesinlikle tatlı yemeyecek. Ama şöyle bir sorun var çocuk bal yemeden yemek yemiyor. Balı yerse hastalık şiddetleniyor baba arada kalmış, ne yapacağını bilememiş.

Etraftan demişler ki çocuğu Pir Abdulkadir Geylani (kuddise sirruhu)'ya götürsen de bir de o nasihat etse belki çocuk iyileşir. Çocuğun babası söylenileni tutmuş ve çocuğu Pir Abdulkadir Geylani'ye götürmüş. Baba çocuğunun bal yemeye aşırı bir düşkünlüğünün olduğunu, bal yemeden hiçbir şey yemediğini anlatmış. Belki sizin sözünüzü dinler diye size getirdik. Pir Abdulkadir Geylani hazretleri dinlemiş ve eklemiş;

-Güzel yapmışsınız ama çocuğu bana kırk gün sonra getiriniz, demiş.

Baba da söylenileni yapmış ve çocuğu kırk gün sonra götürmüş.

Oturmuşlar konuşmuşlar, sohbet etmişler artık kalkarken Pir Abdulkadir Geylani hazretleri çocuğun başını okşayarak;

-Evladım benim hatırım için artık bal yeme, olur mu? Demiş.

Tabi baba nezaketini gösterip teşekkür etmiş. Eve gelmiş sofra kurulmuş çocuklarla sofraya oturulmuş, adet üzere sofraya bal da konulmuş. Ancak çocuk balı görür görmez dışarı koşmuş, istifra etmiş. Baba ve diğer aile üyeleri tabi bu duruma şaşırmış kalmış. Baba doğru arifi billah Pir Abdulkadir Geylani hazretlerine koşmuş ve sormuş;

-Efendim var olunuz, hak sizden razı olsun, çocuğumu bal yeme alışkanlığından kurtardınız. Ama merak içindeyim, niçin ilk geldiğim gün emretmediniz de kırk gün sonra söylediniz?

Abdulkadir Geylani hazretleri cevap verir;

-O zaman söyleseydik sözümüzü tutmazdı evladım. Çünkü senin geldiğin gün ben sabah bal yemiştim, balın benim vücudumdaki tesiri ancak kırk günde bitiyor. Önce söyleseydim sözümün tesiri olmazdı. O sebeple bekledik.

Sözün tesiri söylediklerimizi yaşamamızla mümkündür. Yaşayanın bir şey söylemesine de çoğu zaman gerek kalmaz o hali ile karşısındakini kuşatır ve boyasına boyar. Muhatabın bundan haberi bile olmaz.

Nazarıyla, haliyle, sohbetiyle, işiyle, ikramı ile seni sana taşıyarak, seni terbiye eden seni Ehlibeytin manasına, gemisine taşıyan, Hak hesabına Adam yetiştiren o güzele o güzellere selam olsun…

İnsana ve evrene ayın ve güneşin ışığı ile değil Allah'ın nuruyla bakan gözlere denk gelesiniz.