Sanayide alarm zilleri çalıyor

AHMET TURAN YİĞİT / DETAY HABER

Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en hızlı ve güvenilir referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) anketinin Haziran 2022 dönemi sonuçları açıklandı. Eşik ve normal değer olan 50.0'nin üzerinde ölçülen tüm rakamların sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, Mayıs ayında 49.2 olarak ölçülen manşet PMI Haziran'da 48.1'e gerileyerek Türk imalat sektörünün performansında yavaşlamaya işaret etti. Söz konusu yavaşlama, 2020 yılının başındaki ilk Covid-19 dalgasından bu yana en belirgin düzeyde gerçekleşti. Böylece faaliyet koşulları üst üste dört ay ivme kaybı sergiledi.

Ekonomik koşullar zorlaşıyor

Fiyat artışları ve zorlu ekonomik koşullar ikinci çeyrek sonunda talep ortamının zayıflamasında etkili oldu. Hem üretim hem de yeni siparişlerde yavaşlamalar Mayıs ayına göre daha belirgin gerçekleşti. İstihdam son anket verilerinde de olumlu gelişme kaydedilen alanlardan biri olmayı sürdürdü ve firmalar personel sayılarını artırmaya devam etti. Ancak istihdamdaki artış, 25 aydır devam eden yükseliş döneminin ikinci en düşük hızında kaydedildi. Firmalar, yeni sipariş alımlarındaki yavaşlamaya paralel olarak satın alma faaliyetlerini azaltma eğilimini sürdürdü. Haziran'da enflasyonist baskılar güçlü seyretti. Hem girdi maliyetleri hem de nihai ürün fiyatlarında artış hızları seri ortalamalarının üzerinde kaldı. Anket katılımcılarına göre, girdi fiyatlarındaki yükselişte ham madde ve enerji maliyetlerindeki artışın yanı sıra döviz kurlarındaki olumsuz seyir etkili oldu. Böylece firmalar satış fiyatlarını keskin bir şekilde artırdı. Öte yandan, bu artış geçen yılın Eylül ayından beri en ılımlı düzeyde gerçekleşti. Ham madde yetersizlikleri, tedarikçilerin teslimat sürelerinin uzamaya devam etmesinde rol oynadı. Tedarik zincirlerindeki aksaklıklar Mayıs ayına göre artmasına rağmen, en kötü gecikmelerin yaşandığı geçmiş dönemlerle kıyaslandığında çok daha hafif seyretti.

Dış talep de yavaşlıyor

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları söyledi: "Türk imalatçıları son dönemde zorlu bir piyasa ortamıyla karşı karşıya. Fiyat artışları ve talep zayıflığının etkisiyle yeni siparişlerde yavaşlama ve üretimde geri çekilme gözleniyor. İstihdamdaki artışlar yine anketin başlıca olumlu gelişmesi olsa da söz konusu artış oran olarak son iki yılın en ılımlı seviyelerinde kaydedildi. Önümüzdeki aylarda firmalar açısından zorlu koşulların devam etmesi muhtemel görünüyor."


Ana sektörlerde üretim yavaşladı

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI Haziran ayı raporuna göre, anket verileri Mayıs'ta gözlenen iyileşme belirtilerinin Haziran'da birçok sektörde geri çekildiğine işaret etti. Takip edilen 10 sektörün dokuzunda yeni siparişler gerilerken üretim de sektörlerin büyük bir bölümünde yavaşladı. Enflasyonist baskılar ise yüksek seyrini korudu. Firmaların karşılaştığı birçok zorluğa rağmen takip edilen sektörlerin çoğunluğunda istihdam artışı devam etti. Haziran'da yalnızca giyim ve deri ürünlerinin yeni siparişleri büyüme bölgesinde kalırken, altı sektörde siparişler büyümeden düşüşe geçti. En keskin yavaşlamalar sırasıyla metalik olmayan mineral ürünler ve ana metal sanayi sektörlerinde kaydedildi. Giyim ve deri ürünleri, kara ve deniz taşıtları, makine ve metal ürünler olmak üzere sadece üç sektörün üretimi artış kaydetti. Mayıs ayında üretimini artıran sektör sayısı yedi olarak gerçekleşmişti.

MÜSİAD'a göre ortalık güllük gülistanlık

AHaber'in sivil toplum kuruluşlarındaki karşılığı olan MÜSİAD'ın Genel Başkanı Mahmut Asmalı, 30 Haziran'da yaptığı açıklamada, "Sanayide çarklar güçlü Türkiye için dönüyor" demişti. Asmalı, MÜSİAD Satınalma Müdürleri Bileşik Endeksi'nin (SAMEKS) son 18 ayın en yüksek seviyesine ulaştığını savunmuştu. SAMEKS, İSO PMI'ın yandaş şekli olarak yorumlanabilir. MÜSİAD, kamuoyunda hükümete verdiği koşulsuz destekle tanınıyor.