Fransa geceleri alev alev

AHMET HAYDAR TARHANLI / DETAY HABER

Fransa sokakları polis kurşunuyla ölen bir genç için savaş alanına döndü. Fransız polisi, 27 Haziran'da Nanterre'de, içinde 3 kişi bulunan ve "dur" ihtarına uymayan bir araca ateş açtı ve Nael M. isimli 17 yaşındaki sürücüyü öldürdü. Olayla ilgili soruşturma başlatılırken, Nael'in ölümüne tepki gösterenler, ülke genelinde farklı kentlerde sokağa çıkarak polisle çatıştı. Gece düzenlenen gösterilerin her gün dozu artarken ve birçok kente sıçrarken, güvenlik güçleri gösterileri bastırabilmek için zırhlı araçları devreye koydu. Her gün yaralananların ve gözaltına alınanların sayısı hızla artıyor. Gözaltına alınanların büyük çoğunluğunun reşit olmayan çocuklardan oluşması ise dikkat çekiyor. Fransa'da sokağa çıkma yasağının uygulandığı kent sayısı ise 10'u buldu. Fransa Cumhurbaşkanı Macron, şiddetlenen sokak olaylarıyla ilgili sosyal medyanın şiddeti körüklediğini belirterek "hassas içeriklerin" kaldırılmasını istedi. Fransa'da aşırı sağcı siyasetçiler, Macron hükümetini, ülkeyi yangın yerine çeviren protestolar karşısında yetersiz kalmakla suçlayarak, bir an önce OHAL ilan edilmesini talep etti. Türkiye'nin Paris Büyükelçiliği, Fransa'da bulunan Türk vatandaşları veya buraya seyahat edeceklerin, ülke geneline yayılan şiddet eylemlerine karşı dikkatli olmalarını istedi. Gösterilerin Belçika'ya da sıçradığı belirtiliyor.

10 kentte gece sokağa çıkmak yasak

Nael M. isimli 17 yaşındaki genç sürücünün polis kurşunuyla öldürülmesinin ardından Fransa karıştı. Olayın yaşandığı 27 Haziran'dan bugüne protesto eylemleri hem yayılıyor hem de şiddeti artıyor. Hayatını kaybeden gencin anısına düzenlenen gösteriler başta Paris, Marsilya, Lyon olmak üzere ülke genelinde birçok kente sıçradı. Araçların ateşe verildiği, okulların, polis karakollarının ve kamu binalarının kundaklandığı gösterilerde polisle protestocular arasında sert çatışmalar yaşanıyor. Protestoların yayılmasıyla sahadaki kolluk kuvvetleri yetersiz kaldı. Protestoları bastırmak için devreye zırhlı araçlar ve helikopterler girdi. Gece düzenlenen gösterilerde 1300'ü aşkın kişi gözaltına alındı, 79 polis ve jandarma yaralandı. Yetkililer tarafından, gözaltına alınanların büyük çoğunluğunun reşit olmayan çocuklardan oluştuğu açıklandı. Güvenlik önlemleri kapsamında Paris ve çevresinde toplu taşıma kısmi olarak askıya alınırken, patlak veren sokak olayları nedeniyle valiliklere ülke genelinde saat 21.00'den sonra otobüs ve tramvay seferlerini iptal etme talimatı verildi. Fransa'da sokağa çıkma yasağının uygulandığı kent sayısı ise 10'u buldu. Sokaklardaki protestolara ilişkin ülkede düzenin sağlanması için OHAL dahil tüm ihtimallerin masada olduğu yetkililerce dile getiriliyor.

BM: Fransa, ırkçılık sorununu ele almalı

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Sözcüsü Ravina Shamdasani, polis kurşunuyla genç sürücünün öldürülmesi nedeniyle endişe duyduklarını söyledi. Shamdasani, "Fransa'nın, kolluk kuvvetlerindeki derin ırkçılık ve ayrımcılık sorunlarını ciddi şekilde ele almasının zamanıdır" ifadesini kullandı. BM, Fransa'da polis kurşunuyla öldürülen genç için düzenlenen protestolara ilişkin ise "Orantısız güç kullanımına ilişkin tüm iddialar hızla soruşturulmalıdır" mesajını verdi.

