Dış ticaretin açmazı

Dış ticaret sektörü yapısal sorunlarla, tartışmalarla yeni döneme devam ediyor. Peki her gün medyada çevremizde, sıkça konuşulan ihracatçı sorunları, ithalat artışı, cari açık, ödemeler dengesi, kur tartışmalarının açmazı nerede? Ödemeler dengesi2005'de 116 milyar dolarlık ithalata karşılık 73 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdik, buraya kadar rakamlar net biçimde ortada fakat aradaki 43 milyar dolarlık fark, açık sorun yaratıyor, bu açığın finansmanında sorun yaşayan ülkeler çeşitli adlarla duyduğumuz krizlerle karşılaşıyor. Ülkemizde de 24 ocak 1980, 5 Nisan 1994, 21 Şubat 2001 krizlerinin nedeni hep dış açıklar, ödemeler dengesi sorunlarıdır. Geçmiş bir yıla baktığımızda ihracatın ithalatı karşılama oranının da yüzde 63.2'de kaldığını görüyoruz.Kur sorunuHızlaA artan ihracata rağmen, ithalatın artışı, üretim kapasitesinde tavana dayanan rakamlar, ihracat artışına rağmen bir türlü artmayan istihdamın nedenleri üzerine ihracatçılara kulak verelim. 2001 yazında 1500'ler seviyesindeki dolar kuru bugün 1350'ler seviyesinde, kurdaki geçen beş yıldaki düşüşe rağmen, ihracatçının girdi fiyatları sürekli artıyor, enerji giderleri, sosyal güvenlik primleri, taşıma maliyetleri hızla arttığından kurdaki artışın olmaması maliyetlerde yükselme, kar marjlarında gerileme noktasına sürüklüyor, üstelik rekabet etme imkanı olmayan Çin tehlikesi uluslararası alanda rekabet gücünü de öldürüyor. Dünyada rakipleri karşısında zaten enerjiyi, istihdam vergilerini yüksek ödeyen sektörün sıkıntıları giderek artıyor. Ekonomi çevrelerinin son zamanlarda kurdan rahatsızlığını ve bu durumun varabileceği noktalarla ilgili söylemine eski Bakan Kemal Derviş'de katıldı, bu sorunun böyle gitmeyeceğini, önlem alınması gerektiğini ifade etti, anlaşılan sorunun verdiği rahatsızlık uluslararası çevrelerde de kendisini hissettiriyor. Zaten sokakta gezen ekonomi bilmeyen bir vatandaş ithal mallarını, çevresine pazara baktığında hayatın her alanında hissediyor. Uygulanan makro ekonomik politikalardaki pozitif gelişmeler karşısında karar vericiler için tabii ki dengelerle oynamak kolay değil, sıkıntının giderek artan ve sektöre mukayeseli üstünlüklerini kaybettirme noktasına getiren kur boyutu küçümsenmeyecek boyutta varlığını hissettiriyor.TedbirlerYapılan vergi indirimleri, sektörü rahatlatsa da alınması gereken ilave tedbirler alınmazsa bu cesur kararın net getirilerini göremeyeceğiz.İhracatçılarımızdan beklenen ise ucuz giyim, dokuma, gıda, tüketim malları ihracatıyla kalkınan dünyada ülke olmadığı bilinciyle katma değeri yüksek, kimya, elektronik, makine, otomotiv gibi sektörlere yönelmeleri. Esas sorun ihracat sektörünün, kalemler itibariyle incelendiğinde sağlıksız birleşimi. Burada imalat sanayi yatırımlarındaki yetersizlikler sorun teşkil ediyor, mevcut yatırımların tüketim maddeleri ağırlıklı olması, zaten uluslararası alanda rekabet gücü gerileyen sektörün sıkıntılarını artırıp, esnek davranış kabiliyetini yok ediyor.Arif Şimşek / Tercüman