Tek çare MEM!

Misafir akademisyen olarak çalışmalarını ABD'de Columbia Üniversitesi'nde sürdüren Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ceyhun Elgin, koronavirüs salgınının Türkiye'nin ekonomisi için çok kritik bir dönemde başladığını belirterek, "Maddi açıdan zor durumdaki aile, kurum ve işletmelere yardım yapılıyor. Ancak mevcut kaynaklar sınırlı. Türkiye'nin tek çaresi belki de enflasyondaki yükselişi ve TL'nin değer kaybını da göze alarak, ABD'nin de yaptığı gibi daha fazla para basmak olabilir" diye konuştu.

 

Kayıtdışı istihdam sorun

 

Elgin, koronavirüs salgınıyla birlikte Türkiye'de önemli ekonomik sorunların yaşanabileceğini vurguladı. Tarım dışında yüzde 25'e yaklaşan kayıt dışı istihdam nedeniyle devlet yardımı olsa bile bundan faydalanamayacak birçok çalışanın olduğunu vurgulayan Elgin, "Türkiye, OECD ülkeleri arasında Meksika ile birlikte en fazla kayıt dışı istihdamın olduğu ülke. Bu nedenle yardımlar olsa da bundan faydalanamayacak büyük bir kesim var. Diğer bir soru da bu yardımlar için kaynakların nereden bulanacağı" dedi.

Prof. Dr. Ceyhun Elgin, şunları söyledi: "Türkiye'de yüzde 23, tarım dışı istihdamda kayıt dışılık var. Bu dünya ortalamasının üstünde. OECD ülkelerinde Meksika ile birlikte en yüksek oranlardan birine sahibiz. İnsanlar çalışsa da kayıtlı değillerse, sigorta da ödenmediği için işsizlik sigortası ve kısa çalışma ödeneğinden faydalanamıyor. Türkiye, kayıtlı ekonomi için önlemler almaya çalışıyor ancak kayıt dışıysanız görünmüyorsunuz. Ailelere 1000 TL'lik yardım yapılsa da bu kayıt dışı çalışan aile bireylerinin gelir kayıplarını karşılayabilecek bir miktar değil. Bu yardım da bir kere yapıldı. Buna devam edebilmek için mali kaynak olup olmadığı da tartışılan bir husus. Aile yardımlarında mümkün olduğunca kapsayıcı olunmalı. Yurttaşlık geliri (MEM'deki vatandaşlık maaşı!) uygulaması da bir seçenek olabilir. Yani çalışsın çalışmasın herkes için geçinebileceği kadar düzenli bir yardım. Tabii bu bir maaş kadar olmasa da 1000-1500 TL olabilir."

 

 

Türkiye için kritik dönem

 

Para dağıtmanın ekonomilere yük getirebileceğini savunan Ergin, şunları söyledi: "ABD gibi ülkelerde rezerv kaynak çok fazla. ABD şu an harıl harıl para basıyor ve bu doların değerini etkilemiyor. Türkiye ekonomik açıdan çok zor bir dönemde salgının ortasında kaldı. Ancak para basmak kısa bir dönem için çıkış yolu olabilir. Bu, ekonomistlerde alerji yaratan bir yöntem… Ancak para bastığınızda enflasyonun yükselmesi şu an sahip olabileceğini problemlerin arasında en küçüğü. Başka yöntemler de var ama onlar para basmak kadar etkili olmayabilir. Lüks bazı mallara vergi gelse de bunlardan çok fazla gelir geleceğini düşünmüyorum. Bu dönemde kamu harcamalarını da kısamazsınız. Para basmak Türk Lirası'nda değer kaybına yol açarak doların TL karşısında yükselmesine ve enflasyonun artmasına neden olsa da şu an için reçete olabilir. Türkiye'de enflasyonla mücadele etmenin yollarını biliyoruz. Ekonomileri böylesine tehdit eden bir salgınla 100-200 yılda bir karşı karşıya kalabilirsiniz. Bunu sadece ben değil, Türkiye'de ekonomi alanında tanınan birçok uzman da dile getiriyor. Kayıt dışı ekonominin yanı sıra, halihazırda istihdam edilen herkes için zor bir dönemden bahsediyoruz. Arz ve talep krizi yaşanıyor. Bu iki krizi birbirinden ayırmak lazım. Birçok sektör durma noktasına geldi. Uçaklar çalışmıyor, dükkanlar kapalı. Yaşadığımız halk sağlığı krizi sona erdikten sonra da insanlar bu sektörler için bir süre daha kolay kolay talepte bulunmayacak. Öncelikle halk sağlığı krizi bitmeli, ardından sıra ekonomik krizi daha detaylı bir şekilde konuşmaya gelecek."

 

İşaret edilen model MEM

 

Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ceyhun Elgin, açıkça dile getirmese de krize çare olarak sunduğu "para basma ve vatandaşlık maaşı" gibi çözümler 14 Nisan'da Hakk'a yürüyen Prof. Dr. Haydar Baş'ın Milli Ekonomi Modeli'nde yer alıyor. Baş Hoca, her konuda haklı çıktığı gibi ekonomi tezlerinde de her daim haklı çıkacak ve geleceği aydınlatacak.