Merkez Bankası: Aylık kira artış oranının belirgin bir şekilde yükselecek

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) Toplantı Özeti'nde, para politikasındaki kararlı duruşun, yurt içi talepte dengelenme, Türk lirasında reel değerlenme ve enflasyon beklentilerinde düzelme vasıtası ile dezenflasyon sürecini güçlendirdiği belirtilerek, "Maliye politikasının artan eşgüdümü de bu sürece önemli katkı sağlayacaktır." ifadesine yer verildi.

TCMB Para Politikası Kurulu'nun 23 Ocak'taki toplantısına ilişkin özet yayımlandı.

Tüketici fiyatlarının aralık ayında yüzde 1,03 yükseldiği yıllık enflasyonun 2,71 puan gerileyerek 2024 yılını yüzde 44,38 seviyesinde tamamladığı belirtilen özette, şu ifadeler kullanıldı:

"Aylık tüketici enflasyonundaki düşüşte taze meyve ve sebze kaynaklı olarak gıda enflasyonundaki yavaşlama önemli bir rol oynamıştır. B ve C endekslerinin yıllık enflasyonu sırasıyla 1,74 ve 1,79 puan azalarak yüzde 43,94 ve yüzde 45,34 olmuştur. Bu dönemde, yıllık enflasyona olan katkı gıda ve hizmetlerde belirgin olmak üzere, tüm ana gruplarda gerilemiştir. Mevsimsel etkilerden arındırıldığında, aylık tüketici enflasyonu önceki aya kıyasla yavaşlamıştır."

Özette, aralık ayında temel mal enflasyonu ılımlı seyretmeye devam ederken, hizmet grubu aylık fiyat artışındaki yavaşlamanın belirginleştiği bildirildi.

Gıda grubu aylık enflasyonunun, son aylarda taze meyve ve sebzedeki güçlü fiyat artışlarının aralık ayında yerini sınırlı bir düşüşe bırakmasının da etkisiyle önemli ölçüde yavaşladığı belirtilen özette, alt kalemler bazında, işlenmemiş gıda grubu fiyatlarındaki artışın ılımlı olmasında taze meyve ve sebzenin ana belirleyici olduğu aktarıldı.

Özette, işlenmiş gıda aylık enflasyonunun bir önceki aya kıyasla yükselirken, bu gelişmede bazı tahıl ürünleri ile uluslararası emtia fiyat artışlarından da etkilenen katı-sıvı yağ, şekerleme-çikolata, kakao ve kahve gibi kalemlerin etkisinin öne çıktığı bildirildi.

Enerji fiyatlarının ise aralık ayında ılımlı seyretmeye devam ettiği ifade edilen özette, bu dönemde enflasyonun ana eğiliminin gerilediği vurgulandı.

Özette, şu bilgilere yer verildi:

"Mevsimsellikten arındırılmış verilerle, aylık artışlar bir önceki aya kıyasla B ve C göstergelerinde azalış kaydetmiştir. Bu dönemde fiyat artışları B endeksini oluşturan gruplardan temel mal ve hizmetlerde güç kaybetmiş, işlenmiş gıdada ise bir miktar hızlanmıştır. Dağılım ve model bazlı ana eğilim göstergeleri de aralık ayında enflasyonun ana eğiliminde düşüşe işaret etmiştir. Aralık ayı itibarıyla son üç aylık dönemde mevsim etkilerinden arındırılmış ortalama fiyat artışı temel mallarda yüzde 1,72 ile yatay seyrederken, bu oran hizmet sektöründe bir önceki aya kıyasla yavaşlayarak yüzde 3,21 olarak gerçekleşmiştir. Kira hariç hizmetlerde ise bu oranın yüzde 2,82'ye gerilediği izlenmiştir."

Hizmet sektöründe hakim olan fiyatlama davranışının önemli bir atalete ve şokların enflasyon üzerindeki etkilerinin uzun bir zamana yayılmasına neden olduğu belirtilen özette, "Uzun süredir güçlü artışlar sergileyen hizmet fiyatlarında önceki iki ayda gerçekleşen yavaşlama aralık ayında belirginleşmiş ve bu dönemde hizmet fiyatları yüzde 1,05 ile düşük bir artış göstermiştir. Aylık bazda kira enflasyonu sözleşme yenileme oranındaki mevsimsel düşüşün yanı sıra sözleşmelerdeki artış oranının yavaşlamasıyla yüzde 2,89'a gerilemiş ve böylelikle Şubat 2023'ten bu yana en düşük aylık artış görülmüştür. " ifadeleri kullanıldı.

