son dakika... Savaş çıkabilir

YENİ MESAJ / DETAY HABER

İslam coğrafyasının başına bela olan ABD yine Ortadoğu'da büyük bir ateşi tutuşturdu. İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani, ABD'nin Cuma sabaha karşı Irak'ın başkenti Bağdat'ta havaalanı yolunda düzenlediği suikast sonucu öldürüldü.

Saldırıda Süleymani'yle aynı konvoyda olan Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis de öldürüldü. Saldırının ABD Başkanı Donald Trump'ın emriyle gerçekleştirildiğini açıklayan ABD Savunma Bakanlığı'ndan (Pentagon) yapılan yazılı açıklamada, "ABD ordusu, Başkan'ın talimatı ile, ABD tarafından yabancı terör örgütü olarak tanınan İran Devrim Muhafızları Ordusu Kudüs Gücü'nün Komutanı Kasım Süleymani'yi öldürerek bölgedeki ABD personelini korumak için kararlı ve savunma amaçlı bir adım atmıştır" ifadeleri kullanıldı.

Süleymani ve Kudüs Gücü'nün yüzlerce Amerikalının öldürülmesinden sorumlu olduğu iddia edilen açıklamada, "General Süleymani aktif olarak Irak ve bölgedeki Amerikan diplomat ve askerlerine yönelik saldırı planı yapıyordu. Bu saldırı İran'ın gelecekteki saldırılarını caydırma amacıyla düzenlendi. ABD, dünyadaki vatandaşlarımızı ve menfaatlerimizi korumak için gerekli tüm adımları atacaktır" saptaması dikkati çekti.

Florida'da tatilde bulunan ABD Başkanı Trump ise Süleymani'nin öldürülmesine ilişkin herhangi bir açıklama yapmazken, Twitter hesabından Amerikan bayrağını paylaşmakla yetindi. Öte yandan ABD'nin Bağdat Büyükelçiliğinden yapılan açıklamada, bölgede artan gerilim nedeniyle vatandaşlarından Irak'ı acilen terk etmeleri istendi.

Açıklamada, "ABD vatandaşları mümkünse hava yoluyla, bu olmazsa diğer ülkeler üzerinden kara yoluyla ülkeyi terk etmelidir" ifadesi yer aldı.

Saldırı gece 01.00'de

Saldırının ardından İran devlet televizyonuna konuşan İran'ın Bağdat Büyükelçisi İrec Mescidi, Kasım Süleymani'nin ABD saldırısında öldürülmesiyle ilgili ayrıntıları anlattı. Mescidi, "Cuma gecesi, saat 01.00 civarıydı. Kasım Süleymani, Ebu Mehdi el-Mühendis ve koruma ekipleri, iki araçla Bağdat Havalimanı'ndan şehir merkezine doğru hareket halindeyken, ABD'nin füze saldırısına maruz kaldılar. İki araçta bulunan 10 kişi hayatını kaybetti" dedi.

Iraklı yetkililer ise el-Mühendis'in Bağdat Havaalanına Süleymani'yi karşılamak için bir konvoyla geldiğini ve saldırının ise havaalanının kargo kısmında İranlı komutanın karşılandığı yerde yapıldığını kaydetti.

İran'dan sert açıklama

Süleymani'nin öldürülmesi İran halkını adeta yekvücut yaptı, yüz binlerce İranlı ABD'ye lanet okumak için sokaklara döküldü.

Cuma namazının ardından toplanan yüz binlerce kişi, Süleymani suikastı nedeniyle ABD'yi protesto etti, ABD ve İsrail karşıtı sloganlar atıldı.

Süleymani'nin suikastla öldürülmesinin ardından yaptığı açıklamada, ülkede üç gün ulusal yas ilan eden İran lideri Ayetullah Ali Hamaney, "Onun gidişiyle, onun yaptığı iş durdurulmayacak ve yolu kapanmayacak. Suçluları acı bir intikam bekliyor" ifadelerini kullanırken, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise "İran ve bölgenin özgür ulusları, ABD'nin işlediği bu korkunç suçun intikamını kuşkusuz alacaktır" ifadelerini kullandı. Saldırıyı, "zalimce ve korkakça" olarak niteleyen Ruhani, "İnsanlık dışı gaddarlıklarıyla uluslararası hukukun en temel kaidelerini ayaklar altına alan bu işgalci rejim, bu ülkenin utanç dolu sayfalarına başka bir leke daha ekledi" yorumunu yaptı.

