Hedefimiz yüzde yüz milli üretim

YENİ MESAJ / İSTANBUL

Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün başlattığı milli ekonomi hamlesinin öncü sektörlerinden biri tekstildi. Yerli bir tekstil sanayi kurmak için harekete geçen Atatürk, kısa zamanda genç Türkiye Cumhuriyetinin çehresini değiştirecek önemli hamleler yaptı. O'nun talimatıyla tekstil sanayinin gelişmesi için Sümerbank çatısı altında Kayseri Bez Fabrikası, Nazilli Basma Fabrikası, Ereğli Bez Fabrikası, Bursa Merinos Fabrikası, Malatya Bez ve İplik Fabrikaları kuruldu. Kurulan bu fabrikalar tekstil sanayiinin ilerlemesinde öncü rol oynadı. Birçok kişiye iş imkânı sağlayan fabrikalar milli ekonominin gelişmesinde ciddi bir pay sahibi oldu.

Hedef ülkeyi dışa bağımlılıktan kurtarmaktı

Tekstilin gelişimi akademik çalışmalara da konu oldu. Yeni Mesaj gazetesine özel açıklamalarda bulunan Doç. Dr. Beytullah Kaya, "Cumhuriyet dönemi tekstil sanayinin gelişimi" başlıklı çalışmasında Atatürk'ün talimatıyla açılan teksil fabrikalarının hikâyesini tek tek anlattı ve sonuç bölümünde şu değerlendirmeyi yaptı: "Cumhuriyetin kurulmasından sonra ülkeyi kalkındırmak, dışa bağımlılıktan kurtarmak, kendi kendine yetebilen, tam bağımsız bir ülkenin inşası için ekonominin geliştirilmesi yönünde bir dizi atılımlar yapılmıştır. Bu atılımlar sonucunda çıkartılan kanunlar çerçevesinde özel girişiciler desteklenmiş, sanayinin gelişmesi yönünde adımlar atılmıştır. Devletçilik ilkesi gereği devlet bu işleri kendisi yaparak özel sektöre örnek ve öncü olmayı planlamıştır. Devletin bu faaliyetlerini desteklemek amaçlı Sümerbank kurulmuş, hammaddesi ülke içinde olan sanayi dalları çalışma kapsamına alınmıştır."

Onlar sadece fabrika değildi

Çalışmasında, "Sümerbank'ın kurduğu dokuma fabrikaları tekstil sanayinin gelişmesinde öncü rol oynamış, daha sonra kurulan özel sektör girişimlerine de örnek teşkil etmiştir" diyen Kaya değerlendirmesinde şu ifadelere de yer verdi: "Fabrika kurulan bölgelerde ve çevresinde birçok kişiye iş imkânı sağlamış, ürettiği ürünlerle de ülke ekonomisine katkı sağlamıştır. İşçi devamlılığı sağlamak amacıyla çalışanlara barınma, yemek, sağlık ve eğitim imkânları sunmuştur. Bu amaçla fabrika yerleşkelerine hastane, lojman, yemekhane kreş ve ilkokul gibi yapılar inşa edilmiştir. Sümerbank fabrikalarında sadece üretim ve ekonomik alanda faaliyet gösterilmemiş, aynı zamanda toplumun sosyal ve kültürel olarak değişimi amaçlanmıştır. Buna göre fabrikalar kuruluşundan itibaren sinema, spor sahaları, yüzme havuzu gibi bölümlerin yerleşkelere yapılması ihmal edilmemiştir. İşçilere sinema filmleri aracılığıyla modern insan olma yönünde mesaj verilmek istenmiştir. Çalışanların sanatsal faaliyetlere katılması desteklenerek tiyatro, müzik gibi dallarda gösteriler sunmaları sağlanmıştır. Aynı şekilde çalışanların spor dallarında aktif olarak rol almaları da desteklenmiş, çalışanlar birçok dalda faaliyet göstererek dereceler kazanmıştır. Bu şekilde fabrika çalışanları oluşturulmak istenen modern yaşam standartlarına alıştırılarak, topluma örnek olmaları sağlanmıştır "

"Senteks tekstilin amacı tam milli üretim"

Atatürk'ün milli ekonomi hamlesinin lokomotif sektörlerinden olan tekstil sektörü yolculuğuna devam ediyor. Atatürk'ün otuzlu yıllarda başlattığı milli tekstil sanayinin günümüzdeki en önemli temsilcilerinden birisi de Senteks Tekstil. Yeni Mesaj'a konuşan Senteks Dış İlişkiler Direktörü Hakan Rona, "Senteks olarak Türk tekstil sektörünün gelişmesine büyük önem vermekteyiz. Temel amacımız hammaddeden nihai ürüne kadar tüm süreçlerde milli bir üretim gerçekleştirmek. Gerek hammadde gerek makina-ekipman anlamında Türk tekstil sektörü milli ürünleri kullanmaya başladığı gün biz Türkiye'de tekstilin millileştiğini söyleyebiliriz. Özellikle bu alanda teknolojik yatırımın artması ve ayrıca hammaddenin girişi noktasındaki tüm engellerin kaldırılıp gerekli kolaylıkların sağlanması Türk tekstil sektörünü daha da millileştirecektir. Aslında Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk bu anlamda çok önemli adımlar atmıştır" dedi.

Cumhuriyet tarihi Türk tekstil tarihidir

"Cumhuriyet tarihi aslında bir anlamda Türk tekstil tarihidir" diyen Senteks Dış İlişkiler Direktörü Hakan Rona, açıklamalarına şu şekilde devam etti: "Bütün kaynakların millileştirilmesi, bütün fabrikaların millileştirilmesi Türkiye'de tekstil sanayinin milli bir sanayi haline gelmesine vesile olmuştur. Gerek örme, gerek dokuma kumaş üretimindeki süreci Atatürk çok iyi kontrol etmiş ve sonuçta çok başarılı adımlar atmıştır. Yapılan akademik çalışmalar da bu görüşü desteklemektedir. Özellikle akademisyen Doç. Dr. Beytullah Kaya'nın yukarıda yer verilen çalışması bu anlamda çok önemli ve değerlidir. Senteks olarak biz üretimdeki millileşmenin çok ciddi anlamda bir gelir artışına neden olacağı ve aynı zamanda dünya piyasalarındaki siparişlerde ürünün müşterilere temin sürecini daha da kısaltacağına inanmaktayız. Özellikle cumhuriyetin kurulduğu ilk yıllarda iç piyasanın yani ülkedeki vatandaşın ihtiyacı olan tekstil ürünleri fabrikalarda en hızlı şekilde hazırlanmış ve halka arz edilmiştir. Bizim de temel amacımız gerek yurt içinde gerekse yurt dışındaki tedarikçilere tekstil ürünlerinin en hızlı ve kaliteli bir şekilde hazırlanmasıdır. Dolayısıyla milli bir üretim süreci, milli bir ekipman hazırlık süreci bu konuda en önemli destek olacaktır."