Kira dışındaki hizmetlerde de aylık enflasyonun yüzde 0,52 ile görece düşük seyrettiği aktarılan özette, bu dönemde, lokanta-otel alt grubunda yemek hizmetleri enflasyonunun bir önceki aya kıyasla bir miktar yükselirken, konaklama fiyatlarında düşüş gözlendiği, böylece grup aylık enflasyonu yüzde 1,35 ile ılımlı bir seyir izlediği ifade edildi.

Özette, hava yolu ve şehirlerarası kara yolu yolcu taşımacılığı kaynaklı olarak fiyatları düşüş gösteren (yüzde -3,02) ulaştırma sektörünün hizmet grubu içinde öne çıktığı, diğer hizmetler grubunda da fiyat artışının ılımlı seyrettiği kaydedilerek, şu ifadelere yer verildi:

"Perakende Ödeme Sistemi (PÖS) mikro verileri üzerinden takip edilen öncü göstergeler, ocak ayında aylık kira artış oranının belirgin bir şekilde yükseleceğine işaret etmektedir. Yeni ve yenilenen sözleşmelerde artış oranındaki yavaşlamaya karşın, sözleşme yenileme oranında mevsimsel olarak kaydedilen yükselişle aylık kira enflasyonunun artacağı öngörülmektedir. Öte yandan, gerek PÖS mikro verilerinden elde edilen yeni ve yenilenen sözleşmelerde oluşan gerekse de konut değerleme raporları üzerinden takip edilen kira artış oranlarının TÜFE'deki mevcut yıllık kira enflasyonunun altında değerler aldığı izlenmektedir."

Üretici fiyatları artışının önemli ölçüde zayıfladığı belirtilen özette, şu ifadeler kullanıldı:

"Yurt içi üretici fiyatları aralık ayında 0,40 yükselmiş, yıllık enflasyon 0,95 puan düşerek yılı yüzde 28,52 ile tamamlamıştır. Bu dönemde ana sanayi grupları itibarıyla, dayanıklı ve dayanıksız tüketim malı fiyatları yükselirken, enerji fiyatları düşüş göstermiş, ara malları ise ılımlı bir artış kaydetmiştir. Üretici enflasyonundaki söz konusu düşük seyir, tüketici tarafında mal fiyatlarını olumlu yönde etkilemektedir."

Özette, aralık ayında uluslararası emtia fiyatlarının nispeten ılımlı bir seyir izlediği bildirilerek, şu bilgilere yer verildi:

"FAO gıda fiyatları endeksinde, eylül ayı itibarıyla aylık bazda gözlenen artışlar aralık ayında yerini düşüşe bırakmıştır. Öte yandan, ocak ayının ilk yarısında emtia fiyatlarının yükseldiği izlenmiştir. Alt gruplar bazında bakıldığında, emtia fiyatları tarımda ılımlı bir yükseliş sergilerken enerjide belirgin bir oranda artış kaydetmiştir. Aralık ayında ortalama 73,8 dolar seviyesinde olan Brent ham petrol fiyatları jeopolitik gelişmelere de bağlı olarak ocak ayının ilk 20 gününde ortalama 79,8 dolar seviyesine ulaşmıştır."

PPK Toplantı Özetinde, Küresel Arz Zinciri Baskı Endeksinin aralık ayında tarihsel ortalamasının bir miktar altında gerçekleştiği bildirildi.

Küresel ve Çin'e yönelik konteyner endekslerinin aralık ayında yükselirken, kuru yük taşımacılık fiyat endekslerinde ekim ayı sonrasındaki düşüş eğiliminin devam ettiği vurgulanan özette, döviz kuru sepetinin aralık ayında sınırlı bir yükseliş sergilediği vurgulandı.

