İstanbul da susuz kalabilir

RECEP BAHAR/İSTANBUL

Dünya yüzeyinin yüzde 70'i suyla kaplı olmasına rağmen, su özellikle de içme suyu düşünüldüğü kadar bol değil. Dünya su rezervinin sadece yüzde 3'ü tatlı su kaynaklarından oluşuyor.

Dünya genelinde bir milyarı aşkın kişi temiz içme suyuna ulaşamıyor ve 2.7 milyar kişi yılın en az bir ayında su sıkıntısı çekiyor. 2014'te dünyanın en büyük 500 kentinde yapılan araştırmada, bu kentlerin dörtte birinin Birleşmiş Milletler'in (BM) 'su stresi' diye tanımladığı durumla karşı karşıya.

'Su stresi' yıllık içme suyunun kişi başına 1.700 metreküpün altına düştüğü duruma verilen bilimsel tanım...

Cape Town susuz kaldı

Birleşmiş Milletler'in onayladığı uzman araştırmalarına göre dünyada su talebi 2030 itibariyle tüketime sunulacak miktarın yüzde 40'ının üzerine çıkacak. Bunda iklim değişimi, insanların faaliyetleri ve nüfus artışının rol oynadığı vurgulanıyor. Aslında bu durumda Cape Town'ın başına gelen sadece buz dağının görünen yüzü. Bütün kıtalarda, aralarında İstanbul'un da bulunduğu büyük şehirler su kıtlığıyla karşı karşıya ve bir çözüm bulmak için zamana karşı yarışıyor.

Dünya genelinde Cape Town'ın kaderini paylaşmaya aday 11 kent bulunuyor. Yapılan hesaplara göre Güney Afrika'nın en önemli turistik şehri Cape Town'da 12 Nisan'da msuluklardan su akmayacak.

Cape Town'lular susuzlukla başetmenin yolunu şimdiden aramaya başlamışlar. Mesela duşlar 90 saniye ile sınırlanmış, banyo suyu arıtılarak tuvaletlerde kullanılıyor. Eller yıkanmıyor, dezenfekte ediliyor!

Türkiye de risk altında

Resmi verilerine göre, Türkiye kişi başına düşen içme suyu miktarının 1.700 metreküpün altına indiği 2016'dan bu yana teknik olarak 'su stresi' yaşıyor.

Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, Türkiye'nin son 44 yılın en kurak günlerini yaşadığına işaret ederek, 'su tasarrufu' uyarısında bulundu. Türkiye'de özellikle bu yıl Güneydoğu Anadolu'daki iller 'su stresi' içinde bulunuyor.

Uzmanlar durumun 2030 itibarıyla kötüleşip, su kıtlığı yaşanabileceği uyarısında bulunuyor. İstanbul'da son olarak 2013 yılı Ekim ayında su rezervleri yüzde 7'ye kadar inmişti.

Kalabalık şehirler sorunlu

İstanbul ile birlikte su sorunu yaşaması muhtemel kentlerin tamamının megakentler olması dikkat çekiyor. Bu kentler şunlar:

Sao Paolo: Brezilya'nın mali başkenti ve dünyanın en büyük nüfuslu 10 kentinden biri olan Sao Paulo (21.7 milyon kişiden fazla) 2015'te Cape Town'ın yaşadığına benzer bir durumla karşılaştı ve su rezervleri kapasitenin yüzde 4'ünün altına düştü.

Krizin en kötü anında, kentin 20 günden az içme suyu kalmıştı ve polis yağma olaylarını önlemek için su kamyonlarına eşlik etmek zorunda kalmıştı.

Bangalore: Hindistan'ın Bangalore kentindeki yerel yetkililer, su sorunuyla başa çıkmakta zorlanıyor.

Pekin: Çin'in başkenti Pekin'de 20 milyondan fazla insan sadece 145 metreküp su alabildi.

Kahire: Mısır'ın can damarı Nil Nehri, Kahire'nin su ihtiyacını karşılamakta zorlanıyor. BM, Mısır'da 2025 itibariyle kritik su kıtlıkları yaşanacağını tahmin ediyor.

Cakarta: Çoğu kıyı kenti gibi Endonezya'nın başkenti de, yükselen deniz seviyesi tehdidiyle karşı karşıya. Kentteki 10 milyon kişinin yarısından azı su şebekesine bağlı olduğu için, kaçak su kuyusu kazılması yaygın görülen bir durum.

Moskova: Dünyanın temiz su kaynaklarının dörtte biri Rusya'da ancak ülke Rusya'daki içme suyu kaynaklarının yüzde 35 ila 60'ı içme suyundaki temizlik standartlarını karşılamıyor.

Mexico City: Meksika'nın başkenti Mexico City'nin 21 milyon sakininden pek çoğu için su kıtlığı yeni bir şey değil. Nüfusun beşte birinin evindeki musluklardan sadece günde birkaç saat su akıyor ve yüzde 20'si de günün belirli kısımlarında su alabiliyor.

Londra: Yağmurun eksik olmadığı İngiltere'nin başkenti Londra'da 2025'te su sorunu yaşanmaya başlayacak, 2040'ta da kentte 'ciddi su kıtlığı' görülecek.

Tokyo: Japonya'nın başkenti Tokyo'nun aldığı yağış miktarı Amerikalıların 'yağmurlu  şehir' adını verdiği Seattle'a benzer. Ancak yağmur sadece yılın dört ayında yağıyor.

Miami: ABD'nin Florida eyaleti ülkenin en çok yağmur alan beş eyaletinden biri ancak bataklıkları kurutma projesi yüzünden Atlantik Okyanusu'nun suyu, kentin içme suyu kaynağını kirletti.

İstanbul'da 2018'de sorun yok

Türkiye'de kuraklık denince ilk akla gelen yer Alıbeyköy Barajı... Baraj son olarak 2014'te kurumuştu. Alibeyköy Barajı, dün yüzde 80 doluydu. İstanbul'daki barajların doluluk oranı ise yüzde 75'in üstünde... Bu veri, İstanbul'un 2018'i kurtardığı anlamına geliyor. 2019'da ise Allah kerim...

İstanbul için deniz suyu arıtma projesinin mutlaka gündeme alınması gerekiyor.