Fransız Dışişleri BM'nin iddialarını reddetti

Fransa Dışişleri Bakanlığı, BM'nin Fransız kolluk kuvvetlerindeki ırkçılık ve ayrımcılığa ilişkin açıklamasını "asılsız suçlama" olarak niteledi ancak ülkede aşırı sağ siyasetçiler hükümete OHAL çağrısı yaptı ve aksi durumda "iç savaş" çıkacağını savundu. Macron, ülkede çıkan olayların ardından tüm ebeveynleri sorumlu olmaya ve çocuklarını evde tutmaya çağırdı.

Gösteriler kentten kente yayılıyor

Nanterre kentinde bir otobüs ve çok sayıda araç kundaklama sonucu kül olurken, Fransa'nın kuzeyinden itfaiyeciler Paris banliyölerindeki kundaklama olaylarına müdahale için bölgeye yardıma geldi. Marsilya'da bir kuyumcu soyuldu, birçok süpermarket zinciri ateşe verildi. Bazı protestocular da yangın söndürmeye gelen itfaiyecilere barikat kurarak engel oldu. Kentte cephaneliğin bulunduğu bir iş yerinin yağmalanmasının ardından Marsilya'da 80 kişi gözaltına alındı. Şiddet olaylarının yeni merkez üssü haline gelen Marsilya'da Belediye Başkanı Benoit Payan kentte kontrol altına alınmayan yağmalar nedeniyle hükümete bir an önce takviye kolluk kuvveti göndermesi çağrısı yaptı. Lyon'un Meyzieu bölgesinde bir kişi eline aldığı silahla sokaktaki güvenlik kamerasına ateş açtı. Protestocular kentteki postaneye patlayıcıyla saldırdı. Rennes kentinde ise meydana konuşlanan bir zırhlıya protestocular havai fişeklerle saldırdı. Clamart'ta da polis karakolu havai fişeklerle hedef alınırken Persan'da da belediye binasına saldırıldı. Bina, protestocular tarafından ateşe verildi. Paris'in 13. bölgesinde göstericiler bir yola kurdukları barikatları ateşe verdi. Toulouse kentinde de başlayan protestolarda polis şiddet olaylarına başvurduğu gerekçesiyle 19 kişiyi gözaltına aldı.

Binlerce araç yakıldı, yüzlerce bina kundaklandı

Fransız basınının İçişleri Bakanlığına dayandırdığı verilere göre, dördüncü gece çıkan olaylarda ülke genelinde 1350 araç ateşe verildi ve 234 bina kundaklandı veya zarar gördü. Kamusal alanda 2 bin 560 noktada kundaklama yapılırken, en az 30 polis karakolu ve 11 jandarma karakolu saldırıya uğradı. Fransa İçişleri Bakanı Gerald Darmanin, polis kurşunuyla ölen genç için patlak veren olaylara dair ülke genelinde 45 bin polis ve jandarma görevlendirildiğini söyledi. Darmanin, gözaltına alınanların ortalama yaşının 17 olduğunu belirtti. Bir gazetecinin, "Muhalefet, olağanüstü hal (OHAL) ilan etmenizi istedi, bu seçeneği neden seçmediniz'" sorusu üzerine Darmanin, Fransa'nın son 50 yılda 4 kez OHAL ilan ettiğini anımsattı. Darmanin, "OHAL ilan etmemiş olmanız, elinizde imkanların olmadığı anlamına gelmez. Bu gece elimizde olağanüstü imkanlar var" diye konuştu.