Özette, şunlar kaydedildi:

"Bu dönemde mevsimsel etkilerden arındırılmış PMI verileri, imalat sanayinde girdi fiyatlarında artışa, ürün fiyatlarında ise yavaşlamaya işaret etmiştir. Ocak ayı Piyasa Katılımcıları Anketi sonuçlarına göre 2025 yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 27,1 ile değişim göstermemiştir. 2026 yıl sonu enflasyon beklentisi ise 0,2 puan sınırlı miktarda yukarı güncelleme ile yüzde 18,7 olurken beklentiler diğer vadelerde gerilemiştir. Gelecek on iki ay ve yirmi dört ay sonrasına ilişkin enflasyon beklentileri sırasıyla 1,7 puan ve 0,8 puan aşağı güncelleme ile yüzde 25,4 ve yüzde 17,7 seviyesinde gerçekleşmiştir. 5 yıl sonrasına ilişkin enflasyon beklentisi ise 0,3 puan gerileyerek yüzde 11,0 olarak ölçülmüştür. Reel sektör beklentilerine bakıldığında kasım ayında yüzde 47,8 olarak ölçülen firmaların on iki ay sonrasına ilişkin yıllık enflasyon beklentisi, aralık ayında 0,2 puan azalarak yüzde 47,6 seviyesine gerilemiştir. Geçici veriler reel sektör beklentilerindeki yavaşlamanın ocak ayında da sürdüğüne işaret etmektedir. Aralık ayında, hane halkının on iki ay sonrasına ilişkin enflasyon beklentileri de 0,9 puan azalarak yüzde 63,1 seviyesinde gözlenmiştir. Enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışları iyileşme eğilimi sergilemekle birlikte, dezenflasyon süreci açısından risk unsuru olmaya devam etmektedir."

Öncü veriler ocak ayında enflasyonun ana eğiliminde öngörülerle uyumlu bir artışa işaret ettiği vurgulanan özette, şu değerlendirmelerine yer verildi:

"Bu gelişmede, zamana bağlı fiyat belirleme ve geçmiş enflasyona endeksleme eğilimi yüksek hizmet kalemleri öne çıkmaktadır. Ayrıca ücret artışları, yönetilen/yönlendirilen fiyat ve maktu vergi güncellemeleri de etkili olmuştur. Temel mal enflasyonu ise görece düşük seyretmektedir. Gıda aylık enflasyonunun, işlenmiş gıda fiyatları öncülüğünde ocak ayında yeniden yükseleceği öngörülmektedir. Enerji grubunda maktu vergi güncellemesinin etkisi oldukça sınırlı kalırken, fiyat artışı büyük ölçüde küresel emtia fiyat gelişmeleri neticesinde güçlenmektedir."

Özette, Para Politikası Kurulunun politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının yüzde 47,5'ten yüzde 45'e indirilmesine karar verdiği anımsatıldı.

Para politikasındaki kararlı duruşun yurt içi talepte dengelenme, Türk lirasında reel değerlenme ve enflasyon beklentilerinde düzelme vasıtası ile dezenflasyon sürecini güçlendirdiği vurgulanan özette, şu değerlendirmelere yer verildi:

"Maliye politikasının artan eşgüdümü de bu sürece önemli katkı sağlayacaktır. Enflasyonda kalıcı düşüş ve fiyat istikrarı sağlanana kadar sıkı para politikası duruşu sürdürülecektir. Bu doğrultuda, politika faizi, enflasyon gerçekleşmeleri, ana eğilimi ve beklentileri göz önünde bulundurularak öngörülen dezenflasyon sürecinin gerektirdiği sıkılığı sağlayacak şekilde belirlenecektir. Kurul, kararlarını enflasyon görünümü odaklı, ihtiyatlı ve toplantı bazlı bir yaklaşımla alacaktır. Enflasyonda belirgin ve kalıcı bir bozulma öngörülmesi durumunda para politikası araçları etkili şekilde kullanılacaktır."

Özette, kredi ve mevduat piyasalarında öngörülenin dışında gelişmeler olması durumunda parasal aktarım mekanizması ilave makroihtiyati adımlarla destekleneceği kaydedildi.

Likidite koşullarının yakından izleneceği ve sterilizasyon araçlarının ek tedbirlerle etkili şekilde kullanılmaya devam edileceği belirtilen özette, şu ifadelere yer verildi:

"Kurul, politika kararlarını parasal sıkılaştırmanın gecikmeli etkilerini de dikkate alarak, enflasyonun ana eğilimini geriletecek ve enflasyonu orta vadede yüzde 5 hedefine ulaştıracak parasal ve finansal koşulları sağlayacak şekilde belirleyecektir. Bu doğrultuda, tüm para politikası araçları kararlılıkla kullanılacaktır. Kurul, kararlarını öngörülebilir, veri odaklı ve şeffaf bir çerçevede alacaktır."