Uçak üretmek için yan sanayi şart

THY Teknik Genel Müdürü Doç. Dr. İsmail Demir, Türkiye'nin uçak üretebilmesi için güçlü bir uçak yan sanayine ihtiyaç duyduğunu belirtti. Uzmanlara göre bu alanda en az 2 bin farklı dalda uzmanlaşmış yan sanayi şirketi gerekiyor

RECEP BAHAR - İSTANBUL

THY Teknik Genel Müdürü Doç. Dr. İsmail Demir, 2006 yılında THY bünyesinden ayrılarak bağımsız bir şirket olarak yola devam ettiklerine işaret ederek, THY Teknik'in uçak bakımı alanında dünyanın en önemli 5 şirketi içinde olmayı hedeflediğini kaydetti. Mimarlar ve Mühendisler Grubu'nun her ay düzenlediği sohbet toplantısına katılan Demir, Türkiye'nin 'uçak üretme' kapasitesine ilişkin bilgi verdi. Türkiye'nin uçak üretmesinin mümkün olduğunu ancak bunun için sofistike yan sanayinin gerekli olduğunu kaydeden Demir, şunları söyledi: "Kıbrıs Barış Harekatı'nın ardından Türkiye'de 'kendi uçağını kendin yap' kampanyası başlatıldı. Bu kampanya sonucu biz de İTÜ Uçak Mühendisliği Bölümü'ne gittik ancak 30 yıldır Türkiye'de yeni bir uçak mühendisliği bölümü açılmadı. Uçağın komponentlerini (parça) yapan şirketler olursa, uçağı üretmek kolay olur. Yan sanayideki uzmanlıklar kullanılarak uçak üretilebilir. Üretilen ürün rekabet edebilmeli. Ticari açıdan başarılı olmayan bir ürünü üretmek pek mantıklı değil." Uçak üretmenin öncelikli şartının 'uçak tasarlamak' olduğunu kaydeden Demir, "Uçak tasarlayacak ne kadar kadromuz var? Teker teker nitelikli insanlar var ama bunların biraraya getirilmesi için çaba sarfedilmesi lazım. Ayrıca Türkiye'de sistem mühendisliği dalı yok" dedi. Türkiye'de uçak tekniği konusunda 3 önemli kurum olduğunu hatırlatan Demir, bunların TEİ (Tusaş Motor Sanayi), TAİ (Türkiye Uzay Sanayi) ve THY Teknik olduğunu kaydetti. TAİ'nin yabancı ortağı bünyesinden çıkardığını, TEİ'nin yabancı ortakla yola devam ederek Amerikan şirketi General Electric'e parça ürettiğini kaydeden Demir, karşılaştıkları bir sorunu şöyle aktardı: "TEİ'den doğrudan parça alamıyoruz. GE'den aldığımızda fiyat yüzde 500  1000 artıyor." Demir, kendilerinin de motor alanında bir yabancı şirketle ortaklık kurduklarını sözlerine ilave etti.

Hedef dünyada ilk 5

İsmail Demir, THY Teknik olarak uçak bakımında dünyada ilk 5 içinde yer almayı amaçladıklarını belirterek, "Sektörün dünyadaki büyüklüğü 45 milyar TL. Bizim payımız 500 milyon dolar. Hedefimiz payımızı yüzde 10'a çıkarmak. Bir motor söküp takma 2.5 milyon dolar. Bunun 250 bin dolarlık bölümü işçilik. Bizim karımız buradan geliyor. Ancak parça üretenler en az yüzde 50'sini kazanıyor. Bu anlamda rekabet edebilmek için çeşitli üretim şirketleriyle ortak olmak gerekiyor."THY Teknik olarak gelirlerinin yüzde 25'ini THY dışındaki havacılık şirketlerine verdikleri bakım hizmetlerinden elde ettiklerini belirten Doç. Dr. İsmail Demir, en büyük sorunlarının Türkiye'de eleman kalitesinin düşük olmasından kaynaklandığını, bu konuda dil sorununun başta geldiğini söyledi.