Aşırı sağcılar hükümeti suçladı

Fransa'nın önde gelen aşırı sağcı siyasetçilerinden Marine Le Pen, birkaç gündür, ülkeye ciddi bir düzensizlik durumunun hakim olduğunu vurgulayarak, Macron'un konuyla ilgili olarak ivedilikle Ulusal Meclis'teki partilerin temsilcileriyle bir araya gelmesi gerektiğini dile getirdi. Le Pen, olayların kısmi sokağa çıkma yasağıyla yatışabileceğini, durum daha da kötüleşirse OHAL ilan edilmesinin gerekebileceğini belirtti. Aşırı sağcı siyasetçi Marine Le Pen'in yeğeni ve göçmen karşıtı Eric Zemmour'un kurmaylarından Marion Marechal, Macron'u, hukuk devleti prensibini ve adaletin bağımsızlığını yıkmakla suçlayarak, hükümetin Fransa'nın yabancı kuşatması altında bulunmasına göz yumduğunu savundu. Marechal, "Bunu söylemek zor olsa da şu anda bir iç savaş halindeyiz. Bunu durdurmanın bir çaresi de yerinde oturup beklemek değil, karşısında durmaktır. Güvenlik güçleri de müdahale için yeterli mühimmatlarının bulunmadığından şikayetçi. Böyle giderse Fransız vatandaşları kendi kendilerini koruma vazifesini üstlenecekler" ifadelerini kullandı.

Macron: Hiçbir şey şiddeti meşrulaştıramaz

Fransa Cumhurbaşkanı Macron, şiddetlenen sokak olaylarıyla ilgili sosyal medyanın şiddeti körüklediğini belirterek "hassas içeriklerin" kaldırılmasını istedi. Macron, İçişleri Bakanlığında ülkede çıkan olaylarla ilgili yapılan kriz birimi toplantısında yaptığı açıklamada, "Yaşadığımız son iki gece, kabul edilemez ve savunulamaz bir durumun parçası. Hiçbir şey şiddeti meşrulaştıramaz. Özellikle de bu şiddet kamu binalarına, belediye binalarına, karakollara, okullara saldırmaktan, dükkanları yağmalamaktan geçiyorsa" diye konuştu. Cumhurbaşkanı Macron, Nael M.'nin ölümünden siyasi çıkarım yapmak isteyenler olduğunu savunarak "Bu durumu ve anı kullanarak kargaşa yaratmaya ve kurumlarımızı saldırmaya çalışanları kınıyorum" ifadesini kullandı. Macron, ülkede çıkan olaylarda gözaltına alınanlar arasında reşit olmayanların da olduğunu belirterek gözaltına alınanların gelecek saatlerde hakim karşısına çıkacağına işaret etti. Macron, tüm ebeveynleri sorumlu olmaya çağırdı.

Olaylar Belçika'ya sıçradı

Belçika'nın başkenti Brüksel'de polis, Perşembe gecesi kent merkezinde bazı araçları ateşe veren, kaldırım taşlarını sökerek otobüs ve tramvay duraklarına zarar veren 64 göstericiye ilave olarak, Cuma günü akşam saatlerinde 50 kişinin daha gözaltına alındığını duyurdu. Liege kent merkezinde toplanan bir grup da Fransa'daki protestoculara destek vermek üzere gösteri yaptı. Gösterinin olaysız geçtiği, ancak 30 kişinin idari gözaltına alındığı ifade edildi. Belçika polisinin idari olarak tedbiren gözaltına aldığı kişiler, karakollarda kısa süre tutulduktan sonra serbest bırakılıyor.

Türkiye'den Fransa'ya seyahat uyarısı

Türkiye'nin Paris Büyükelçiliği, Fransa'da bulunan Türk vatandaşları veya buraya seyahat edeceklerin, ülke geneline yayılan şiddet eylemlerine karşı dikkatli olmalarını istedi. Büyükelçilikten yapılan açıklamada, ülke genelinde yaşanan geniş katılımlı protesto gösterileri nedeniyle muhtelif ulaştırma ve kamu hizmetlerinde kesintiler yaşandığı, kamu binaları, özel mülkiyet ve altyapıya zarar veren şiddet eylemleri yapıldığı belirtildi.