Kasım Süleymani'nin DEAŞ, El Kaide ve Nusra gibi bölgedeki terör örgütleri ile mücadelenin en etkin güçlerinden olduğunu ifade eden Zarif, ABD'nin eylemini "uluslararası terörizm" şeklinde nitelendirdi. Süleymani'nin şehit edilmesinin intikamını "kesinlikle" alacaklarını aktaran İran Devrim Muhafızları Ordu Sözcüsü Ramazan Şerif de Devrim Muhafızları ile bölgedeki müttefiklerinin artık yeni bir aşamaya geçeceğini ve ABD ile İsrail'in sevincinin "mateme dönüşeceğini" söyledi.

Öte yandan İran lideri Ali Hamaney, ABD saldırısında şehit olan Kasım Süleymani'nin yerine, yardımcısı Tuğgeneral İsmail Kaani'yi atadı.

Rusya: Maceracı bir adım

ABD'nin Bağdat'ta gerçekleştirdiği suikasta Rusya'nın tepkisi, 'maceracı bir adım' şeklinde oldu.

Rusya Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Süleymani'nin, İran'ın çıkarlarına hizmet etmeye adanmış bir şahsiyet olduğu belirtilerek, "Süleymani'nin Amerika tarafından Bağdat'ta gerçekleştirilen roket saldırısında öldürülmesini, bölge çapında gerginliği artıracak maceracı bir adım olarak görüyoruz" değerlendirmesinde bulunuldu.

Sıcak savaş çok yakın

Kasım Süleymani, İran için alelade bir komutan değildi. İran'ın Ortadoğu politikalarını hem belirleyen hem de uygulayan en önemli aktörlerden bir tanesiydi. Tahran açısından olaya bakıldığında İran'ın içindeki herhangi bir askeri tesise saldırmak ya da nükleer bir tesisin vurulması ile Kasım Süleymani'nin aracının vurulması arasında hiç bir fark yok.

Bu bağlamda bu zamana kadar İran ve Amerika'nın her şeye rağmen açık bir savaştan kaçınacağını savunan uzmanlar dahi bu saldırıdan sonra savaş çıkabileceğini ifade ediyor.

Saldırı sonrası Irak Meclisi'ni olağanüstü toplantıya çağıran Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi, Süleymani ve El-Mühendis'in ABD saldırısında öldürülmesinin, ülkesinin egemenliğini ihlal olduğunu belirterek, saldırıyla "Irak ve bölgede yıkıcı bir savaşın fitilinin ateşlendiğini savundu.

ABD'li senatörlerden tepki

Öte yandan İran Devrim Muhafızları Ordusu Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin ABD hava saldırısıyla öldürülmesine tepki gösteren bazı ABD'li Demokrat senatörler, Trump'ı "ABD'yi savaşa sürüklemekle" suçladı.

Trump yönetiminin söz konusu saldırı öncesinde Kongreye danışmadığını vurgulayan Demokrat Senatör Chris Murphy, Pentagon'un saldırıya ilişkin, "Gelecekteki İran saldırılarını engellemek maksadıyla yapıldı" ifadesine tepki gösterdi.

Murphy, şu değerlendirmede bulundu: "Süleymani'nin ABD'nin düşmanı olduğu açıktı, ancak burada sorulması gereken asıl soru şu: ABD, Kongrenin izni olmadan İran'ın en güçlü ikinci ismine suikast düzenleyerek, korkunç büyüklükte bölgesel bir savaşı mı tetikledi? Bizim genelde yabancı siyasi figürleri öldürmememizin sebebi, böyle bir adımın daha fazla Amerikalının ölmesine sebebiyet vereceği inancıdır. Bu akşam bizim gerçek, acil ve ciddi endişemiz bu olmalı." Senatör Richard Blumenthal da benzer bir tepki göstererek, "Bu hamle, onlarca yılın en büyük çatışmasına sebebiyet verebilir. Benim en büyük endişem, bölgede görev yapan Amerikalıların güvenliğidir" açıklamasında bulundu.

Senatör Tom Carper da Trump yönetiminin İran konusunda sürekli provokatif eylemlerde bulunduğunu vurgulayarak, "Bu yönetim, İran söz konusu olduğunda her zaman tutarlı bir strateji yerine ihtiyatsız provokasyonu seçti. Benim korkum, bu gece yaşananların da bunlardan biri olması" mesajını paylaştı.

İsrail teyakkuzda

ABD'nin haydutça saldırısından sonra İran'ın misilleme yapabileceği endişesiyle, İsrail'e ait dış temsilciliklerdeki güvenlik önlemleri artırıldı.

