Galata Bankerleri: O bankerler kimdi?-II

4- Jacques Alleon:

Fransız uyruklu Jacques Alléon, 19. Yüzyıl Galata bankerleri arasında önde gelen bir isimdir. Alléon'u diğer bankerlerden ayıran özellik uzun süre Darphane-i Âmire ve sefaretlerin sarraflığını yapmasıdır. Ayrıca Osmanlı lirasının sterlin karşısındaki değerini belirli bir seviyede tutmayı amaçlayan kambiyo anlaşmalarına imza atması ve Dersaadet Bankası'nın kurucuları arasında yer almasıdır. Bunlar, devlet açısından onun çağdaşı bankerlerden ayrı bir yerde konumlandırıldığını düşünmek için yeterli sebeptir.

Alléon'un hükümet açısından tercih edilme nedenleri olan yurtdışı bağlantıları ve Avupalı finans çevrelerindeki itibarının belki de en net ifadesidir. Zira Londra, Paris, Berlin, Prusya, Petersburg, Viyana gibi önemli merkezlerdeki sefaretlerin giderleri ve Malta'daki şehbenderin masrafları için komisyon karşılığında poliçe çekmekteydi. Farklı ülkelere poliçe çekiyor olması onun yurtdışı finans bağlantılarının da oldukça geniş olduğunu kanıtlamaktadır.

Alléon, Darphane-i Âmire'in ihtiyacı olan nakdi sağlamak, Selânik, İzmir'in de aralarında bulunduğu çeşitli bölgelerin hasılatını müteahhidler aracılığıyla toplayıp teslim etmek, madenlerden çıkarılan bakırı Avrupa'da birlikte çalıştığı bankerlere satmak gibi görevleri yerine getirmekteydi. Hükümet için yaptığı diğer işlemler gibi, hazinenin nakit ihtiyacı arttığında fon temini için de başvurulan bankerlerdendi.

Bu isimlerini verdiğimiz ve açıkladığımız bankerlerin dışında Hristaki Zografos, Boğos Mısırlıoğlu, A. A. Ralli, Zafiropolo, Ohannes Efendi, Agaton Efendi, Allahverdi Abraham, Köçeoğlu Mığırdiç gibi bankerler de Osmanlı Devleti içinde faaliyet göstermişlerdir. Galata Borsası'nın ve Osmanlı İmparatorluğu Genel Şirketi (Societe General de l'Empire Ottomane)'nin kuruluşunda rol almışlardır.

Nitekim bu bankerler, kambiyo ve menkul kıymetler borsasını 1864 senesinde Galata'daki Havyar Hanı'nda açmışlardır. O tarihte çoğunluğu Rumlardan olan bankerler, bu kurumu ve kurucuları Rum kiliselerindeki idare topluluğuna benzeterek adına SEFURYA demişlerdir. 1875 yılına kadar sürüp giden bu düzen, konsolid oyunları veya hava oyunlarının  başlıca faaliyeti oluşturduğu Galata Borsasını, İstanbul'un, hatta bütün imparatorluğun önemli bir merkezi haline getirmişti. 

Ardından Havyar Han'ın karşısındaki Komisyon Han, borsacılar tarafından kiralanarak, üst katındaki bir salon, borsa müzayede salonu haline getirilmişti. Bu arada Osmanlı Borçlarını oluşturan Esham-ı Cedide, Tahvilat-ı Mümtaze ve Sergi'ler, büyük ölçüde Galata Bankerlerinin kontrolü altında, borsada muamele görüyordu. Hatta bu tahvillerin bir kısmı Avrupa bankerlerinin eline de geçmişti. Bunların ana para ve faizleri, İstanbul'da Osmanlı Bankası aracılığıyla ödenmekteydi. Bu tahvillerin 1864-1865 bütçesinde görülen rakamı 56 milyon Frank'a yükselmişti. Bu tahvillerin değeri Galata Borsası'nda her gün inip çıkıyordu. Hükümetin şikayet ettiği borsa oyunları, halk dilinde konsolid denilecek bu tahvillerin konsolide edilmesi ile ortaya çıkan yeni tahviller üzerinde bütün şiddeti ile sürüp gidecekti.

Ta ki 1875'te, sonradan paşalığa kadar yükselen Abidin Bey Borsa Komiseri olarak tayin edilmiş ve Borsa Nizamnamesi yürürlüğe girmiştir.