Madrid, ETA'nın uzattığı eli sıkmalı

ETA'nın ilan ettiği süresiz ateşkes, Bask ve İspanyol siyasetinden silahları çıkarmak için büyük bir şans. Radikal Bask milliyetçiliği Franco'nun Bask dilini ve kültürünü yok etmek isteyen diktatörlüğüne karşı ortaya çıkmıştı. Şu anki siyasi zorluk ise şiddet aracılığıyla bağımsızlık arayan bir örgütün demokratik bir rejim içinde nasıl 30 yıl hayatta kaldığını anlamak ve böylece ETA'yı sahnede tutan hataları yapmaktan kaçınmak. İspanya'nın iki büyük partisi olan iktidardaki Sosyalist Parti ile muhalefetteki Halk Partisi, geçmişte sorumsuzca davrandı. Felipe Gonzalez'in başbakanlığında, sosyalistler ETA'nın üzerine ölüm timleri saldı. Jose Aznar hükümetinde ise sağ, başka yerlerden alacağı oyları artırmak için Bask siyasetini bilinçlice kutuplaştırmakta bir sakınca görmedi. Bu taktikler ETA'ya yaşaması için yeni bir fırsat ve kendisini meşru göstermek için kullanacağı incir yaprağını verdi. Zapatero akıllı davrandı İspanya Başbakanı Jose Luis Rodriguez Zapatero ise bunlara karşın ETA'ya silah bırakması karşılığı hükümetle görüşmesini teklif etti. Doğru anı bulmasını da bildi. 11 Eylül saldırıları, Madrid ve Londra bombalamalarından sonra, bir taktik olarak 'teröre müsamaha göstermek' ortadan kalktı. IRA geçen yaz silahlı mücadeleyi bıraktı, ETA da da 400 üyesinin tutuklanmasıyla sendeliyordu. Franco ruhunu canlandırmak hata 2004 seçimlerini kaybetmiş olmayı hâlâ içine sindirememiş muhalefet, hükümet Katalan ve Bask vatandaşlarına özerk yönetim hakkı vermek istedikçe, İspanya'nın bölünmeye gittiği iddialarını ortaya atıyor. İspanya'daki asimetrik federal sistem meşru endişeler ortaya atsa da, bunların çoğu zengin ve fakir bölgeler arasında adaletin sağlanması ile ilgili. Halk Partisi Franco'nun tahrik edici siyasi söylemini, 'iki İspanya'yı ve iç savaşı canlandırarak tehlikeli bir oyun oynuyor. İki tarafı da temsil edemiyorsa, en azından sorumlu davranmalı. İleride zor kararlar var. Ateşkes düşmanlığa resmi bir son verilmesi anlamına gelecekse, İspanya ve Fransa'da hapiste bulunan ETA üyelerinin eninde sonunda aşamaları olarak serbest bırakılması gündeme gelecektir. Bu muhalefeti ve ETA kurbanlarının ailelerini kızdırır. Anayasa'ya göre, Zapatero Bask bölgesinin ayrılmasını teklif edemez. İlerleme sağlamanın en akla yatkın yöntemi, özerk yönetimlere artırılmış yekti vermek olur, ki Bask vatandaşları bundan tatmin olur. Sadece bağımsızlıkla tatmin olacakların ise bunu barışçıl ve demokratik yöntemlerle sağlamaya çalışmaları gerek. The New York Times/ Başyazı