Sessizlik ve belirsizlik! ABD-Ankara görüşmesinin öncesi ve sonrası

ORHAN DEDE / DETAY HABER

Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Suriye'de, Fırat'ın doğusundaki terör örgütlerine yönelik yürüttüğü Barış Pınarı Harekâtı'na, ABD ile 17 Ekim'de varılan uzlaşma çerçevesinde 5 gün ara vermesiyle birlikte bölgede adeta fırtına öncesi sessizlik hâkim durumda.

Zira 120 saat içerisinde terör örgütü YPG unsurlarının Türkiye'nin güvenli bölge olarak belirlediği bölgeyi terk etmemiş olması durumunda yeniden silahlar konuşmaya başlayacak.

Çatışmaların yoğun olarak yaşandığı Şanlıurfa'nın Akçakale ilçesinin karşısındaki Tel Abyad ile Ceylanpınar'ın karşısındaki Resulayn ilçelerinde silah sesleri susarken, sınır hattında güvenlik güçlerinin teyakkuz hali ise sürüyor.

Türkiye Salı gününü bekliyor

İstanbul'da Cuma namazı çıkışında Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuyla ilgili önemli açıklamalar yaptı.

"120 saatlik süreç işliyor. YPG'nin bu bölgeyi özellikle de güvenli bölge olarak belirlediğimiz bölgeyi terk etmesi söz konusu" ifadelerini kullanan Erdoğan şunları söyledi: "Yaklaşık 9 günlük bir süreyi bölgede yaşadık. Telefon diplomasisiyle devam eden bir süreç oldu. Çeşitli Avrupa ülkeleriyle yaptığımız birçok görüşmeler var. Bunların bir kısmını BM Genel Kurulu sırasında yaşadık. Dünkü görüşmelerimiz de aslında bir gün öncesi Sayın Trump ile yaptığımız görüşmede "bir heyet gönderirseniz bunu çok daha iyi bir yere taşıyabiliriz" dedik. Kendisi de sağ olsun Pence ve Pompeo ile birlikte heyetler gönderdiler. Bu heyetler benim de belirlediğim heyetlerle ön görüşmeyi yapılar. Dün de adeta final görüşme neticesinde belirlediğimiz bu 13 maddelik bu ortak bildiriyi hep birlikte dünya kamuoyuna açıklamış olduk. 120 saatlik süreç işliyor. YPG'nin bu bölgeyi özellikle de güvenli bölge olarak belirlediğimiz bölgeyi terk etmesi söz konusu. Güvenlik güçlerimiz alanı terk etmeyecek. Sürekli irtibat halinde olacağız heyetlerimizin görüşmeleri devam edecek. 120 saati başarıyla bitirilebilirse Salı günü Sayın Putin ile de bir görüşmemiz olacak. Bu görüşmelerle birlikte bölgeye barışı, 'Barış Pınarı' ile birlikte getirmiş oluruz. Terör örgütü alanı terk ediyor mu, etmiyor mu bunları göreceğiz. Sabah Milli Savunma Bakanımla görüştüm bunların çekilmeye başladığını kendileri de ifade ettiler. 32 km derinlik 444 km uzunluk. Ama şu an uygulamayı bir görelim. Bu sınır doğuda Irak sınırıdır."

Bu ABD'ye güvenilmez

Türkiye ile ABD arasında 17 Ekim'de varılan anlaşmanın Suriye'nin kuzeyindeki 444 kilometrelik şeridi kapsayıp kapsamadığı merak ediliyordu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yukarıdaki açıklamalarına göre ABD ile varılan anlaşma bu alanın tamamını kapsıyor. Ancak Amerikalılar farklı konuşmuştu.

ABD Başkan Yardımcı Mike Pence başkanlığında Türkiye'ye gelen ve müzakerelerde hazır bulunan ABD'nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, ülkesine dönerken gazetecilere yaptığı açıklamalarda, Washington ve Ankara'nın güvenli bölge olarak Türkiye'nin faaliyet gösterdiği ve kuzeydoğu Suriye'nin orta bölümünden güneye doğru 30 kilometrelik alanı tanımladığını söylemişti.

