Türkiye'de her 3 kadından biri yoksul

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 8 Mart Dünya Kadınlar Günü dolayısıyla  İstatistiklerle Kadın, 2024 araştırmasını yayınladı. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre 31 Aralık 2024 tarihi itibarıyla Türkiye'de kadın nüfus 42 milyon 811 bin 834 kişi, erkek nüfus 42 milyon 853 bin 110 kişi oldu. Diğer bir ifadeyle, toplam nüfusun yüzde 49.98'ini kadınlar, yüzde 50.02'sini ise erkekler oluşturdu. Kadınlar ile erkekler arasındaki bu oransal denge, kadınların daha uzun yaşaması nedeniyle, 60 ve daha yukarı yaş grubundan itibaren kadınların lehine değişti. Kadın nüfusun oranı 60-74 yaş grubunda yüzde 52 iken 90 ve üzeri yaş grubunda yüzde 69.1 oldu.

TÜİK çalışmasındaki dikkat çeken veriler şöyle

• Hayat Tabloları sonuçlarına göre, doğuşta beklenen yaşam süresi 2021-2023 döneminde Türkiye geneli için 77.3 yıl iken kadınlarda 80 yıl, erkeklerde 74.7 yıl oldu. Kadınlar erkeklerden 5.3 yıl daha uzun yaşıyor.
• En az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 ve daha yukarı yaştaki kadınların oranı yüzde 87.8 oldu 
• Yükseköğretim mezunu olan 25 ve daha yukarı yaştaki kadınların oranı yüzde 22.7 oldu. Erkeklerde bu oran yüzde 26.2 olarak gerçekleşti. 
• 2023 yılında annesi yükseköğretim mezunu olanların yüzde 84.6'sının yükseköğretim mezunu olduğu görüldü.
• Yükseköğretim mezunu kadınların işgücüne katılım oranı yüzde 68.9... 
• Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre 2023 yılında 15 ve daha yukarı yaştaki nüfusun işgücüne katılma oranının yüzde 53.3 olduğu görüldü. Bu oran kadınlarda yüzde 35.8, erkeklerde ise yüzde 71.2 oldu.
• Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre 2023 yılında 15 ve daha yukarı yaştaki nüfusun istihdam oranının yüzde 48.3 olduğu görüldü. Bu oran kadınlarda yüzde 31.3, erkeklerde ise yüzde 65.7 oldu.

Her 4 büyükelçiden biri kadın

• Dışişleri Bakanlığı verilerine göre kadın büyükelçi oranı 2011 yılında yüzde 11.9 iken 2024 yılında yüzde 26.9 oldu.
• Kadın milletvekili oranı ise yüzde 19.9... Türkiye Büyük Millet Meclisi verilerine göre 2024 yıl sonu itibarıyla 593 milletvekili içerisinde kadın milletvekili sayısının 118, erkek milletvekili sayısının ise 475 olduğu görüldü.
• Yükseköğretim İstatistiklerine göre yükseköğretimde görevli profesörler içerisindeki kadın profesör oranı 2010-2011 öğretim yılında yüzde 27.6 iken 2023-2024 öğretim yılında yüzde 34.6 oldu. Yükseköğretimde görevli doçentler içerisindeki kadın doçent oranı ise, 2010-2011 öğretim yılında yüzde 32.2 iken 2023-2024 öğretim yılında yüzde 42.1 oldu.
• Üst ve orta düzey yönetici pozisyonundaki kadın oranı yüzde 20.6'ya ulaştı. 2012 yılında bu oran yüzde 14.4 idi.
• Borsa İstanbul'da işlem gören en büyük 50 şirketin (BİST 50) yönetim kurulu üyelerine bakıldığında, 2016 yılında yüzde 12.2 olan kadın üye oranı 2024 yılında yüzde 19.4'e ulaştı.
• Kadın Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) personelinin oranı yüzde 34.1 oldu.

Evlilik yaşı yükseliyor

• Evlenme İstatistiklerine göre resmi olarak ilk evliliğini 2024 yılında yapmış olan kadınların ortalama ilk evlenme yaşı 25.8 iken erkeklerin ortalama ilk evlenme yaşı 28.3 oldu. Ortalama ilk evlenme yaşının en yüksek olduğu il, kadınlarda 29.1 yaş, erkeklerde 31.9 yaş ile Tunceli oldu. Ortalama ilk evlenme yaşının en düşük olduğu il ise kadınlarda 23.3 yaş ile Ağrı, erkeklerde 26.5 yaş ile Şanlıurfa oldu.

Eğitimde denklik var!

• Resmi evliliklerde eşler arasındaki eğitim farkı incelendiğinde, 2023 yılında kadınların yüzde 38.7'sinin kendilerinden daha yüksek eğitimli erkeklerle evli olduğu görüldü. Eşlerinden daha yüksek eğitimli olan kadınların oranının yüzde 16.7, eğitim seviyeleri aynı olan eşlerin oranının ise yüzde 43.2 olduğu görüldü.
• Kesinleşen boşanma davaları sonucu annenin velayetine verilen çocuk oranı yüzde 74.4...


Her 3 kadından biri yoksul

• Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistiklerine göre yaş gruplarına göre yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olanların oranına bakıldığında, 2024 yılında toplam nüfusun yüzde 29.3'ünün risk altında olduğu, bu oranın kadınlarda yüzde 31.5 iken erkeklerde yüzde 27.1 olduğu görüldü. Aynı oranlara 18-64 yaş grubu için bakıldığında, yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında bulunan kadınların oranı yüzde 29.5, erkeklerin oranı yüzde 23.1 olarak görüldü.

Sokaklar güvensiz

• Yaşam Memnuniyeti Araştırması sonuçlarına göre 2024 yılında, yaşadıkları çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı yüzde 25.7 iken bu oran kadınlarda yüzde 35.9, erkeklerde yüzde 15.2 oldu. Kadınların yüzde 47.8'i, erkeklerin ise yüzde 69.7'si yaşadıkları çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvende hissetti.