Okula başlama merasimi

Bu cümleyi ilk defa Nazik Erik hanımefendinin hayatını anlatan bir eserden duymuştum.

Daha sonra Halide Edip'in "Mor Salkımlı Ev" isimli hayat hikayesini anlattığı eserde de görünce bu yazıyı hazırlamak aklıma geldi.

Okula başlamak üzere olan yavrularımız için bir merasim, bir eğlence, bir düğün neden olmasın?

İsterseniz "Mor Salkımlı Ev" isimli eserden bu geleneği bir okuyalım daha sonra son sözlerimizi yazalım.

"... O günlerde okula başlama töreni çok çekiciydi. Kızlara ipekli, süslü esvaplar giydirilirdi, göğüslerine sırma işlemeli, içlerinde Elifba cüzü bulunan keseler asarlar, arabaya bindirirler, ayaklarının altına ipekli bir yastık koyarlardı. Başlanacak okulun çocukları arabanın arkasından gelirler ve öndeki büyük çocuklar çoğu zaman,

Şol cennetin ırmakları,

Akar Allah deyu deyu,

Cennette huri kızları

Gezer Allah deyu deyu"

diye çocukluğumuzun en ünlü ilahisini söylerler, her dizenin arkasında küçükler de "Amin, amin" diye alaya katılır ve gırtlakları patlayıncaya kadar bağırırlardı. Sokaklarda alay (kalabalık) geçerken başka çocuklar da katılır, okula kadar giderlerdi. Okula başlayacak çocuk, hocanın elini öperek elif-be'yi tekrarlardı. Artık ertesi sabahtan sonra okulun kalfası gelir, mahallenin öbür çocuklarıyla birlikte onu da alır, okula götürürdü.

Bu alay, düğün töreni kadar önemli sayılır, aileler çok para harcar ve Osmanlı devrinin sisteme bağlı sosyal yardım duygusuna uyarak, o mahallenin birkaç yoksul çocuğu da okula verilir, masrafları görülürdü. Bu alaylar bende büyük heyecan uyandırır...

Eve bir hoca tuttular, başlama töreni de evde yapıldı. Bana gayet güzel, çiçekli, şampanya renkli, topuklara kadar uzun entari ile bir de aynı renkte tülden başıma bir örtü hazırlandı.

Başımdaki örtü ve o gün Saraylı Teyze'nin göğsüme taktığı bir elmas iğne ile kendimi aynada gördüm. Fikriyar: 'İnşallah gelin olduğunu da görürüz, eteğini ben tutarım' diye ağlayarak dua ediyordu..." (s. 57).

Okula başlama merasimi...

Çocuklarımız okula başlayacaklar...

Böyle bir merasim ile mahallenin çocukları toplanıp, alaylar düzenlenip okul öncesi bir hatıra, bir moral olabilecek geleneği tertiplemek şimdi niye mümkün olmasın ki?..

Aile ve okul işbirliği ile her yerde alaylar hazırlansın...

Kimi üç yaşında, kimi beş, kimi yedi yaşında... Türk evlatları ilim, irfan, eğitim kapısına gelinlikler, damatlıklar giyinerek gitsinler...

İlim Çin'de de olsa gidip alacak ama dünyaya ilim ışığı saçacak bilim adamlarının, meslek sahiplerinin alaylarına bir mum da siz yakın...

Okula başlamaya adım atanların önlerinden çekilin... Onlar öyle istekli ki ilim, bilgi, tecrübe, atılım sütlerinden kana kana içecekler...

Ahmetler, Ayşeler, Onurlar... Türk olmanın gururu ile okuyacaklar, adam olacaklar, hanım olacaklar, adalet ve hakkaniyet ile güneş gibi ışık saçacaklar...

Siz hala alayları hazırlamadınız mı? Benden söylemesi...