İsrail Savunma Bakanı Naftali Bennett, Süleymani'nin ABD hava saldırısında öldürülmesi nedeniyle, İsrailli üst düzey askeri yetkililerle durum değerlendirmesi yapacak. İsrail basınında yer alan habere göre, Bennett, İsrail Genelkurmay Başkanı Aviv Kohav'ın da aralarında bulunduğu üst düzey askeri yetkililerle başkent Tel Aviv'de bir araya gelecek.

Görüşmede, Süleymani'nin ABD hava saldırısında öldürülmesi nedeniyle durum değerlendirmesi yapılacak. İsrail'e ait dış temsilciliklerdeki güvenlik önlemleri de üst düzeye çıkarıldı.

Süleymani ve El mühendis kimdir?

ABD'nin Bağdat Havalimanında helikopterle düzenlediği saldırıda öldürülen İran Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı Kudüs Gücü Komutanı General Kasım Süleymani, Afganistan'dan Irak'a, Suriye'den Lübnan'a İran'ın bölgedeki politikalarını belirleyen en önemli isimlerden biri olarak biliniyordu.

Süleymani, İran lideri Ayetullah Ali Hamaney tarafından "yaşayan şehit" olarak adlandırılıyordu. Doğrudan İran lideri Hamaney'e bağlı hareket eden Süleymani, 1998'den bu yana İran'ın ülke dışındaki askeri-istihbari operasyonlarından sorumlu Kudüs Gücü'nün komutanlığını yürütüyordu. Süleymani, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 2007'de getirilen uluslararası seyahat yasağına rağmen Suriye ve Irak başta olmak üzere bir çok noktada İran'ın askeri operasyonlarını yönetiyordu.

Süleymani, Trump'ın Temmuz 2018'de İran'a yönelik savaş tehditlerine ilişkin yaptığı bir konuşmada, "Bizi dünyada 'benzeri görülmemiş' bir eylemle tehdit ediyorsunuz. Savaşı başlatabilirsiniz ancak onu bitirecek olan biziz" ifadelerini kullanmıştı.

Saldırıda hayatını kaybeden bir diğer isim de Irak'ta İran tarafından desteklenen Şii milis gücü Haşdi Şabi Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis lakaplı Cemal Cafer İbrahim'di. Irak'ın en güneyindeki Basra kentinde dünyaya gelen ve Bağdat Teknoloji Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü mezunu olan Mühendis, Irak'taki milis liderler arasında İran ve özellikle Süleymani'ye en yakın isim olarak biliniyordu.

ABD'nin Irak'ta 9 askeri üssü var

Süleymani'nin öldürülmesinin ardından gözler ABD'nin Irak'taki askeri varlığına çevrildi. Saddam Hüseyin rejimini devirmek için Mart 2003'te Irak'ı işgal eden ABD'nin, bu ülkede bilinen 9 askeri üssü var.

ABD, 2011'de Irak'tan çekilse de buradaki varlığını söz konusu askeri üslerle güçlendirdi. ABD'nin Irak'ta halihazırda yaklaşık 5 bin askeri bulunuyor. ABD, başkent Bağdat'ta Uluslararası Bağdat Havalimanı'daki Victory Askeri Üssü'nün yanı sıra buranın Taci bölgesinde de eğitim amaçlı Taci Askeri Üssü'ne sahip.

Ülkenin batısındaki Enbar'da Habaniyye ve Aynu'l Esed adlı iki askeri üssü daha bulunan ABD, özellikle 2014 yazında DEAŞ saldırıları sırasında bu üsleri aktif şekilde kullanmaya başlamıştı.

Amerikan askerleri, Salahaddin vilayetindeki Beled Hava Üssü'nü de kullanıyor. Irak'ı işgal eden ABD, Kerkük'teki K1 Askeri Üssü'nün yanı sıra ülkenin ikinci büyük kenti Musul'da da askeri üslerle varlık gösteriyor. ABD güçlerinin Musul'da Kayarra (Geyyara) Askeri Üssü de mevcut.

Erbil'deki Harir Hava Üssü de ABD güçlerinin bulunduğu üsler arasında yer alıyor. ABD'nin Uluslararası Erbil Havalimanı'nında da bir askeri üssü söz konusu. Öte yandan Amerika Birleşik Devletleri, Irak'ta ABD üsleri ve Büyükelçilik binasına saldırılar nedeniyle bölgedeki askeri gücünü artırma kararı aldı.

Bu kararın ardından ilk etapta 750 asker Kuveyt'teki Ali El Salim Hava Üssü'ne gönderildi. Önümüzdeki günlerde ise 3 bin askerin daha Orta Doğu'ya sevk edilmesi bekleniyor.