Varlık kaydından kurtulmak
02.03.2004 00:00:00
O halde Mevlâna'yı anlamak sadece ilimle olmaz, dolayısıyla sadece akıl işi değildir. Sadece aşkı anlamakla da olmaz. Zira aşk onun ifadesiyle "Ben ol da anla" gerçeğinde belirtildiği gibi anlatılmaz, yaşanır.
Öyleyse Mevlâna ancak ilm-i hikmet yahut ilm-i marifetle anlaşılır ki, bu ilimlerin muhatabı sadece akıl değil, akıl ile beraber gönüldür.
Öyleyse Mevlâna'da gönül yolculuğu, tatmin olmaz bir arayış ve iştiyakın en anlamlı ifadesidir. Bu, en anlamlı sevdadır, gerçek aşktır. Demek gönül yolculuğu, başka bir ifade tarzıyla Mevlâna'nın dâvâsıdır. "Ey Peder; Hakk'a kurbiyyetin envarı vardır. / Güneş dağlara da altına da akseder." Mevlâna, gönül yolculuğu ile Hakk'a kurbiyyetin önemini sık sık vurgular:
"Bunu görmüyor musun ki; evliyanın Hakk'a kurbiyyetinde, yüzlerce keramet, amel-i salih ve azamet vardır."
"Yaratmak ve beslemek hususunda Cenab-ı Hakk'ın bütün mevcudata bir kurbiyyeti vardır. Fakat büyük zevat (Evliyâ-i kiram), ilham kurbiyyetine mazhardır."
Cenab-ı Hakk'ın bütün mevcudata kurbiyyeti (yakınlığı) vardır. Ancak evliyâ-i kiram, gönül yolculuğu ile Hakk'a daha fazla yakınlık kesbeder. Hak dostları için kurbiyyet (yakınlık), varlıktan soyunup Hakk'ın varlığında zengin olmaktır.
Mevlâna bu mânâyı şöyle anlatır: "Kurb, ne yukarı çıkmak ve ne de aşağı inmektir. Allah'a kurbiyyet, varlık kaydından kurtulmaktır."
Bu dâvâ, her zaman ve mekâna mesajı olan bir ululuk ve asalet arzeder. Yüce İslâm'ın öz mesajı da zaten budur.
O halde Mevlâna'nın dâvâsı, İslâm'ın cihanşumul mesajıyla bütünleşmiştir ki, bu dâvâ öz ifadesiyle gönül yolculuğudur.
Bu sebeple Hakk'a vuslatın esaslarını, İslâm'daki büyük yerini ve insan ruhu ile olan temel münasebetini biraz açalım:
GÖNÜL YOLCULU?U
Yeryüzüne Allah'ın halifesi olarak gönderilen insan fevkalâde meziyetlere, hârikulâde üstünlüklere sahiptir. Bir âyet-i kerimede; "Biz insanı en güzel surette yarattık" buyurulmakla bu hakikat ifade edilmektedir. Gerçekten de madde ve mânâsı ile ekmel olan insanın beden kalıbı içinde öyle fevkalâde hasletleri ve meziyetleri vardır ki, bu hususiyetleri ve vasıfları diğer mahlukatta bulmak mümkün değildir. Bunların başında ruh cevheri gelir.
Öyleyse Mevlâna ancak ilm-i hikmet yahut ilm-i marifetle anlaşılır ki, bu ilimlerin muhatabı sadece akıl değil, akıl ile beraber gönüldür.
Öyleyse Mevlâna'da gönül yolculuğu, tatmin olmaz bir arayış ve iştiyakın en anlamlı ifadesidir. Bu, en anlamlı sevdadır, gerçek aşktır. Demek gönül yolculuğu, başka bir ifade tarzıyla Mevlâna'nın dâvâsıdır. "Ey Peder; Hakk'a kurbiyyetin envarı vardır. / Güneş dağlara da altına da akseder." Mevlâna, gönül yolculuğu ile Hakk'a kurbiyyetin önemini sık sık vurgular:
"Bunu görmüyor musun ki; evliyanın Hakk'a kurbiyyetinde, yüzlerce keramet, amel-i salih ve azamet vardır."
"Yaratmak ve beslemek hususunda Cenab-ı Hakk'ın bütün mevcudata bir kurbiyyeti vardır. Fakat büyük zevat (Evliyâ-i kiram), ilham kurbiyyetine mazhardır."
Cenab-ı Hakk'ın bütün mevcudata kurbiyyeti (yakınlığı) vardır. Ancak evliyâ-i kiram, gönül yolculuğu ile Hakk'a daha fazla yakınlık kesbeder. Hak dostları için kurbiyyet (yakınlık), varlıktan soyunup Hakk'ın varlığında zengin olmaktır.
Mevlâna bu mânâyı şöyle anlatır: "Kurb, ne yukarı çıkmak ve ne de aşağı inmektir. Allah'a kurbiyyet, varlık kaydından kurtulmaktır."
Bu dâvâ, her zaman ve mekâna mesajı olan bir ululuk ve asalet arzeder. Yüce İslâm'ın öz mesajı da zaten budur.
O halde Mevlâna'nın dâvâsı, İslâm'ın cihanşumul mesajıyla bütünleşmiştir ki, bu dâvâ öz ifadesiyle gönül yolculuğudur.
Bu sebeple Hakk'a vuslatın esaslarını, İslâm'daki büyük yerini ve insan ruhu ile olan temel münasebetini biraz açalım:
GÖNÜL YOLCULU?U
Yeryüzüne Allah'ın halifesi olarak gönderilen insan fevkalâde meziyetlere, hârikulâde üstünlüklere sahiptir. Bir âyet-i kerimede; "Biz insanı en güzel surette yarattık" buyurulmakla bu hakikat ifade edilmektedir. Gerçekten de madde ve mânâsı ile ekmel olan insanın beden kalıbı içinde öyle fevkalâde hasletleri ve meziyetleri vardır ki, bu hususiyetleri ve vasıfları diğer mahlukatta bulmak mümkün değildir. Bunların başında ruh cevheri gelir.
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
