Anadolu yakası kentsel dönüşümde hareketli

Uzmanlara göre, Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın Marmara Denizi'nden geçen kısmının kırılması halinde 7.5 büyüklüğüne kadar bir deprem bekleniyor. Bu nuhtemel depremin en fazla etkileyeceği şehirler arasında İstanbul ilk sırada yer alıyor. İstanbul'daki konut stoğunun güçlendirilmesi ve kentsel dönüşüm, yerel yönetimlerin ve inşaat sektörünün en önemli gündem maddelerinden. Peki, kentsel dönüşümün gündemde olduğu İstanbul'un çeşitli mahallelerinde gayrimenkul değerleri nasıl bir seyir izliyor? Endeksa, İBB'nin 2019'da yayımladığı İstanbul İli Olası Deprem Kayıp Tahminlerinin Güncellenmesi Projesi'nden yararlanarak İstanbul'un en eski ve en riskli 25 mahallesinde gayrimenkul değer değişimleri incelendi. Yapılan gayrimenkul değer araştırmasının sonuçları şu şekilde:

En çok değer kazananlar

Pendik/Ertuğrulgazi Mahallesi: 1980'li yıllardan itibaren gecekondu yapımının yoğun olduğu Ertuğrulgazi Mahallesi, Eylül 2022'de kentsel dönüşüm kapsamına alınmıştı. Aydos Ormanı'na ve Sabiha Gökçen Havalimanına da yakın konumuyla dikkat çeken Ertuğrulgazi Mahallesi, yüzde 1283'lik artışla 4 yılda ortalama satılık konut değeri nominal olarak en fazla artan kentsel dönüşüm bölgesi. Satılık birim metrekare fiyatı 30 bin 851 TL/m2 olan mahallede, 2 yıllık satılık değer değişimi yüzde 148; yıllık satılık değer değişimi ise yüzde 31. 4 yıllık reel değer değişimi yüzde 178 olan Ertuğrulgazi'de satılık konut değerleri son bir yılda reel olarak yüzde 24 azalmış görünüyor.

Maltepe/Esenkent Mahallesi: Kentsel dönüşüm süreci toplu konut yapımlarıyla son yıllarda hızlanan Maltepe'nin Esenkent Mahallesi, yüksek riskli bölgeler arasında 4 yılda satılık konut değeri nominal olarak en fazla artan ikinci bölge. Esenkent'te ortalama satılık konut değerleri 4 yılda yüzde 1010 artış gösterdi. Satılık birim metrekare fiyatı 46 bin 872 TL/m2 olan mahallede 2 yıllık satılık değer değişimi yüzde 146, yıllık satılık değer değişimi ise yüzde 16. Mahallenin 4 yıllık reel değer değişimi ise yüzde 123. Esenkent'in satılık konut piyasasındaki reel değişim, son bir yılda İstanbul'un diğer mahallelerinde olduğu gibi düşüşte. Satılık konut fiyatları son bir yılda reel olarak yüzde 33 düşüş gösterdi.


Üsküdar/Yavuztürk Mahallesi: İstanbul'da 30 yıl üstü konut stoğu bakımından ikinci ilçe olan Üsküdar'ın Yavuztürk Mahallesi, deprem olması halinde en fazla kaybın yaşanacağı ikinci mahalle olarak öne çıkıyor. Yavuztürk, aynı zamanda Endeksa'nın mercek altına aldığı mahalleler arasında satılık konutlarda 4 yılda en fazla nominal artış yaşanan üçüncü bölge. Bu süre zarfında satılık konut fiyatları yüzde 1003 artan Yavuztürk mahallesinde, satılık birim metrekare fiyatı 43 bin 842 TL/m2.

En az artanlar

Maltepe/Gülensu Mahallesi: Adalar manzarası olan tepelerdeki konumu nedeniyle "İstanbul'un balkonu" olarak da nitelendirilen Maltepe/Gülensu Mahallesinde kentsel dönüşüm, uzun yıllardır süren tartışmaların konusu. Gülensu, Endeksa'nın incelediği mahalleler arasında 4 yıl içerisinde satılık değeri en az artan bölge oldu. 4 yıllık satılık değer değişimi yüzde 394 olarak belirlenen Gülensu Mahallesinde satılık birim metrekare fiyatı 30 bin 782 TL/m2.

Beşiktaş/Ortaköy Mahallesi: Özellikle en ünlü caddesi olan Dereboyu'nun akarsu yatağına kurulu olması nedeniyle sadece deprem değil aynı zamanda heyelan tehlikesi de bulunan Ortaköy'de bina yaşları oldukça eski. Ancak Ortaköy, kentsel dönüşüm ve güçlendirme süreçlerinin yavaş ilerlediği İstanbul mahallelerinden. Bu durum, konut fiyatlarındaki değer artış oranlarına da yansıyor. Ortaköy'deki satılık konutların 4 yıllık artış oranı yüzde 531 seviyesinde.

Beyoğlu/İstiklal: İstanbul'un çekim merkezi Beyoğlu/İstiklal Mahallesindeki kentsel dönüşüm çalışmaları 10 yılı aşkın süredir devam ediyor. İstiklal Mahallesinde satılık konut fiyatları 4 yılda 5 kat artış gösterdi.


Fatih/Kocamustafapaşa: İstanbul'un en eski ilçelerinden Fatih, konut stoğu en yaşlı ilçe olması sebebiyle deprem açısından en yüksek riskli bölgelerden biri. Tarihi değeri nedeniyle kentsel dönüşüm süreci tartışmalara gebe olan Kocamustafapaşa Mahallesi, deprem olması durumunda Fatih'te en fazla kaybın yaşanacağı bölge olarak öne çıkıyor. Kocamustafapaşa'da satılık konut fiyatları 4 yılda 6 kat arttı.

Kira artışında Fikirtepe lider


Kadıköy/ Fikirtepe: Sancılı kentsel dönüşüm sürecinin ardından kamusal alan yetersizliği nedeniyle eleştirilere konu olan Fikirtepe, Endeksa'nın belirlediği mahalleler arasında 4 yılda en fazla kira artışı yaşanan bölge. Fikirtepe'de 4 yıllık kiralık değer artışı yüzde 1330, reel kiralık değer artışı ise yüzde 188. Bu mahallede kiralık birim metrekare fiyatı 386 TL/m2 oldu. Fikirtepe'yi Kartal'ın Hürriyet ve Orhantepe mahalleleri izledi. Kentsel dönüşümün gündemde olduğu mahallerde en az kira artışı Pendik/Ertuğrulgazi'de görüldü. Ertuğrulgazi Mahallesinde kiralar 4 yılda yüzde 55 nominal artış gösterdi. Yani 4 yıl önce 5 bin lira olan bir konutun kirası 7750 liraya çıktı.