Anlaşma devletlerinin Cemal Paşa umudu

Doğudaki Ermeni sorununu kendi lehinde halletmek isteyen Rusya Hükümeti Zavrief'i Avrupa'ya gönderir. Zavrief Fransa ve İngiltere'deki Ermeni işadamları, aydınları ve önderleri ile görüşmeler yapar. Avrupalı Ermeni aydınları Zavrief'e şu düşünceleri anlatırlar: "Ermeni aydınları, Cemal Paşa'nın, Ermenilere karşı iyi davranması, onları geniş ölçüde koruması ve bu yüzden hükümetle arasında bazı çekişmeler olması üzerine, bazı Ermeni ileri gelenlerinin de onu elde etmenin mümkün olacağına inanmalarını?" gibi. Zavrief, Ermeni aydınlarının bu düşüncelerini 11 Aralık 1915'de, Bükreş Büyük Elçisi Poklevski ve hariciye danışmanı Gülgeviç vasıtası ile Sazonof'a (Rusya dışişleri bakanı) bildirir. Sazonof, Cemal Paşa konusunu resmen ele alarak 25 Aralık 1915'de İngiltere, Fransa ve İtalya elçiliklerine şu öneriyi göndererek hükümetlere bildirmelerini ister: "İstanbul Ermeni çevreleri bildiriyor ki güya, eğer devletler kendisine aşağıdaki şartları teklif edecek olurlarsa Cemal'i İstanbul hükümeti aleyhine açık bir ayaklanmaya meylettirmek için ümit vardır: 1-Sultanın başkanlığı altında Suriye, Paletsin, Suriye, Irak Arabistan ile Ermenistan ve Kürdistan muhtar eyaletlerinden mürekkep olacak olan Osmanlı Asya'sının masuniyet ve bağımsızlığını tekellüf ederler.2-Babadan oğla veraset yolu ile geçmek üzere Sultan olarak Cemal Paşa'nın ilan edilmesi.3-Cemal Paşa, İstanbul Hükümetini ve sultanı Almanların elinde esir ve binaenaleyh mülga sayarak bunlar aleyhinde sefer açmayı taahhüt ediyor.4-Onun İstanbul üzerine sefer etmesi halinde devletler onu silah, erzak, teçhizat ve topçu ile teçhiz edeceklerdir.5-Savaşın sonunda devletler, Cemal'e mali yardım yapacaklardır.6-Cemal İstanbul ve Boğazların zayiine razı olacak.7-Cemal şimdiden itibaren Ermenileri kurtarmak ve savaşın sonuna kadar onları beslemek için tedbir almayı üstlenir."Zavrief'in Ermeni aydınları ile kurduğu ilişki neticesinde elde ettiği düşünceleri, Rus Dışişleri bakanlığının yukarıdaki önerisiyle resmiyete koyması, Anlaşma gurubu devletlerini siyasi yönden etkiler. Bunlar şunlardır:1-Osmanlı Asya'sının paylaşımı ile ilgilenirler.2-Osmanlı Asya'sının paylaşılması konusunda birbirlerine karşı duydukları şüpheler tartışmaya açılır.3-Anlaşma gurubu devletlerinin, Osmanlı siyasetçileri ile olan temasları ve Osmanlının iç siyasetini nasıl gördüklerinin açığa vurulması.Cemal Paşa'nın kendi hükümetine karşı ayaklanması ve Sazonof tarafından destek verilmesi önerisini İtalya resmen kabul eder. Fransa, Çukurova, Suriye, Paletsin bölgelerindeki çıkarları dolayısı ile reddeder. İngiltere de Şerif Hüseyin'e verdiği destek sözünden vazgeçmeyi çıkarlarına aykırı gördüğünde reddeder. İzvolski İngiltere ve Fransa'nın ret cevaplarını 29 Aralıkta gerekçeleri ile Sazonof'a bildirir.Sazonof, 30 Aralıkta 1915'de karşılık vermek için İzvolski'ye uygulanması için bir tel çeker: "Cemal'in isteklerini himaye etmiyorum? Cemal ile yapılan müzakerat neticesinde Türkiye'de meydana gelecek kargaşa ve fesat çıkacağını, neticede Mısır saldırısının duracağını,Ermeni ideallerinin kararlaştırılması için gerekli ortamın doğacağı? İngiltere ve Fransa'ya temin ediniz ki onların isteklerine karşın olmadığımı, bizimle birlikte savaşın yükünü çeken bağlaşıklarımızdan hiç birinin herhangi bir hakkının küçültülmesine izin vermeyeceğim?" Alman yenilgisinden sonra Rusya, askeri güç ile yapamadığını fesat ve kargaşalık çıkararak, Boğazlar ve Doğu Anadolu'ya sahip olmaya dayanan bir siyaset izliyor. Böylece Boğazlar yolu ile batıdan gelecek yardımı alabileceğini düşünüyor?