Geyik Forumu

İKÖ-AB Ortak Forumu çok başarılı geçti. Yenildi, içildi, muhabbet edildi. Kısaca muhteşem oldu. Herkes deşarj oldu. Özellikle 11 Eylül psikozuyla kıvranan Batılı dostlarımız için tam bir tatil oldu vesselam.

Her ne kadar medeniyetler, fail-i mechul terörizm dışında, bölgesel ve uluslararası problemlerde suya sabuna dokunmadı iseler de, satır aralarında ilginç mesajlar verildi. Küresel ortaklar yine kârlı çıktı.

Kimi dış politika uzmanları toplantıyı, yeniyetme politik akranlarıyla ABD'de görücüye çıkan İsmail Cem'in misafirlerine iade-i şükran günü olarak değerlendiriyor. Ancak Cem, "Bu konferansı içinde bulunduğumuz özel konjonktürde düzenliyor olmamız rastlantı değildir" diyor. Demek ki, 'planlı bir özel gün'. Kısaca, neler mi oldu?

Ortadoğu ve Balkanlar'ın toplantıya tam kadro iştiraki, AB üyelerini kamçıladı. Şu Türkiye yoksa bir şeyler mi çeviriyor, evhamıyla İstanbul'a koşuştular. Ancak toplantının "içerik atmosferi"nin yanısıra yedi düvel manzaralı Boğaz havasıyla nefes aldılar. "Geyik muhabbeti"yle rahatladılar.

Katılımcılara göre, ABD, İsrail ve Rusya'nın toplantıya katılmaması, tartışmaların havasını yumuşattı. İsteyen istediği gibi verdi veriştirdi. Bu ara boşluklardan Fransa, Ortadoğu'ya yanaşmanın yollarını aradı. Medeniyetler "İstanbul ruhu"nda "uyumlu"laşmaya çalışırken W. Bush, ötelerden kimilerine göre "hesabı ve asabı bozucu" "şeytan eksen"li beyanatlarını yineliyordu.

Türkiye yine tarafsızlık ilkesine yapışarak "stratejisiz bir strateji"yi yeğledi. Hatta KKTC konusunda bile yürekli bir adım atmayı denemedi. Uyum sağladı.

AB-İKÖ konuk listesinde KKTC temsilcisi Tahsin Ertuğruloğlu'nun sürç-i lisan eseri Dışişleri Bakanı sıfatıyla yer alması problem oldu. Kıbrıs Rum Kesimi, Yunanistan'ı da yanına alarak derhal AB Dönem Başkanı İspanya'ya başvurdu. Başvurunun ardından İspanya Dışişleri Bakanlığı, Türkiye'den bilgi istedi. Türkiye'den "Ertuğruloğlu, daha önceki İKÖ zirvesinde KKTC Dışişleri Bakanı olarak anılmıştır" cevabı gitti. Ancak AB dönem başkanı İspanya, Türkiye'nin tanımlamasının uygun olmadığını açıklayarak Ertuğruloğlu'nu, Kıbrıs Müslüman Türk toplumunun temsilcisi olarak kürsüye çağırdı. Kıbrıs Rum Kesimi Dışişleri Bakanı Kasulides ise AB'ye aday ülke temsilcisi olarak anıldı. Böylece AB satırarası mesajını verdi.

Yunan Dışişleri Bakanı'nın stratejik bir manevra ile Filistin konusuna değinip Kıbrıs meselesini pas geçmesi dikkatlerden kaçmadı.

Irak'a müdahale konusunda Fransa ve İran başta olmak üzere Suriye ve Ürdün de söylem birliği içindeydiler. Diğer 'medeni devlet'ler ise sessiz çığlığı tercih ettiler. Fransa Dışişleri Bakanı Hubert Vedrine, ABD'nin Irak'a yönelik tutumu karşısında çok sayıda ülkenin endişelendiğini ve ne yapacağını bilemediğini söylerken; İran Dışişleri Bakanı, ABD'nin karşısına AB'yi çıkarma taktiğiyle "ABD'nin tek taraflı ve askeri yaklaşımı bence derhal yeniden değerlendirilmeli'' vurgusunda ısrar etti. Bu arada AB Dışişleri Sorumlusu Javier Solana'nın, "Filistin'in devlet olmaması halinde Ortadoğu sorununa çözüm bulunamayacağına inandıklarını" söylemesi Forum'un en 'sivri' ve en "somut" çıkışlarından biri olarak değerlendirildi. Sonuç Bildirisi'ndeki "Filistin kararı" toplantıdaki ABD karşıtlığının yanısıra Fransa'nın ağırlığıyla oluştu.

Bir de Prof. Bernard Lewis'in, "medeniyetler çatışmasında medeniyet lafının çoğul olarak kullanılması dahi bir ilerlemedir" tespiti, toplantıdaki "medeni yürüyüş"ün ayak aralığının ölçüsü olması bakımından önemli bulundu.

Medeniyetler suya sabuna dokunmadı ama Batılı devletler adına baklayı dilinin altından Alman Dışişleri Bakanı çıkardı. "Alman İslam"ı ile 3 milyon Türkü Hristiyan karışımı kültürle avlama yöntemini tezgahlayan Fischer, azınlıklara uygulanan muamelenin hoşgörü kültürünün gerçek sınırı olduğunu belirterek mikrokültürel mesajlar verdi.

Ardından sorularıyla İstanbul'un ve İslam'ın ruhunu iğneledi. Aynen yerli diyalogcularımız gibi şöyle konuştu Fischer: ''İslam ve Hıristiyanlık arasında bir görüş farklılığı yoktur. Sosyal ve siyasal farkların giderilmesi gerekir. Şiddet burada asla kullanılmamalı. Buna İslam nasıl katkı yapmak ister? İslamın uygulanması, temel hakların uygulanması konusunda çelişkileri kaldırmaya hazır mı? İntihar komandolarının saldırılarını dini kisve altında açıklama konusunda vazgeçme kararı var mı? Filistin'in yanı sıra İsrail halkına da topraklarında huzur içinde yaşama konusunda eşit hak verilmesine hazır mıyız? Ortadoğu sorununun halledilmesi konusunda sadece İsrail'i suçlamak yerine, sorunu başka yerlerde de arama eğilimi var mı İslam dünyasında? Tabii ki İslam dünyasının da benim sorduğum gibi soruları olacaktır."

Suya sabuna dokunulmayan İKÖ-AB Forumu'nda yine iğneler Doğu'ya yöneltildi ama çuvaldız kınında paslandı. Çünkü Türkiye, ev sahibi değil de, sanki "sadece gözlemci"ydi. Hem İKÖ'lü, hem AB'li olayım derken; ne Doğulu, ne de Batılı olabildi.

Bir medeniyetin sahibi olma şuurunu kaybedenler, ne yazık ki, çoğu zaman ev sahibi dahi olamazlar. Haneleri viran olur, yeller eser yerlerinde. Edebiyatçı Rudyard Kipling ne demiş; ''Doğu doğudur, batı da batıdır. Bunlar hiçbir zaman biraraya gelmez".