Çanakkale'den tarih fışkırıyor

Çanakkale'nin Kumkale beldesi ile Halileli köyü yakınlarında Çanakkale savaşlarında faaliyet gösterdikten sonra 1918'deki Mondros Mütarekesi'nin ardından kullanılmaması için tahrip edilip parçalanan ve üzerlerinde bulundukları arazinin tahsisi sırasında arazinin tarıma elverişli olabilmesi için üzerleri toprakla kapatılan tarihi toplar gün ışığıyla buluştu. Çanakkale Valiliği, Çanakkale Boğaz ve Garnizon Komutanlığı, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) ile Kumkale Belediyesi tarafından yürütülen proje kapsamında, toprak altında kalan 9 tarihi top gün yüzüne çıkarıldı. Proje koordinatörü ÇOMÜ Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Burhan Sayılır, bölgenin yıllarca tarım arazisi olarak kullanıldığını, Çanakkale Savaşı sırasında boğazın savunması için kullanılan topların da bu nedenle toprak altında kaldığını söyledi. Topların bir kısmının zarar gördüğünü ve parçalandığını belirten Sayılır, “Bu toplar belgelerde, kitaplarda hep yer alırdı. Ancak ilk defa gerçek olarak gözümüzle görebileceğimiz şekilde ortaya çıktı. Çanakkale Savaşı'nda etkin olarak kullanılan bu toplar, 18 Mart'ta tahrip edilip saf dışı bırakılması sonucunda susturulmuştu. Kara savaşları sırasında özelikle Seddülbahir'de yer alan Fransız birlikleri, bu bölgeden atılan toplarla rahatsız edilmiş, Fransızlar bu durumdan oldukça muzdarip olmuştu” dedi.
Halileli köyündeki topların zemininde atış açılarının da yazılı olduğunu belirten Sayılır, “Bunlar 15'lik seri atışlı toplar. Yönleri, Karanlık Liman'a doğru çevrili. Topun yerleştirildiği beton zeminde, topun her iki yanında hilal şeklinde açılar yazılmış. Muhtemelen askerlere kolaylık olması açısından betona yazılmış. Bunu görünce oldukça şaşırdık, çok da sevindik. Çünkü bu yazıların tarih açısından ayrı bir önemi var. Topların çıkarılması çok önemli ama bunları yazılı bir belge gibi algılıyoruz. Onun için de yazılara ulaştığımızda oldukça mutlu olduk” diye konuştu.
Topların nerede konuşlandırılacağı konusunda kesin bir durumun olmadığını dile getiren Sayılır, tüm işler tamamlandıktan sonra bir araya gelinip, karar verileceğini, şu anda sadece topların ortaya çıkarılmasıyla uğraştıklarını söyledi. (İHA)