Vuhan hala diken üstünde

 

RECEP BAHAR / DETAY HABER

 

Vuhan, Çin'de önemli bir şehir... Coğrafi konum olarak ülkenin ortasında bulunuyor. Kent tarihte de hep siyasi farkındalığın merkezi olarak öne çıktı. Ülkenin en iyi üniversitelerinden bazıları burada bulunuyor. Yıllar içinde muhaliflerin kümelendiği bir şehir haline geldi. 

Eylem ve devrim, Vuhan'ın geleneğinin bir parçası... Çin'in son feodal hanedanı olan Qing (Cing) Hanedanı'nın yıkılışını hazırlayan Vuçang İsyanı da 1911'de burada başladı. 

 Kentte 8 Nisan'da 76 günlük karantina dönemi sona erdikten sonra ülke ve Asya medyasına konuşan insanlar, Aralık ayın sonunda ortaya çıkan virüse karşı yerel yetkililerin hızlı hareket edemediğinin altını çiziyor. Salgında yakınlarını kaybedenlerin öfkesi daha derin. 

Vuhan'daki resmi ölüm rakamı önceki hafta yüzde 50 arttırıldı. Bu durum Çin'in gerçek ölüm sayısını sakladığına dair kuşkuları da beraberinde getirdi. Birçok uzman, gerçek rakamın doğru olup olmadığını sorguluyor. Ancak bu durum Türkiye dahil birçok ülke için de geçerli!

 

Ne zaman başladı, belirsiz
 

İstanbul'da yaşayan bizleri bile yaklaşık 1.5 aydır eve tıkayan koronavirüs salgını tam olarak ne zaman başladı, belli değil... Hikaye, Vuhan Hastalık Kontrol Merkezi'nin Aralık ayı sonunda tespit edilemeyen bir tarihte 'nedeni bilinmeyen zatürre vakaları'nı yakalamasıyla başlıyor. Ancak ulusal kahramana dönüşen Dr. Li Venliang, 30 Aralık'ta Vuhan'daki hastanesinde Sars benzeri bir virüsün yol açtığı zatürre gördüğünü doktor arkadaşlarıyla kurduğu sohbet uygulamasında paylaşıyor! Dananın kuyruğu da bu paylaşımla kopuyor! Venliang, arkadaşlarına kendilerini bu virüsten korumaları için önlem alma çağrısında bulunuyor ancak ölen kendisi oluyor. Venliang, 7 Şubat'ta COVID 19'dan yaşamını yitirdi. Çin Hükümeti daha sonra Venliang'a hakkını teslim etti. Ancak hükümet, Ai Fen gibi ilk hastalara müdahale eden doktorların Çin medyasına yaptıkları açıklamaları sansürleme yoluna gitti. Vuhan'daki bir hastanenin başhekimi olan ve Vengliang'ın da arkadaşı olan Dr. Ai Fen, Mart ayında bir Çin yayın kuruluşuna yaptığı açıklamada, hükümetin Ocak ayı başında salgının kamuoyuna duyurulmasını engellemeye çalıştığını söyledi. 

Fen, o mülakatta "Durumun bu noktaya varacağını bilseydim, eleştirilip eleştirilmeyeceğime bakmadan, herkese anlatırdım" diyordu. O tarihten bu yana haberciler Ai Fen'e bir daha ulaşamadı. Ülkede Ai Fen'in akıbetini yaşayan başka insanlar da var. 

Venliang, paylaşım sonrasında emniyete çağrılıyor ve kendisinden kamu düzenini bozan yanlış beyanda bulunduğunu kabul etmesi için bir belgeye imza atması isteniyor. Çok sayıda uzman, salgının ilk aşamasında Çin'in sergilediği 'meseleyi kapatma' tavrının koronavirüsün Vuhan'daki bir kaç hastanenin ötesine geçip küresel tehdit haline gelmesinin yolunu açtığını savunuyor. Tabii bu doğru bir yaklaşım mı? Değil... Örneğin virüs Türkiye'de ilk kez 10 Mart'ta görüldü. Türkiye mesela 25 Şubat'ta tüm sınırlarını kapatsaydı, virüs bize gelmeyebilirdi. Hükümet, o zaman böyle bir aksiyon alarak, ekonominin kilitlenmesini istemedi. Keza dünyada hiçbir hükümet böyle bir önleme başvurma gereği duymadı. 

 

Çin harekete geçti

 

7 Ocak'ta Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, yaklaşan salgına karşı cevap verebilmek için talimatlarını veriyor. 20 Ocak'ta ise yaşını almış bir doktor adı konmayan hastalığın insandan insana bulaştığı uyarısında bulunuyor. Bu esnada ilk hastalar olarak bilinen Van soyadlı yaşlı adam ve karısı hastaneden taburcu ediliyor. Ancak Çin, bugüne kadar virüsün hangi hayvandan kime ne zaman, nerede, nasıl bulaştığına açıklık getiremedi. Pekin yönetiminin dünyaya en büyük borcu da buradan kaynaklanıyor. Bu sorular cevapsız kaldıkça, komplo teorileri de birbirini kovalayacaktır. İşte bu bilinmezler hastalıkla mücadeleyi de zorlaştırıyor. 

 

Hayvan pazarı kapalı

 

Virüsün, her türlü vahşi hayvanın da satıldığı Huanan Su Ürünleri Pazarı'ndan çıktığı varsayılıyor. Bu pazarın kapısı tahtalarla kapatılmış durumda. Dahası pazara kordon çekilmiş ve polis koruması altında. Koronavirüs salgını sona erdiğinde, önemli bir turistik mekan olacağını tahmin etmek zor değil! Ancak karantinanın kalkmasıyla buraya giden gazeteciler, bir kaç cadde öteden alınabilen kötü bir kokunun buradan yayıldığını yazıyor. Nedeni ise salgının başlamasıyla birlikte pazar derhal boşaltılmış. Elektrikler kesildiği için dükkan sahipleri buzdolaplarını boşaltamaya bile fırsat bulamamış.

Vuhan'da her şey serbest değil... Şehrin bazı mahallelerine girişler hala yasak. Şehirde belirti göstermeyen vakaları tespit etmek için yoğun test çalışması yapılıyor. Böylece ikinci dalga için önlem alınmaya çalışılıyor. Bu durum vaka sayısı sıfırlansa da, koronavirüs riskinin kolay kolay sona ermeyeceğini ortaya koyuyor. 

 

Bundan böyle herkes medeni davranacak!
 

Vuhan'da son koronavirüs hastası 27 Nisan'da taburcu edildi. Çin açısından büyük başarı... Ancak Pekin hükümeti, tedbirleri elden bırakmış değil. 26 Nisan'da yayımlanan bir genelgede merkezi yönetim bundan böyle vatandaşlarından 'medeni olmalarını' talep etti. Koronavirüs sonrası günlerde medeni davranış şekilleri ise şöyle: Öksürürken ve aksırırken ağzı kapatmak, toplu taşıma araçlarında yemek yememek, hasta olunduğunda maske takmak. Ülke genelinde restoranların fiziksel mesafeye dikkat etmeleri de istendi.