İktidara karşı duran alimler

İslam tarihinde din âlimleri pek çok zaman devlet yöneticileriyle çok derin ihtilaflara düşmüşlerdir. İhtilafların ana noktası hak batıl çizgisinde İslam'ın emirlerinden sapma sebebiyle olmuş, birçok âlim ülkelerinden çıkmak zorunda kalmıştır. Bunlardan bazıları İmam Buhari gibi sultanın oğluna özel ders vermemesi gibi şahsi meselelerden şehirlerden çıkartılmıştır. Kimisi kendisinden istenen kadılık görevini reddederek veya gönderilen parayı iade ederek sultanın yaptığına razı olmamış, neticesinde ölümleriyle (şehadetleriyle) biten sonuçlar meydana çıkmıştır.İmam-ı Azam Ebu Hanife ise zalim Emevi Halifesi Hişam bin Abd'ül Melik'e karşı mücadeleyi, direkt Bedir Gazası'na benzetmiş, kendisi de İmam Zeyd'e destek vermekten çekinmemiştir.(1) İmam-ı Azam'ın etki alanını gören Emeviler onu kendi tarafına çekmek istemişler, başarılı olamayınca da işkenceye maruz bırakmışlardır. İmam-ı Azam, ilk fırsatta Kufe'yi terk ederek Mekke'de altı yılı aşkın yaşamıştır. Emevilerin saltanatının son bulmasından sonra Abbasi iktidarına sevinmiş fakat bu sevinci uzun sürmemiştir.Ebu Hanife Abbasi Halifesi Mansur tarafından Musul halkının isyanında, isyancıların katline fetva vermemiş, olumsuz bir tavır takınmıştır. Bu sebepten dolayı kırbaçlanarak şehit edilmiştir.(2)  Ehl-i Beyt imamları Muhammed el-Bakır ve Cafer-i Sadık'tan ve İmam Ali'den (k.v.) ilim alan Mesruk ibnül-Ecda ve Şureh'den Şa'bi ve İbrahim en-Nehai ders almışlar, onlardan da Hammad b. Ebi Süleyman vasıtasıyla Ebu Hanife ders almıştır. Bu silsileyle hocaları da dâhil olmak üzere hepsi İmam Ali'nin (k.v.) talebeleri olmuşlardır.İmam-ı Azam İslamiyet'i iman, amel ve ahlak esasları üzerine tedvin etmiş. Önce inançta, itikatta talebeleriyle dersler işlemiş vefatından sonra oğlu Hammad bu dersleri yazarak el-Fıkhul Ekber adlı eseri kaleme almış ve Ebu Mansur el- Maturidi bu eseri şerh etmiştir. Müslümanların günlük sorunlarına, onların amelle ve ahlakla ilgili sorularına Ehl-i Beyt perspektifinden cevaplar vererek İslam'a en büyük hizmeti yapmıştır. El-Fıkhul-Ebsat, Er-Risale, El-Vasiyye adlı eserler talebeleri tarafından yazılmıştır. Kendisi hiçbir eser yazmamıştır. Hayatı ilmi meclis sohbetlerde Ehl-i Beyt'in İslam öğretisi ve ticaretle geçmiştir. Siyasi iktidarın ne hediyesini ne de parasını hiçbir zaman kabul etmemiştir. Böyle bir tavrı acaba kaç İslam bilgini gösterebilmiş, iktidara karşı gelebilmiştir?  Kaynaklar:        1-Ebu Zehre Ebu Hanife s.32 2-Muvaffık el-Mekki Menakıb s.433-438