IMF ve AB Yunanistan'ı bitirdi

RECEP BAHAR/ATİNAYunanistan yarın bir kez daha sandık başına gidecek. Ülkede son genel seçimler 17 Haziran 2012'de yapılmıştı. Ülkede 29 Aralık'ta partilerin anlaşarak cumhurbaşkanı seçememeleri nedeniyle erken seçim kararı alındı. Yunanistan 2009'dan bu yana ekonomik kriz içinde debelenip duruyor. Ülkenin milli gelirinin 1.5 katı yani 373 milyar Euro borcu bulunuyor. Yunanistan, bu borcun yapılandırılması için Avrupa Birliği, Avrupa Merkez Bankası ve IMF'den oluşan üçlü (troyka) ile 5 yıldır boğuşuyor. Seçim öncesinde ülkenin nabzını tutmak için Atina'ya gittik. İstanbul'da THY'nin uçağıyla 1 saat 10 dakikalık yolculuktan sonra Atina Venizelos Havalimanı'na vardık. Uçakta Türk yolcuların sayısı çok fazla değildi. Hizmet pasaportunun verdiği avantajla vize almadan ülkeye giriş yaptık. Pasaport kontrolünde sıkıntı yaşamadık. Venizelos Havalimanı, İstanbul Atatürk Havalimanı ile karşılaştırıldığında oldukça sakindi. Çıkıştan sonra 5 Euro'luk bilet alarak X95 hattıyla bir saatlik yolculuktan sonra ekonomik kriz sonrası eylemlerin günlük hadiseden olduğu Yunan Parlamentosunun önündeki Anayasa Meydanı'na (Sintigma) ulaştık. Sintigma Meydanı, kafelerin ve dükkânların yoğun olduğu caddelerin kesiştiği bir meydan olarak öne çıkıyor. İlk olarak şehrin ortasında yer alan tepede kurulu bulunan ve Batı medeniyetinin doğum yeri olarak adlandırılan Akropol Antik Kenti'ni gördüm. Yunanistan'ın sembolü olarak bilinen ve Osmanlılar zamanında cami olarak kullanılan Parthenon'un sadece sütunlarının kaldığını, yoğun bir restorasyon geçirdiğine tanık oldum. Akropol ve çevresindeki tarihi yerler özellikle Uzakdoğu'dan gelen turistlerle doluydu. Komşuda tarihi yerlerin dışında ise farklı bir hava vardı. Ülkede yarın seçim var ama büyük bölümü kriz nedeniyle geçim sıkıntısı çeken Yunanlılar seçimlere çok fazla alaka göstermiyor. Türkiye'de olduğu gibi Atina sokaklarını siyasi partilerin bayrakları, afişleri doldurmuş değil. Atina Belediyesi, seçim afiş ve panolarının açık alanlara asılmasına izin vermiyor. Siyaset billboardlarda, gazete sayfalarında ve TV kanallarında yapılıyor. Geleneksel siyaset altüstÜlkede sokakta kiminle konuşursanız konuşun Yunanlılar ilk fırsatta hükümetlerinin mali krizle mücadele ederken uyguladıkları sert kemer sıkma politikalarından ve getirdikleri ağır vergilerden bunaldıklarını, gelecekten umutsuz olduklarını dile getiriyor. Ekonomik kriz, siyasi tabloyu da epey değiştirmiş. Yunan siyaseti yıllardır liberal-muhafazakâr Yeni Demokrasi Partisi (YDP) ile Panhelenik Sosyalist Hareketi (PASOK) arasında parsellenmiş durumdaydı. Taki 2012'ye kadar... Ekonomik depremin de etkisiyle 2012'deki genel seçimlerden oylarını yüzde 4'ten yüzde 16'ya yükselten Radikal Sol Koalisyonu (SYRIZA), geçen yıl yapılan Avrupa Parlamentosu seçimlerinde yüzde 26.58 oy oranıyla birinci parti oldu. Ekonomik kriz Yunan halkını derinden etkiledi. Mevcut koalisyon hükümeti (YDP-PASOK-Demokratik Sol üçlüsü) hem çalışanların, hem de emeklilerin maaşlarında büyük kesintiler yaptı. Bu nedenle hükümete öfke had safhada...  Yarınki seçimlerin bir şey değiştirmeyeceğini savunanların oranı da oldukça yüksek... Zira ülke yeni bir koalisyon dönemine girecek zira son anketlere göre SYRIZA yüzde 30-32 ile önde olsa da tek başına hükümeti kuracak çoğunluğa sahip bulunmuyor. Eğer denklem el verirse, SYRIZA'nın küçük partilerle koalisyon kuracağı da Atina'da konuşuluyor.  Venizelos Havalimanı'nda konuştuğum bir Duty-Free çalışanı, SYRIZA'nın politikalarının güven vermediğini, bu partinin 'seyyar bomba' olduğunu söyledi. Genç bir Yunanlı ise ülkede bir şey değişecekse, bunu SYRIZA'nın yapacağı görüşünde. Ancak görüştüğüm Yunanlıların geneli siyasetten umutlu olmadığını ortaya koydu. Batı Trakya Türk'ü de umudunu yitirmişBatı Trakya Türklerine gelince, onlar da 18 partinin katıldığı yarınki genel seçime fazla ilgi gösterilmiyor. Zaten onlar açısından bir şey de değişmiyor. Erken genel seçime Batı Trakya Türk Azınlığından 17 aday katılıyor. Ülkenin iki büyük partisinden biri olan Yeni Demokrasi Partisi'nin (YDP) Rodop ve İskeçe illerindeki 