Erdoğan bir kez daha aday olabilir mi?

İki dönem cumhurbaşkanlığını tamamlamak üzere olan Cumhurbaşkanı Erdoğan, değişik platformlarda 2023 seçimlerinde yeniden aday olacağını açıklıyor.

Son olarak Samsun Cumhuriyet Meydanı'nda gerçekleştirilen toplu açılış töreninde Cumhurbaşkanı Erdoğan, "2023'te milletten kendi adımıza son kez istediğimiz destekten alacağımız güçle Türkiye Yüzyılı inşasını başlatıp bu kutlu bayrağı gençlere teslim edeceğiz" ifadelerini kullandı.

Peki, Sayın Erdoğan hukuki olarak yeniden cumhurbaşkanı adayı olabilir mi? El cevap, kesinlikle hayır…

Anayasanın 101'inci maddesinin adaylıkla ilgili şartları açık ve net belli:

"Cumhurbaşkanı, kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, doğrudan halk tarafından seçilir. Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir."

Yani iki defadan fazla cumhurbaşkanlığı yapamaz.

Anayasanın 8'inci maddesi Cumhurbaşkanının Anayasa ve kanunlara uyması gerektiğini vurgular: "Yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı tarafından, Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir."

Yani Cumhurbaşkanı kafasına göre Anayasa ve kanunlara uymamazlık edemez, Anayasa ve kanunlar ne diyorsa onlara göre hareket etmekle mükelleftir.

Anayasa ve kanunlar sadece vatandaşları bağlamaz, Cumhurbaşkanı ve diğer bütün yetkililer de kanunlara uymak zorundadır. Hatta örnek olmaları açısında onlar kanunlara herkesten daha fazla riayet etmek zorundadırlar.

Cumhurbaşkanı bırakın Anayasaya uymayı, kendisi de dahil herkesin Anayasaya uymasını temin etmekle mükelleftir: "Cumhurbaşkanı, Devlet başkanı sıfatıyla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil eder; Anayasanın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını temin eder." (Madde 104)

Kısaca Cumhurbaşkanı Anayasanın en üst düzey uygulayıcısı ve uygulatıcısı konumundadır. Sınırsız yetkilere sahip değildir, Anayasa ve kanunlar sınırlarını belirler. Bütün bu gerçeklere rağmen Cumhurbaşkanı'nın hala adaylık peşinde koşması Anayasanın hükümlerine uygun değildir.

Cumhurbaşkanlığının adaylık açıklamasına en net tepki, aynı zamanda hukukçu olan Bağımsız Türkiye Partisi Genel Başkanı Hüseyin Baş'tan geldi.

BTP lideri Baş, değişik platformlarda şu cümleleri ifade etti:

* "Recep Tayyip Erdoğan'ın Cumhurbaşkanlığına adaylığı meşru değildir. Bu durum Anayasaya aykırıdır."

* "Anayasa 'yenilenen seçim' ifadesini kullanır, yenilenen seçime örnek Ekrem İmamoğlu'nun girdiği İstanbul seçimidir. 2023 seçimlerinin erken yapılması yenilenmiş seçim değildir. Dolayısıyla hiçbir koşulda aday olamaz."

* "Son kez adayım diyorsa kesin son kez aday değildir! Ayrıca Anayasal olarak 2. kez Cumhurbaşkanı olma hakkını 2018'de aday olarak kullanmış bulunmaktadır."

* "Anayasamıza göre Cumhurbaşkanı 3. kez aday olamaz. Onunla yarışmak başka bir şey bu durumu Anayasaya rağmen meşru kabul etmek başka bir şey." (3 Ekim 2022)

BTP lideri Hüseyin Baş, yaptığı bu tespitlerle birçok soruya da cevap vermektedir. Bunlar: Erdoğan Anayasaya göre asla Cumhurbaşkanı adayı olamaz; seçimlerin erkene alınması durumu değiştirmez, çünkü erken seçim yenilenen seçim değildir; eğer bu gerçeklere rağmen Erdoğan aday olursa bu asla hukuki bir cumhurbaşkanlığı olmayacaktır.

Bu arada Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın daha önceki konuşmalarından bu konularda bazı örnekleri hatırlatalım.

Sayın Erdoğan, yıllar önce Refah Partisi'nden ayrıldıktan sonra, cezaevine girmeden hemen önce o dönemin Star gazetesine verdiği röportajda şunları söylüyor: "Şu anda bir partim yok. 4 aylık mahkumiyetin ardından yeniden bir partiye girebilirim. Ancak şartlarım var. Bu partide, 65 yaşın üzerindekiler siyaset yapmayacak... En son 65 yaşında aday olunabilir. 65 yaşında aday olmak demek, 70 yaşında işi bitmiş olmak demektir."

Sayın Erdoğan 2009 yılında da başbakan olduğu dönemde Atatürk Spor Salonu'nda gerçekleştirilen AKP Ankara İl Kongresi'nde şunları söylüyor: "2011 seçimlerinde son kez milletvekili adayı olacağım, yerimi daha sonra inşallah yeni arkadaşlara bırakacağım… Ben birileri gibi oralara çakılıp kalmam." 

Siyasilerimizin bulundukları yerlerde çakılıp kalmamaları ve siyaseti gençlere bırakmaları ümidiyle…

Unutmayalım: Gençler halleder!