Ezberci eğitim, bilgiyi günlük öğretir veya ezberletir, fakat onun ne işe yaradığını ve nasıl kullanılması gerektiğini öğretmez. Modern eğitim anlayışında bu metot artık çoktan rafa kalktı ve onun yerine bugünkü bilgi toplumunun ve iletişim çağının gereği olan bilginin her yerde ulaşılabilir olduğu bir dönemde, öğretmenin bildiklerini öğrencilere aktarması yerine öğrencinin öğrenmeye yönlendirilmesi, sorun çözmeyi kendi kendine öğrenmesi hedeflenmelidir. Burada temel espri öğrenmesi gereken öğrencinin kendisidir. Öğretmen yalnızca yardımcı rehber, koordinatörüdür ve güdümleyici, ancak yine öğrenmeyi öğrencinin kendisi becermelidir. Buradaki amaç artık öğrencinin bilgi depolamayı değil, düşünmeyi öğrenmesidir. Düşünmeyi öğrenen kişi de, o düşünceyi nasıl ve nerede kullanacağını yöntem olarak benimser. Böyle bir eğitim eleştirel ve yaratıcı bir düşünce eğitimidir. Bu tür eğitim aktif öğrenme olarak tarif edilmektedir. Aktif öğrenme aynı zamanda kolektif çalışmayı içerdiği için kişinin toplumsal düşünmesini de sağlamaktadır.
Üniversite eğitimi sorun çözebilen insan yetiştirmeyi hedeflemelidir. Mezun olan öğrencilerimizin büyük çoğunluğu karşılaştıkları sorunu çözmeyi bilmedikleri sık sık gündeme gelmektedir. Ayrıca eğitim sistemi analitik düşünmeyi sunmadığı ve sorun yanlış algılandığı için çözümü de başka yerde aranmaktadır.
Ülke olarak sorunların doğru algılanması ve nasıl çözülebileceği konusunda zihinlerin zinde olması gerekir. Sorgulayıcı ve sorun çözücü interaktif yaklaşımlar sağlanması gerekir. Bu da interdispliner yaklaşımla sağlanabilir. Bu yaklaşım kişinin kendisini tanımasını ve çevresinde olup bitenlerin farkına varmasını ve eğiliminde değişimlerin yaratılmasını sağlar. Günümüz teknolojisinde aktif eğitimve problem çözmeye dayalı eğitim yöntemleri veya bütünleşmiş eğitim sistemi klasik eğitime göre daha nitelikli insan gücü yetiştireceği beklenilmektedir. Probleme dayalı öğrenme sisteminde düşünme, sorgulama, araştırma ve üretime geçiş bir bütünlük içinde işlenmektedir. Ayrıca aktif öğrenmede küçük gruplar halinde sorgulayarak öğrendiği için kişi yaşam boyu sorgulayıcı niteliğe sahip, yeni gelişen teknolojiye daha çabuk adapte olmaktadır. Ülkemizde bir iki üniversitede uygulanan bu modelin tüm üniversitelerde pilot olarak başlanması ve sonuçlarının kamuoyu ile paylaşılması gerekir. Belki bu model İlköğretime kadar yansıtılmalıdır. Çünkü sorunun temeli aşağıdan yani İlköğretimden gelmektedir.
Okullarımızda olduğu gibi gündelik hayattan kopuk, pratik hayatın sorunlarının ötesinde ezbere dayalı karmaşık ve anlaşılmaz bilgi yerine, düşünsel bir uğraşı içinde pratik, insanların sorunlarının çözümüne yardımcı bir uğraş olarak kişiyi işin içine çekmek daha öğretici olacaktır. Bu bağlamda toplumsal sorunların çözümüne, doğa bilimlerinin de başarısını dikkate almalı ve bunların üzerine kurulmalıdır.
Üniversite eğitimi sorun çözebilen insan yetiştirmeyi hedeflemelidir. Mezun olan öğrencilerimizin büyük çoğunluğu karşılaştıkları sorunu çözmeyi bilmedikleri sık sık gündeme gelmektedir. Ayrıca eğitim sistemi analitik düşünmeyi sunmadığı ve sorun yanlış algılandığı için çözümü de başka yerde aranmaktadır.
Ülke olarak sorunların doğru algılanması ve nasıl çözülebileceği konusunda zihinlerin zinde olması gerekir. Sorgulayıcı ve sorun çözücü interaktif yaklaşımlar sağlanması gerekir. Bu da interdispliner yaklaşımla sağlanabilir. Bu yaklaşım kişinin kendisini tanımasını ve çevresinde olup bitenlerin farkına varmasını ve eğiliminde değişimlerin yaratılmasını sağlar. Günümüz teknolojisinde aktif eğitimve problem çözmeye dayalı eğitim yöntemleri veya bütünleşmiş eğitim sistemi klasik eğitime göre daha nitelikli insan gücü yetiştireceği beklenilmektedir. Probleme dayalı öğrenme sisteminde düşünme, sorgulama, araştırma ve üretime geçiş bir bütünlük içinde işlenmektedir. Ayrıca aktif öğrenmede küçük gruplar halinde sorgulayarak öğrendiği için kişi yaşam boyu sorgulayıcı niteliğe sahip, yeni gelişen teknolojiye daha çabuk adapte olmaktadır. Ülkemizde bir iki üniversitede uygulanan bu modelin tüm üniversitelerde pilot olarak başlanması ve sonuçlarının kamuoyu ile paylaşılması gerekir. Belki bu model İlköğretime kadar yansıtılmalıdır. Çünkü sorunun temeli aşağıdan yani İlköğretimden gelmektedir.
Okullarımızda olduğu gibi gündelik hayattan kopuk, pratik hayatın sorunlarının ötesinde ezbere dayalı karmaşık ve anlaşılmaz bilgi yerine, düşünsel bir uğraşı içinde pratik, insanların sorunlarının çözümüne yardımcı bir uğraş olarak kişiyi işin içine çekmek daha öğretici olacaktır. Bu bağlamda toplumsal sorunların çözümüne, doğa bilimlerinin de başarısını dikkate almalı ve bunların üzerine kurulmalıdır.
Ibrahim Ortaş / diğer yazıları
- Türkiye'de eğitim sorunları / 24.10.2004
- Ortaöğretimden üniversiteye taşınan sorunlar / 21.09.2004
- Üniversitede bütünsel bakış / 08.09.2004
- Bütünsel bakabilmek-1 / 06.09.2004
- Sıfır puan ve eğitim sistemimizin çıkmazı / 03.08.2004
- Ortaöğretimden üniversiteye taşınan sorunlar / 21.09.2004
- Üniversitede bütünsel bakış / 08.09.2004
- Bütünsel bakabilmek-1 / 06.09.2004
- Sıfır puan ve eğitim sistemimizin çıkmazı / 03.08.2004