5 kişilik aday listesinde ikişer Türk aday yer alırken, SYRIZA'nın Rodop ilindeki aday listesinde 2, İskeçe'de ise bir Türk aday bulunuyor. SYRIZA Lideri Çipras da, Türklerin etnik kimliğini kabul etmiyor, sadece 'önce ekmek ve eğitim' diyor. Krizle birlikte 'köy'ün yolunu tuttular Yunanistan'da yaşana derin ekonomik kriz ülkede birçok şeyi değiştirdi. İşte bunlardan birkaçı:* Biraz ehl-i keyf olan Yunan halkının önemli bir bölümü kriz sonrasında işsiz kalınca 'ata'dan kalma köy evlerine dönüş yapmak zorunda kaldı. Zira şehirdeki evlerin kiralarını karşılayabilecek bir gelirleri kalmamıştı. İşsiz kalıp evi olan da meskenini kiraya verip köye göçtü. Bunun sonucunda tarımsal üretim artış gösterdi. Ülke önemli bir tarım ihracatçısı konumunda. Örneğin Avrupa'ya meyve, Türkiye'ye pamuk satıyorlar. * Yunanistan yüzde 55.7'lik genç işsizlik oranıyla Avrupa'da ilk sırada. Genel işsizlik oranı ise yüzde 25.7 ve bu rakam da Avrupa'nın en yükseği? Bizde genelde orta yaşlılar seyyar satıcılık yaparken, komşuda gençler Atina'nın sokak aralarına kurdukları tezgâhlarda meyve, peynir, zeytinyağı vesaire satıyor. Yunan gençler Avustralya ve ABD'ye kapağı atmaya çalışıyor. Çarşı-pazarda sebze, meyve, balık fiyatları İstanbul'dan ucuz. Kentte alışverişin nabzının attığı semt ise Monastiraki. * "Eski Yunan para birimi Drahmi mi, Euro mu?" sorusunu çok sayıda Yunanlıya sordum. Konuştuğum herkes 'Drahmi' dedi zira Euro ile hayat daha pahalı! Zengin ve siyasetçi tayfası ise Euro diyormuş. SYRIZA, ülkenin Euro'dan çıkmasını (Grexit) savunuyor.* Atina ve Pire'yi baştan sona dolaşmama rağmen, yabancı market zincirlerine tesadüf etmedim. Lüks yabancı mağazalar Parlamento binasına yakın konumlanmış. * Ekonomik krize rağmen Atina hareketli bir şehir? Bunda ülkeye gelen turist sayısının çok olması etkili oluyor.* Krizle birlikte Yunanistan Türkiye için de büyük risk olan cari açığı düzeltti. Turizm sayesinde geçen yıl yaklaşık 3 milyar dolar cari fazla verdiler ama dış ticaret açıkları 22 milyar dolar. Türkiye'nin dış ticaret açığı 85.1 milyar, cari açığı ise 47.1 milyar dolar...* Girdiğim mağazalardan edindiğim izlenim, Yunanistan kriz sonrasında temel tüketim maddelerini ülke içinde üretmeye gayret ediyor. * Yunan halkı IMF'den de, AB'den de nefret ediyor ancak alternatif çözüm üretemiyorlar.  Hangi parti, ne vaat ediyor?Yunanistan'da yarın genel seçimler var. Ülkede öne çıkan partilerin programları şöyle...Ülkede son anketlere göre önde giden ana muhalefet partisi SYRIZA'nın lideri Aleksis Çipras, partisinin iktidar olması halinde hükümetin yapısında köklü değişikler yapma yoluna gideceğini belirtiyor. Örnek vermek gerekirse bazı kurum ve kuruluşlar iptal edilecek, bakanlık sayısı 10'a indirilecek, ülkede yolsuzluk serası olarak faaliyet gösteren çok sayıda kurum iptal edilecek, asgari ücret yeniden 750 Euro'ya çıkarılacak (halen 683 Euro), emeklilik maaşlarında iyileştirme yapılacak. SYRIZA, Yunanistan'a AB ve IMF tarafından dayatıldığını söylediği ekonomik kurtarma paketinin yeniden müzakere edilmesini istiyor. Çipras'a göre; yoksulluk, işsizlik ve umutsuzluk ayırım yapmıyor, kendi gücüne inanan bir halkı hiçbir şey ve kimse durduramaz. SYRIZA ülkenin krizden dış yardımlar olmadan kendi dinamikleriyle çıkabileceğini savunuyor.Yunanistan Başbakanı ve Yeni Demokrasi Partisi (ND) lideri Antonis Samaras ise, iktidara yeniden gelmeleri halinde reformlarla rekabeti artıracaklarını ve birkaç yıl içinde ağır vergileri hafifleteceklerini söylüyor. Samaras, özelleştirmelere ağırlık vereceklerini ifade ediyor. Ülkede son 3 yılda özelleştirmelerden 3.5 milyar Euro gelir elde edilmiş. SYRIZA'ya eleştirisi ise şöyle: "Olmayan paralarla maaşları ve emekli maaşlarını ödeyeceklerini vadediyorlar."Koalisyon ortağı, Dışişleri Bakanı ve Panhelenik Sosyalist Hareket (PASOK) lideri Evangelos Venizelos da, PASOK'un programının ana eksenlerini, ülkeyi istikrarlı bir hale getirip güvenle sayfa çevrilmesi ve gerekli reformlar yapılarak AB içerisinde güçlü ve eşit üye durumuna getirilmesi gibi maddeler oluşturuyor. PASOK'a göre Yunanistan AB ve Euro kuşağında kalmalı.