Güney Afrika toprakları 'beyaz işgali' altında

Güney Afrika Cumhuriyeti'nin 63 milyonluk nüfusunun yüzde 8'sinden fazlasını oluşturan beyazlar, hali hazırda ülkenin en avantajlı sosyo-ekonomik gruplarının başında geliyor. Beyaz toplumun büyük bölümünü yüzyıllar önce sömürge döneminde buraya gelen Hollanda kökenli çiftçilerin torunları olan Afrikaner etnik grubu oluşturuyor. 2025 itibarıyla yaklaşık 44 bin beyaz çiftçinin, ülkenin 100 milyon hektarlık tarım arazilerinin yüzde 61'ine sahip olduğu ülkede, toprakların siyahi çiftçilere dağıtılması, son 30 yıldır hükümetlerin en öncelikli gündem maddeleri arasında yer alıyor. Bununla birlikte, ülkede demokratik düzene geçildiği 1994'ten beri, bu konuda oldukça yavaş bir ilerleme kaydedilmiş durumda.

Hükümet harekete geçti

Bu sürecin hızlandırılması için geçen ay Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa tarafından imzalanan '2024 tarihli Toprak Kamulaştırma Yasası' ise hükümete beyazlara ait toprakları tazminatsız kamulaştırma yetkisi tanıyor. Öte yandan, ABD'nin bu kararı, kanlı bir ırkçılık geçmişine sahip Güney Afrika toplumunun sosyo-ekonomik açıdan en avantajlı grubu olan beyaz azınlık ile nüfusun yüzde 80'inden fazlasını oluşturan en dezavantajlı grubu siyahiler arasında ırksal gerilimi tetikleme potansiyeli taşıyor. ABD'nin yeni politikasında "beyaz bir Güney Afrika" göçmeni olan Elon Musk da büyük rol oynuyor. C

Afrikanerler mülteci olmaya niyetli değil

Cape Town şehrinde yaşayan Afrikanerler, ABD'nin Güney Afrika'ya mali yardımları durdurma ve beyazlara mülteci statüsü verilmesi için çalışma başlatılması kararını değerlendirdi.
Güney Afrikalı Lalie Kotze, "Biz Afrikaner halkı olarak bu toprakların yerlisiyiz. Güney Afrika'da kalmamız ve bu ülkenin geleceği için çalışmamız gerektiğini düşünüyorum" dedi. Kotze, ABD'nin kararının, ırksal gerilimi tırmandırabileceğini ve bunun başta beyaz toplum olmak üzere Güney Afrikalılara zarar verebileceğini belirterek, "Donald Trump, Amerika'nın karşı karşıya olduğu daha büyük sorunlarla, ekonomik kaygılarla ve enflasyonla ilgilenmeli" ifadelerini kullandı. Güney Afrikalı Johan de Villiers ise "Açıkçası ABD'nin ülkemiz hakkında bu kararını anlamsız ve saçma buluyorum. Kimsenin topraklarına el konulduğu yok. Böyle bir şeyin gelecekte olabileceğine de ihtimal vermiyorum. Trump'ın binlerce kilometre öteden, hiçbir fikrinin olmadığı Güney Afrika hakkında aldığı bu karar, toplumsal bütünlüğümüzü zedelemekten öteye geçmiyor" dedi. De Villiers, ABD yönetiminin Güney Afrikalı beyazlara mülteci statüsü verilmesi çalışmasına ilişkin, "Hiçbir yere gitmeye niyetimiz yok, zaten buna ihtiyacımız da yok. Neden ABD'de mülteci durumuna düşelim? Bize düşen geçmişin yaralarını sarmak, ülkemizi kalkındırmaktır" diye konuştu.


ABD'nin asıl derdi soykırım davası

Beyaz Saray'dan 8 Şubat'ta yapılan açıklamada, Güney Afrika'nın "2024 tarihli Toprak Kamulaştırma Yasası", İsrail aleyhine Uluslararası Adalet Divanı'nda (UAD) açtığı "soykırım" davası ve İran ile "yakın ilişkiler" kararına gerekçe gösterilerek, bu ülkeye yönelik yardımlara son verilmesine ilişkin yürütme kararı alındığı bildirilmişti. Resmi verilere göre ABD, Güney Afrika'ya 2023'te yaklaşık 440 milyon dolarlık bütçe ayırmıştı. Güney Afrika hükümetine göre, HIV/AIDS programının yüzde 17'sini oluşturan PEPFAR yardımı hariç ABD'den başka bir fon alınmıyor. Cumhurbaşkanı Ramaphosa tarafından geçen ay imzalanan ve ABD'nin kararına temel gerekçe gösterilen "2024 tarihli Toprak Kamulaştırma Yasası" ise hükümete tarım arazilerini kamulaştırması için geniş yetkiler tanıyor. Ülke yönetimi, 2030'a kadar siyahi çiftçilere 8 milyon hektar tarım arazisi dağıtılmasını hedefliyor.