Harç bitti, yapı paydos!

RECEP BAHAR/DİYARBAKIR

Diyarbakır'ın Sur İlçesi'nde Aralık 2015-Mart 2016 arasında Hendek Operasyonları olarak bilinen ve 72 Mehmetçik, polis ve korucunun şehit düştüğü terörle mücadele sırasında ilçenin 15 mahallesinde hasar gören ve akabinde TOKİ tarafından yıkılan evlerin yerine inşa edilen konutlar bir türlü tamamlanamıyor.
Sur ilçesinin 15 mahallesinde 368 adadaki 6 bin 300 parsel; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Bakanlar Kurulu'nun 21 Mart 2016'deki kararı ile riskli alan sınırları içerisinde bulunduğu vurgulanarak, 'acele kamulaştırma' kararı ile kamulaştırılmıştı. O tarihten sonra giriş yasağının devam ettiği Cemal Yılmaz, Hasırlı, Fatihpaşa ve Savaş Mahallesi'nde kamulaştırılan binlerce ev yıkıldı.

Sur'un çatışmaların yaşanmadığı Dağ Kapı'dan Mardin Kapı'ya giden Gazi Caddesi'nin sağında kalan yakası da aynı karardan kısmen etkilendi.
Kentsel dönüşüm kararı ile bir bölümü daha önceki yıllarda yıkılan Alipaşa ve Lalabey mahallelerindeki evlerin kalan kısmı da bu karar gerekçe gösterilerek boşaltılıp yıkılıyor. Her iki mahallede 1012 hak sahibinin evi yıkılacak.

İnşaat gıdım gıdım ilerliyor

Biz de Diyarbakır'a giderek Sur'daki gelişmeleri yerinde gördük ve inşa edilen evlerin aradan iki yılı aşkın süre geçmesine rağmen tamamlanmadığını tespit ettik. Yöre esnafıyla konuştuğumuzda evlerin bir bölümünün gelecek yıl tamamlanacağı bilgisini aldık. Girişin yasak olduğu inşaat alanına dışarıdan göz atıldığında çalışmaların oldukça yavaş ilerlediği dikkat çekiyor. Dolayısıyla gelecek yıl da şüpheli.

Diyarbakır Mimarlar Odası Başkanı Şerefhan Aydın da, Yeni Mesaj'a yaptığı açıklamada, inşaat alanına girişin yasak olduğunu teyit ederek, "Proje üç etap şeklinde planlandı.
Hiçbir etap tamamlanmadı ve bölgeye yerleşen yok. Konutların ne zaman tamamlanacağı da belirsiz zira proje için para kalmadı" dedi. İnşa edilen konutların orada daha önce oturan vatandaşlara verilip verilmeyeceği sorumuza ise Şerefhan Aydın, şöyle cevap verdi: "Bu konutların kime satılacağına devlet karar verecek.
Ancak şunu söyleyebilirim ki, bunlar hak sahiplerine verilmeyecek. Mal sahiplerinin hesaplarına ise ev başına ortalama 50 bin TL para yatırıldı. Bazı hak sahipleri para miktarına itiraz etti.
Ancak yapılan işlem 'acele kamulaştırma' olduğundan, kamulaştırmaya karşı hukuki yola başvurmak mümkün değil. Diyarbakır'da daire fiyatları 200 bin lira civarında. Haliyle oradan elde edilen parayla hak sahibi konut alamadı, alamıyor." 

Peki, konutlar ne olacak?

Şerefhan Aydın, bölgenin turizme açılacağını dile getirerek, "Yaklaşık 10 tane de butik otel açılacak. Dahası konutların bittiğinde açık artırmayla satılacağı dile getiriliyor" dedi.
Nitekim Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan da, 1 Nisan 2017'de referandum mitingi için geldiği Diyarbakır'da, "Toplam 2 bin Diyarbakır evi yapıp turizmin hizmetine sunacağız" demişti. 

Teslim edilmeden dökülüyor

Diyarbakır Mimarlar Odası Başkanı Şerefhan Aydın, yapılan konutların Diyarbakır Sur içinde yaygın olarak bulunan ve bazalt taştan yapılan geleneksel Diyarbakır evlerini andırmadığına işaret ederek, "Diyarbakır evlerinin ortasında ailenin mahremiyetini korumak için iç avlu var.
Oysa yapılan evler az katlı, betonarme apartmanlardan oluşuyor. Binalar dıştan bazalt kaplama ile kaplanıyor ancak bu kaplamalar daha yerleşime açılmadan dökülüyor" dedi. Sur ilçesinin 15 mahallesinde 151'i anıtsal olmak üzere 592 tescilli yapı bulunuyor. Aydın, " TOKİ'nin konut inşa ettiği alanda ise yaklaşık 250'ye yakın tescile değer yapı yıkıldı.
Bunların 100'e yakını tescilli yapı. Bu noktada tarihi yapıları korumak için doğru yöntemin geliştirilmediğini düşünüyoruz" şeklinde konuştu.