ABD'den açık tehdit

RECEP BAHAR/DETAY HABER

ABD, peş peşe Türkiye karşıtı kararlar almaya devam ediyor. Salı günü Türkiye'yi Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi'nden çıkararak, Türkiye'nin bu ülkeye gerçekleştirdiği 1.6 milyar dolarlık ihracatını baltalayan ABD, bu kez S-400 üzerinden vurdu. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Robert Palladino, bakanlıkta düzenlenen basın brifinginde, Ankara'nın Rusya'dan S-400 hava savunma sistemlerini teslim alması durumunda Washington'un Türkiye'ye yönelik yaptırımları devreye sokabileceğini söyledi.

Palladino, Türkiye ve Rusya arasında imzalanan S-400 alımı ile ilgili anlaşma için şunları söyledi: "S-400 füzelerini alması halinde F-35 programına katılımını gözden geçireceğimiz ve gelecekte muhtemel diğer silah satışlarını da riske atacağı konusunda Türkiye'yi açıkça uyardık. Ayrıca S-400'lerin alınması, ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) kapsamında bulunuyor. Dolayısıyla bu yasa, alımda rol oynayan kamu kuruluşlarına, şirketlere ya da bireylere yönelik yaptırımları da gündeme getirecektir."

ABD'nin duruşu değişmedi

Palladino, ayrıca ABD'nin S-400 konusunda pozisyonunun değişmediğini ve Türkiye'nin Rusya'dan bu sistemleri alma girişiminin ABD'yi ciddi şekilde endişelendirdiğini dile getirdi. Paladino, hava savunma sistemi konusunda Türkiye ile beraber çalışmayı ve Türkiye'nin değerlendirmesi için Patriot ve diğer sistemleri teklif ettiklerini belirtti. Salı günü Senato Silahlı Hizmetler Komitesinin oturumuna katılan ABD Avrupa Kuvvetleri (EUCOM) ve NATO Müttefik Kuvvetler Yüksek Komutanı Orgeneral Curtis M. Scaparrotti de Türkiye'nin Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi alması durumunda F-35 savaş uçaklarının Türkiye'ye verilmemesi gerektiğini söylemişti.

Türkiye karşıtı ciddi lobi var

ABD Kongresinin geçen yıl çıkardığı CAATSA, Rus savunma ve istihbaratıyla ilişkili kurum ve kuruluşlarla iş yapan üçüncü ülke ve şirketlere de yaptırım uygulanmasını öngörüyor. ABD'de, özellikle de Kongre'de bir süredir Türkiye'ye CAATSA kapsamında yaptırım uygulanması çağrısını dile getiren Kongre üyeleri bulunuyor.

Geçen yıl hayatını kaybeden dönemin Cumhuriyetçi Senatörü ve eski başkan adayı John McCain ile Demokrat Senatör Ben Cardin, Eylül 2017'de Başkan Trump'a yazdıkları mektupta, Türkiye'nin Rusya'dan S-400 füzesi almak için yaptığı anlaşma nedeniyle bu yasa kapsamında yaptırımlar uygulanmasının da önünü açtığını söylemişti.

ABD'nin Avrupa ve Avrasya İlişkilerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Wess Mitchell de Temsilciler Meclisi'nin Dış İlişkiler Komisyonu'nda geçen yıl bir oturumda Türkiye'nin Rusya'dan S-400 satın almasının "CAATSA'nın 231'inci maddesi kapsamında yaptırımların uygulanmasına ve Türkiye'nin F-35 programına katılımı üzerinde olumsuz etki yaratma potansiyeli" taşıdığını ifade etmişti.

Öte yandan Savunma Sanayii Müsteşarı İsmail Demir, Şubat ayında yaptığı açıklamalarda S-400'lerin kurulumla beraber Ekim ayında hazır olacak hale geleceğini söylemişti.

Şimdi ne olacak?

Geçtiğimiz Pazar günü Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD ile Patriot füzeleri için müzakerelerin başladığını söylemişti.

Çavuşoğlu, S-400 alımından ise vazgeçmeyeceklerini tekrarlamıştı. Bu süreçte ABD Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey ile ABD Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Matthew Palmer Türkiye'ye geldi. İkilinin Ankara'daki temaslarında bu iki konu da ele alındı. Müzakerelerde hangi noktaya gelindiği ise bilinmiyor.

Rusya ile Türkiye, Aralık 2017'de S-400 füze savunma sistemi satışı için anlaşma imzalamıştı. S-400 füzelerinin bu yılın sonuna kadar teslim edilmesi bekleniyor. Ancak başta ABD olmak üzere bazı NATO ülkeleri Türkiye'ye tepki gösteriyor.

İlk F-35 savaş uçaklarının ise bu yıl 21 Haziran'da bir törenle Türkiye'ye teslim edilmesi bekleniyor. Aralık ayında ise ABD Savunma Bakanlığı'na (Pentagon) bağlı Savunma Güvenlik İşbirliği Ajansı, Türkiye'ye 3.5 milyar dolar değerindeki Patriot hava ve füze savunma sisteminin satışını onaylamıştı.