Araplar Yahudinin kankası oldu
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile İsrail, uzun yıllar perde arkasında geliştirdikleri ilişkilerini 13 Ağustos'ta resmileştirdi. İki ülke ilişkilerini normalleştirme kararı aldı. İsrail-BAE Anlaşması ise Beyaz Saray'da imzalanacak.
14.08.2020 11:38:00
YENİ MESAJ / ANALİZ
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile İsrail, ilişkilerini normalleştirme kararı aldı. Anlaşmayla ilgili resmi açıklamayı ABD Başkanı Trump'ın yapması dikkat çekti. Kasım ayındaki seçimler öncesinde anketlerde oldukça geride kalan Başkan Trump, İsrail Başbakanı Netanyahu ve BAE Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayid Al Nahyan'ın bir telefon görüşmesi yaptığını belirtilerek, "İsrail ve BAE arasındaki ilişkilerin tamamen normalleşmesi için anlaşmaya varıldı" ifadesi kullanıldı. Anlaşmayı birkaç Arap ülkesi kınarken, Bahreyn'in BAE'yi tebrik etmesi dikkat çekti. Baheyn'in de yakında İsrail'le normalleşme anlaşması imzalaması ekleniyor. Bu iki ülkeyi Umman ve Suudi Arabistan izleyecek. Arap dünyasında Mısır, 1979'da Camp David Anlaşması'nı imzalayarak, İsrail ile anlaşan ilk Arap devleti olmuştu. Mısır'ı 1994'te Ürdün izlemişti. Bu arada İsrail Cumhurbaşkanı Rivlin, bugün Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayid'i İsrail'e davet etti!
Nereden nereye?
İsrail ve BAE arasında bu tarihe kadar herhangi bir resmi ilişki bulunmuyordu. BAE, 1948'de kurulan İsrail devletini resmen tanımıyordu.
BAE, ayrıca İsrail vatandaşlarının havaalanını transit uçuşlar için kullanmaları dışında ülkeye girişlerine izin vermiyordu. Ancak son yıllarda iki ülke arasında bir yakınlaşma süreci başlamıştı. 2015 yılında İsrail, Abu Dabi'de bulunan Uluslararası Yenilenebilir Enerji Kurumu'nda resmi diplomatik misyon açmıştı. Prens Muhammed, Twitter paylaşımında, "Başkan Trump ve Başbakan Netanyahu ile yaptığımız telefon görüşmesinde, İsrail'in Filistin topraklarını ilhak etmeyi durdurması konusunda bir anlaşmaya varıldı. BAE ve İsrail ayrıca, iş birliği yapma ve ikili ilişkilerin tesisine yönelik bir yol haritasının belirlenmesi konularında mutabakata vardı" ifadelerini kullanarak, kendini savunmaya çalıştı.
Türkiye'den anlaşmaya tepki!
Son dönemde Türkiye düşmanlığı ile öne çıkan BAE'nin ABD arabuluculuğu ile İsrail ile anlaşmaya varmasına Türkiye'den tepki geldi. Türkiye'nin geçmişte İsrail ile çok sayıda anlaşmaya imza attığı gerçeğini bir tarafa bırakan Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, "Arap Barış Planı'nın BAE tarafından tek yanlı bir tasarrufla ortadan kaldırılmaya çalışılması son derece endişe vericidir" dendi ve Filistin'in tepkisinin haklı olduğu vurgulandı: "Zaten ölü doğan ve hiçbir geçerliliği olmayan ABD planı üzerinden gizli hesaplar yapmaya çalışan BAE, bu şekilde Filistin'in iradesini de yok saymaktadır. BAE liderliğinin Filistin halkının ve Yönetiminin rızası hilafına Filistin adına İsrail'le müzakereler yürütme ve Filistin açısından hayati önem taşıyan konularda taviz verme yetkisi hiç bir şekilde yoktur. Kendi dar çıkarları uğruna Filistin davasına ihanet ederken, bunu adeta Filistin için yapılan bir özveri gibi takdim etmeye çalışan BAE'nin bu riyakar davranışını tarih de, bölge halklarının vicdanı da unutmayacak ve asla affetmeyecektir." Filistin Halk Kurtuluş Cephesi de, BAE ile İsrail'in normalleşme anlaşmasını Filistin halkının sırtına saplanmış bir hançer olarak nitelendirdi.
Filistin'den sert tepki
Filistin yönetimi lideri Mahmud Abbas, anlaşmayı sert bir dille reddettiklerini ve kınadıklarını açıklamış, Arap Birliği'ni acil toplantıya çağırmıştı. Abbas açıklamasında anlaşmayı "Filistin halkına yönelik bir saldırı" olarak niteledi ve anlaşmanın Filistin davasına yapılan bir ihanet olduğunu söyledi. Filistin Yönetimi'nden yapılan açıklamada ise, "Bu adım Arap Barış Girişimi, Arap Birliği ve İslam İşbirliği Teşkilatının toplantılarının ve uluslararası meşruiyetin kararlarını yerle bir etmektir" denildi. Filistin Kurtuluş Örgütü Yürütme Konseyi Genel Sekreteri Ureykat da, Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt'ın, BAE ile İsrail arasında imzalanan normalleşme anlaşmasını kınayan açıklama yapmadığı takdirde istifa etmesi gerektiğini belirtti. Gazze Şeridi'ni kontrol eden Hamas da anlaşmanın "İsrail işgaline ve suçlarına karşı verilmiş bir ödül" olduğunu belirterek, "Filistin halkına fayda sağlamıyor" açıklamasını yaptı.
BAE-İsrail anlaşmasına Filistin ve Türkiye dışında sadece Libya tepki gösterdi. Libya Başkanlık Konseyi Üyesi Muhammed Amari Zayid, anlaşmanın 'şaşırtmayan bir ihanet' olduğuna işaret etti.
İlhak planı askıda
Öte yandan İsrail Başbakanı Netanyahu, anlaşma sonrası yaptığı açıklamada, işgal altındaki Filistin topraklarının önemli bölümünü teşkil eden Batı Şeria'nın bazı kısımlarını ilhak planını ertelediğini ancak planda bir değişiklik olmadığını açıkladı. Netanyahu, ilhak planının iptal edilmediğine dikkati çekerek, "Trump'ın, ilhak planını geçici olarak askıya alma talebini kabul ettim" şeklinde konuştu. Netanyahu, Batı Şeria'nın Ürdün sınırındaki Ürdün Vadisi, Ölü Deniz yakınları ve Yahudi yerleşim yerlerinin de bulunduğu bölgelerini kapsayan yaklaşık yüzde 30'luk bölümünü ilhak etmeyi planlıyor.
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.