Kömür santralleri kurtarıcı oldu

YENİ MESAJ/AA - DETAY HABER


Uluslararası düşünce kuruluşu Global Energy Monitor tarafından bu yıl 9'uncusu yayımlanan "Yükseliş ve Çöküş 2023: Kömürlü Termik Santrallerin Küresel Takibi" raporunun hazırlanmasında Avrupa İklim Eylem Ağı (CAN Europe), Fosil Yakıtların Ötesi (Beyond Fossil Fuels), CREA, E3G, Reclaim Finance, Sierra Club, SFOC, Kiko Network, ACJCE, Chile Sustentable ve Bangladeş Grupları yer aldı. Rapora göre, geçen yıl enerji kriziyle 'kömürün geri dönüş yaptığına' yönelik spekülasyonlar gerçekleşmediği gibi kömürün 'sonu görünüyor' yaklaşımı da havada kaldı. Hali hazırda, operasyon halindeki küresel kömür santrali kapasitesinin yaklaşık yüzde 30'u (580 gigavat) için kapatılma tarihi bulunuyor. Geriye kalan kapasitenin 1400 gigavatlık kısmı ise karbon nötr hedefleri kapsamında yer alıyor. Küresel kömür santrali kapasitesinin sadece yüzde 5'lik kısmı için herhangi bir taahhüt bulunmuyor.

Kapatılma hızı düşük

Ancak kömürlü santrallerin kapatılma hızı Paris Anlaşması'ndaki iklim hedeflerinin başarıya ulaşması açısından yetersiz kalıyor. Paris Anlaşması hedeflerine uymak için yılda ortalama 117 gigavatlık kömür santralinin kapatılması gerekiyor. Bu rakam geçen yıl kapanan 26 gigavat kapasitenin yaklaşık 5 katına denk gelirken, aynı zamanda yeni kömürlü termik santrallerinin yapımının da durdurulmasına ihtiyaç duyuluyor.

Çin, yeni kömür santrali projelerinde başı çekiyor


Çin, yapım öncesi ve inşaat aşamasındaki kömür kapasitesi açısından, diğer tüm ülkelerin toplamını geride bırakıyor. Çin'de geliştirme aşamasındaki kömür kapasitesi geçen yıl 2021'e göre yüzde 32 artışla 366 gigavata yükselirken, dünyanın geri kalınında yüzde 22 azalışla 172 gigavata geriledi. Çin, dünyada geliştirme aşamasındaki kömür kapasitesinin yüzde 68'ini oluşturuyor. Avrupa Birliği'nde yaşanan gaz krizi ve Rusya'nın Ukrayna'da başlattığı savaş, kömür santrallerinin devre dışı kalmasında yavaşlamaya yol açtı ve geçen yıl AB'de sadece 2.2 gigavatlık kömürlü termik santral kapasitesi devreden çıktı. Bu rakam bir önceki yıl 14.6 gigavatla rekor kırmıştı. Diğer yandan, geçen yıl AB'nin elektrik üretiminde kömürün payı yüzde 1'lik artış gösterdi. ABD ise 2022'de 13.5 gigavatlık kömür kapasitesini devre dışı bırakarak bu alanda başı çekti. Rusya-Ukrayna savaşının enerji krizini tırmandırdığı 2022'de dünyada işletmedeki kömür santrali filosu yüzde 1'den az (19.5 gigavat) büyüdü. Yeni işletmeye alınan 45.5 gigavatlık santralin yüzde 59'u Çin'de kayıtlara geçti.


Türkiye de kömür santrali açtı

Türkiye de geçen yıl dünyada yeni kömür santralinin devreye alındığı ülkelerden biri oldu ve Adana'daki 1.3 gigavatlık Emba Hunutlu santrali açıldı. Rapora göre, Türkiye, planlanan kömürlü termik santral kapasitesi bakımından Çin ve Hindistan'ın ardından dünyada üçüncü sırada yer alıyor.