Ne olacak bu Euro'nun hali?!

AHMET TURAN YİĞİT / İSTANBUL

Avrupa'nın 19 ülkesinde resmi para birimi olarak kullanılan Euro'da değer kaybı, ABD'deki yüksek enflasyon nedeniyle 13 Temmuz'da durdu. Bugün öğle saatlerinde 1 Euro, 1.004 dolardı! Akabinde dolar, Euro'yu değerde milim farkıyla geçti. Akşam saatlerinde 1 Euro, 10068 dolara yükseldi. Yaklaşık 20 yıl sonra ilk kez 1 Euro, 12 Temmuz öğle saatlerinde 1 dolardan işlem gördü. Euro en son banknot olarak piyasaya sürüldüğü 2002 yılında Dolar'la eşit değerdeydi.

Euro neden değer kaybediyor?

Ekonomi uzmanları Euro'daki zayıflığı iki önemli gelişmeyle açıklıyor. Bunlardan ilki Avrupa'yı saran ekonomik gerileme endişesi. Alman Commerzbank analistleri, Avrupa'daki resesyon (ekonomik durgunluk) endişelerinin büyüdüğü yorumunu yaparken, Dekabank'ın iktisat uzmanları konjonktür korkusuna dikkat çekti. Bu endişenin nedenleri arasında en başta Rusya'nın Ukrayna savaşıyla birlikte Avrupa'nın Rus gazına olan bağımlılığının görünür hale gelmesi var. Rusya, Avrupa'ya gaz sevkiyatını bir hayli düşürdü. Gaz musluklarının tamamen kapanması halinde bunun ekonomik durgunluğa neden olabileceği belirtiliyor.


Avrupa'da sıfır faiz var!

Euro'nun zayıf olmasının ikinci önemli nedeni ise Avrupa Merkez Bankası'nın (AMB) para politikası. Başta ABD Merkez Bankası (Fed) olmak üzere birçok ülkede merkez bankaları enflasyonla mücadele kapsamında faizleri artırdı. Avrupa Merkez Bankası ise şimdiye kadar sadece bunun açıklamasıyla yetinen az sayıdaki istisna arasında yer alıyor. Temmuz ayında faizler Euro bölgesinde 11 yıl sonra ilk kez yükseltilecek ancak bu artırım sadece 25 baz puan olacak. Bu miktar diğer merkez bankalarıyla karşılaştırıldığında oldukça düşük.
Euro'nun yüksek enflasyon oranlarının söz konusu olduğu bu dönemde değer kaybetmesi bir hayli elverişsiz bir durum. Zira Avrupa ortak para biriminin kuru düştükçe ABD Doları gibi diğer para birimlerinin değeri de Euro karşısında artmış oluyor. Bu da Euro bölgesine gelen ithal ürünlerin fiyatlarının pahalanması demek. Zaten yüksek olan enflasyon böylelikle daha da artacak. Tüketicilerin düşen Euro kuru karşısında geçim giderleri için daha fazla harcama yapması gerekecek. Hepsinden önce de zaten yüksek olan enerji ve hammadde fiyatlarının daha da artması gündeme gelecek. Zira bu ürünlerde ödemeler ABD Doları bazında yapılıyor. Euro değer kaybettiğinde dolar değer kazanmış olduğu için de bu ürünler pahalanıyor. Euro kullanmayan birçok ülkeye yapılan seyahatler de Euro'nun düşmesi halinde daha pahalı hale gelecek. Dolayısıyla AMB'nin enflasyonla mücadelesi de zorlaşacak.


Euro'nun düşmesi Türkiye'nin zararına

Evet, özellikle ihracat devi olan Almanya'nın bu durumdan kazançlı çıkması mümkün. Zira Almanya'nın ürettiği malların fiyatı, düşen Euro kuru sebebiyle dış piyasalarda ucuzlamış olacak. Kura bağlı olarak dışarıdan talebin artması halinde resesyon endişesinin de frenlenmesi mümkün. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir husus, birçok başka ülkede ekonomik durumun Almanya'daki gibi elverişsiz halde olması. Dış talebin o nedenle konjonktürel olarak düşmesi artmasından daha muhtemel. Bu yüzden Euro'nun değer kaybının talebin artmasına yol açmaması daha muhtemel. Euro'nun değer kaybetmesi, Türkiye'nin ihracatını da olumsuz etkileyecek. Türkiye, ithalatının 4'te üçünü dolarla, ihracatının ise yarıdan fazlasını Euro ile yapıyor. Dahası en büyük ihracat pazarımız Avrupa... Avrupa'da yaşanacak bir durgunluk Türkiye ekonomisini doğrudan etkileyecek. Dolayısıyla Ağustos ayıyla birlikte Türkiye'nin ihracatının gerilemesi bekleniyor.