Vatandaşın gerçek gündemi geçim

EYÜP KABİL

Vatandaşın geçim sıkıntısıyla meşgul olduğu şu dönemde Türkiye'nin gündemi cumartesi gecesi 104 emekli amiralin yayınladığı bildiri ile bir anda değişti. Cumartesi gecesinden beri siyasetin gündemini bu bildiri kaplarken dün açıklanan enflasyon rakamları halkın gerçek gündeminin "geçim" olduğunu bir kez daha göstermiş oldu. Dün açıklanan enflasyon rakamlarına göre tüketici fiyat endeksi aylık yüzde 1.08, yıllık yüzde 16.19 arttı. En son 2019 yılının Ekim ayında tek haneli sayıları gören yıllık enflasyon o zamandan bu yana yani 17 aydır çift hanede seyrediyor.

287 ürün zam gördü

TÜFE'de 2021 yılı mart ayında bir önceki aya göre yüzde 1.08, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 3.71, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 16.19 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 13.18 artış gerçekleşti. Mart 2021'de, endekste kapsanan 415 maddeden 287 maddenin ortalama fiyatı yükseldi. 415 maddeden 93 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 35 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. Mart ayında fiyatı en çok artan ilk 5 ürün ise karnabahar, sivri biber, tavuk eti, tıraş malzemesi ve limon oldu. Karnabahar yüzde 61.04 oranında zam görürken, sivri biber yüzde 27.88 arttı.

'Esnaf olarak çok çaresiziz'

Enflasyonun dışında halkın gerçek gündemini gösteren bir diğer konu da kısıtlama tedbirleri kapsamına esnafın içine düştüğü ekonomik sıkıntılar. Kademeli normalleşme sonrasında hızla artan vakalar, tedbirleri tekrar geri getirdi. Çok yüksek riskli illerde pazar günü devam eden sokağa çıkma kısıtlamasına cumartesi günü de ilave edilmiş oldu. Bunun yanında Ramazan ayı boyunca da lokanta ve kafelerin sadece paket servisle faaliyet göstermesine müsaade edilecek. 4 ay aradan sonra kısıtlamalarla açılan lokanta sahipleri ise kara kara kepengi tekrar indirecekleri günü düşünüyor. Bir sene içinde üçüncü kez kapanacaklarını belirten işletmeciler, "biz Ramazanda çalışamayacağız. Paket servis mümkün değil. Esnaf olarak çok çaresiziz. Devletin verdiği yardım özellikle kira yardımı çok komik bir rakam. Bizim onda bir bile değil. Kiralar birikti, personelin maaşını ödeyemiyoruz. Biz, evimize ekmek götüremiyoruz. İflastayız şu anda" diyor.

Ücretsiz izin dayatması başladı

Diğer yandan çalışan cephesinde ise 2.5 milyon işçi, ücretsiz izin dayatmasıyla karşı karşıya. Salgın devam ederken Kısa Çalışma Ödeneği'nin 31 Mart itibariyle sonlandırılmasını ücretsiz izin dalgası takip ediyor. İlk kitlesel ücretsiz izin dalgası hava yolu şirketlerinden gelmeye başladı bile. Onur Air ve Türk Hava Yolları'nın ikram şirketi Do&Co personelini ücretsiz izne çıkardı. Kısıtlamalardan en çok etkilenen yeme içme sektöründe de çalışanlar günlük 50 lirayla geçinmeye mahkûm olacak. Mayıs sonunda işten çıkarma yasağı da sonlanacak. Ramazan sonrası kısıtlamaların ne yönde devam edeceği ise belirsiz!

Vatandaşın gündemi hiç değişmiyor

Kısa Çalışma Ödeneği'nin sonlandırılması, çalışanların ücretsiz izne zorlanarak günlük 50 TL'ye mahkûm edilmesi ve açıklanan son enflasyon rakamlarının da gösterdiği gibi zam dalgaları altında ezilen dar gelirlinin bu Ramazan işi gerçekten çok zor. Evine nasıl ekmek götüreceğini düşünen milyonlarca kişi şimdiden geçimi için Ramazan yardımlarına bel bağlamış durumda. Bu da bize gösteriyor ki, siyasetin gündemi amirallerin bildirisi olsa da vatandaşın gerçek gündemi hiç değişmiyor.