Çelik sektörü damping mağduru

 Fotoğraf: (solda) Adnan Aslan), (sağda) Uğur Dalbeler


RECEP BAHAR / İSTANBUL

Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB) Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Aslan ve ÇİB Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Uğur Dalbeler, İstanbul'da düzenledikleri basın sohbet toplantısında, sektörün mevcut durumunu, 2023 ihracat hedeflerini ve yol haritasını ortaya koydu. Toplantının başında yapılan kısa sunumda yer alan bilgilere göre, dünyada çelik sektörünün en önemli ihracatçılarından biri olan Türkiye, 2021'de çelik ihracatında rekor kırarak miktar bazında yüzde 17.8, değer olarak da dış satımını yüzde 77.4 artırdı. Ancak 2022 yılının ilk yarısında yukarı yönlü olan ihracat, yaşanan küresel gelişmeler sonucu ikinci yarı itibarıyla düşüşe geçti. Türkiye'nin 2022 çelik ihracatı miktar bazında yüzde 17.7 azalışla 19.6 milyon ton, değer bazında da yüzde 5.3 düşüşle 21.1 milyar dolar oldu. Türkiye aynı zamanda dünyada en çok çelik ithal eden 6. ülke konumunda!

Sektörün rekabet gücü azalıyor

Önceki yıl ülke ihracatına en fazla katkı sağlayan üçüncü sektör olan çelik sanayi, rekabet gücünün azalması nedeniyle performansında düşüş yaşadı ve Türkiye ihracat sıralamasında dördüncülüğe geriledi. Sektör, önemli rakiplerinden Rusya ve Ukrayna'nın savaş sebebiyle çekildiği pazarlarda oluşan boşluğu gidermeye yönelik çalışmalarını 2022'de sürdürürken, küresel resesyon, enflasyondaki artıştan ise olumsuz yönde etkilendi.


Dampingli ithalat engellenmeli


Enerji krizi ve talepte yavaşlama devam ettiği sürece 2023'te mevcudu korumaya odaklanacaklarını dile getiren ÇİB Başkanı Aslan, korumacılık önlemlerinin ve enerji fiyatlarındaki artışların maliyetleri yüksek seviyelere çıkardığını belirtti.  Aslan, şunları kaydetti: "Rusya ve Ukrayna'nın savaş nedeniyle çelik ticaretlerini durdurmaları ilk başta Türk çelik sektörümüzün lehine bir gelişme olmuştu. ABD ile AB başta olmak üzere çok sayıda ülkenin Rusya'ya ambargo koyması da sektörümüz için avantajlı görünmekteydi. Nitekim başlangıçta Türkiye'nin çelik ihracatında artış yaşandı. Ancak Rus çelik sektörü, yaptırımlar nedeniyle Batı pazarlarına ihracat yapma imkanını yitirdiğinden ürünlerini fiyat düşürerek ülkemize satmaya başladı. Bu durum, iç pazarımızdaki dengeleri de değiştirdi. Bunun dışında Çin, Hindistan, İran gibi ülkeler de dampingli (devlet destekli fiyat kırma) fiyatlarla ülkemize satış yapmaya devam etti. Türk çelik sektörünün temsilcileri olarak dampingli ithalatın engellenmesi için gerekli önlemlerin alınmasını istiyoruz."

Yerli üretim darbe alırsa...

İhracatın geçen yılın Ocak ayına göre bu yıl Ocak'ta yüzde 25 gerilediğini belirten Aslan, şunları söyledi: "İthalat böyle devam ederse, yerli üretim darbe alır. Yerli üretim darbe alırsa, ithalat bir süre sonra pahalı hale gelir. Bu nedenle sanayileşmiş ülkeler yerli çelik üretimini destekliyor. Çeliği yurt içinde üretemedikten sonra yerli imalat sanayinden bahsetmek oldukça güç olacaktır. Türkiye'nin ihracatını daha da yukarılara taşımak için ülke sanayisinin desteklenmesi gerektiğine inanıyoruz." Adnan Aslan, bu yılın Ocak ve Şubat aylarında üretimde azalışın devam edeceğini, iç piyasada inşaat sektörüne yönelik açıklanan destek paketleri, sanayi üretiminde beklenen artış gibi etmenler sonucu Türkiye'de çelik tüketiminin ilk çeyrek itibarıyla artabileceğini öngördüklerini söyledi. Öte yandan Aslan, inşaat çeliğinin ton başına fiyatının 900 dolardan 690 dolara düştüğünü dile getirdi.

Haksız rekabet sektörü sarstı

ÇİB Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Uğur Dalbeler ise Türkiye'nin çelikte Uzakdoğu ülkeleriyle rekabet etme şansının olmadığına işaret ederek, "Mevcut koşullarda Avrupa ülkeleriyle de rekabette zorlanıyoruz. Haksız rekabete karşılık alınacak önlemler sektör açısından önemli. Sektörde şu an kapasite kullanım oranı yüzde 51'e geriledi. Tarihi dip noktadayız. Oysa 2021'de yüzde 80'i geçmiştik. Mevcut durumun uzaması telafisi zor şartları beraberinde getirecektir" dedi. Adnan Aslan da bu konuda "Derdimizi yetkilere aktardık, bize 'çok kazanıyorsunuz' dediler" şeklinde konuştu.

Sanayicinin kullandığı elektrik Euro cinsinden yüzde 120 arttı!

ÇİB Yönetim Kurulu Başkanı Aslan, savaş öncesinde Avrupa Birliği'ndeki (AB) elektrik fiyatları Türkiye'den daha yüksek iken, 2023 yılının ilk çeyreğinde geçerli olacak şekilde açıklanan teşvik paketleri ile bugün AB'deki önemli rakiplerine kıyasla en yüksek fiyattan elektriği kullanan ülkenin Türkiye olduğunu söyledi. Aslan, şunları söyledi: "Savaş başlamadan önceki 18 Ocak 2022 tarihinde Almanya'da 1000 kilovat/saat başına 236 Euro, İspanya'da 223 Euro olan elektrik fiyatları; 30 Haziran 2022 tarihinde savaş sonrası artan enerji fiyatlarını takiben Almanya'da 325 Euro ve İspanya'da 145 Euro seviyelerinde yer aldı. 2023 yılı itibariyle teşvik sistemlerinin aktif olmasıyla 01-24 Ocak 2023 tarihleri arasında Almanya'da 1000 kilovat/saat başına elektrik fiyatı 111 Euro'ya, İspanya'da 66 Euro'ya kadar geriledi. Böylece İspanya, Avrupa bölgesinde en ucuz elektrik kullanan ülke oldu. Türkiye'de ise bu yıl Ocak ayında 168 Euro'ya (kilovat/saati 3.5 TL) çıktı. Geçen yıl 75 Euro idi. Bu durum Türk çelik sektörünün küresel pazarda diğer büyük ihracatçılarla rekabet edebilme imkânını giderek azaltıyor" bilgisini paylaştı.