Jeffrey, "Türkler şimdi Ruslarla ve Suriyelilerle kuzeydoğu Suriye'nin diğer alanları, Fırat'ın batısındaki Menbiç için kendi görüşmelerini yapıyor. O alanı Türkiye'nin kontrolündeki güvenli bölgeye dahil edip etmeyecekleri ayrıntılarıyla tartışılmadı.

Şu anda odaklandığımız, belgenin de söylediği, Türklerin kontrol ettiği bölge. Çünkü Türkler ancak, kendi kontrol ettikleri bölgede ateşkes yapabilirler. YGP'nin çekileceği bölgeler de işte bu bölgeler" ifadelerini kullanmıştı.

Jeffrey'in ifade ettiği bu alan yaklaşık olarak 120 kilometre uzunluğunda ve Ankara'nın hedeflediği 444 kilometrelik hattın sadece küçük bir bölümü. 13 maddelik uzlaşma imzalandıktan kısa süre sonra ABD'nin Suriye Özel Temsilcisi Jeffrey'in bu açıklamaları 'ABD'ye ne kadar güvenebiliriz' sorusunu gündeme getirdi.

Jeffrey'in ifade ettiği gibi anlaşma 120 kilometrelik küçük bir bölgeyi kapsıyorsa geri kalan 324 kilometrelik alandaki YPG unsurları çekilmeyecek demektir. Türkiye'nin hâlihazırda kontrol ettiği bölgede bulunan YPG'li sayısı yok denecek kadar az. Ancak 13 maddelik uzlaşma metninde YPG'lilerin çekileceği alan tam olarak tarif edilmeyince Amerikalılar işlerine geldiği şekliyle yorumluyorlar.

Putin ile görüşme kritik

Amerikalıların PYD/YPG'nin sınırın 32 km güneyine çekilmesi konusunda sadece Tel Abyad-Resulayn arasında kalan, Türkiye'nin Suriye Milli ordusu ile birlikte kontrol ettiği bölge olduğunu söylemesi üzerine gözler 22 Ekim'de Soçi'de gerçekleşecek Erdoğan-Putin zirvesine çevrildi.

Barış Pınarı Harekâtı ile birlikte Rusya destekli Suriye ordusu önce Menbiç, ardından Aynel Arab'a (Kobani) girmiş ve Kamışlı'nın köylerinin kontrolünü PYD/YPG'den devralmıştı. PYD/YPG'nin, Rusya destekli Suriye ordusu tarafından kontrol edilen Menbiç, Kamışlı ve Aynel Arab'da da 32 km güneye çekilip çekilmeyeceği, Soçi'deki zirveden sonra netleşecek.

Rusya'nın bu bölgedeki PYD/YPG etkisini yok etme konusunda Türkiye'nin tüm kaygılarını gidereceği tahmin ediliyor. Çünkü aynı kaygılar Şam için de söz konusu. Türkiye'nin ısrarıyla bölgeden PYD/YPG unsurlarının çıkarılması Suriye hükümetinin de işine gelen bir adım olacak.

13 maddelik uzlaşmada neler var?

Türkiye ile ABD arasında 17 Ekim'de varılan anlaşma kapsamında Türkiye güney sınırını terör unsurlarından temizlemek için 9 Ekim'de başlattığı Barış Pınarı Harekâtı'na 120 saat için ara vermeyi kabul etti.

Buna karşılık ise terör örgütü PKK uzantısı YPG güçleri Barış Pınarı Harekâtı'yla terörden arındırılması hedeflenen 32 kilometre derinliğindeki alandan çekilecek. Ancak Türk ordusu askerlerini Suriye'den çekmeyecek. Çekilme tamamlandıktan sonra ise Türkiye operasyonu tamamen durduracak, ABD de Trump'ın imzasıyla yürürlüğe giren yaptırımları geri alacak.