Hayvancılıkta 59 yıl öncesinden kötüyüz

ORHAN DEDE / DETAY HABER

Türkiye'de hayvancılıkta yaşanan sorunlar artarak devam ederken, yaklaşan Kurban Bayramı nedeniyle yeterli hayvanımız var mı yok mu sorusu gündemdeki yerini koruyor.

Her ne kadar hükümet yetkilileri yeterli hayvanımızın olduğunu ifade ediyor olsa da Türkiye'nin hayvan eksiği ithalatla sağlandığı için hayvan üreticileri giderek daha zor şartlarda mücadele ederek ayakta kalmaya çalışıyor.

Türkiye tarihinde resmi olarak ilki 2010 yılında olmak üzere 2011, 2017 ve 2018 yıllarında kurbanlık amaçlı ithalat yapıldı. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) tarafından hazırlanan Hayvancılık Raporu-2019 çalışmasına göre; son iki yıldaki aşırı ithalat miktarları nedeniyle, 2019 yılı için hayvan ithalatına gerek kalmadı.

10 milyon hayvan kesiliyor

Son on yıldaki verilere göre, Türkiye'nin kırmız et ihtiyacı için yılda yaklaşık 10 milyon civarında hayvan kesiliyor. Bu hayvanların yaklaşık yüzde 55'ini koyun, yüzde 14'ünü keçi, yüzde 31'ini sığır oluşturuyor.

Geçtiğimiz yıl kesilen büyükbaş hayvanların yüzde 25'i, küçükbaş hayvanların ise yüzde 58'i kurbanlık olarak kesildi. Türkiye'nin 2018 yılında kırmızı et üretimi ise 1 milyon tonun üzerinde gerçekleşti. Üretimin tümü tüketildiği kabul edilecek olunursa, kişi başı kırmızı et tüketimi ülkemizde 13.84 kg seviyesinde.

Hayvan varlığı 1960'tan geride

ZMO raporuna göre sığır, koyun, keçi ve manda sayısına bakıldığında, Türkiye'nin sahip olduğu toplam hayvan sayısı 60 milyonu geçiyor. Verilere göre 1960 yılında 72 milyonu geçen hayvan sayısı, 2009 yılında en düşük seviyesi olan 37.7 milyon seviyesine indikten sonra tekrar yükselişe geçmiştir.

 1960 yılı baz alındığında 2018 yılına kadar olan dönemde kırmızı et üretimi gerçekleştirilen toplam hayvan sayısında yüzde 13'lük bir azalış olmuştur.

Aynı dönemde sığır sayısında yüzde 37'lik, koyun sayısında yüzde 2'lik artış meydana gelirken, keçi sayısında yüzde 56'lık, manda sayısında yüzde 64'lük bir azalış olmuştur. Kıyaslanan dönemdeki nüfusumuz ise yaklaşık üç kat artmıştır. 1960 yılında nüfusu 27 milyon 754 bin olan Türkiye'nin toplam hayvan varlığı 72 milyon 670 bindi. O yıl ülkemizde kişi başına düşen hayvan sayısı 2.6 adetti.

Türkiye'nin nüfusunun 80 milyon 810 bini aştığı 2018 yılında ise resmi verilere göre Türkiye'nin toplam hayvan varlığı 63 milyon 338 oldu. Buna göre geçtiğimiz yıl kişi başına düşen hayvan sayısı 0.8 adet oldu.

Bu yıllar arasında dikkat çekilmesi gereken en önemli nokta ise kişi başına 2.6 hayvan düşen 1960'ta Türkiye'de bir tane bile hayvan ithal edilmemişken, kişi başına 0.8 adet hayvanın düştüğü 2018 yılında Türkiye'ye milyonlarca hayvan ithal edildi.

İthalata 4.5 yılda 4 milyar dolar gitti

Hayvan sayısının azalması ile ortaya çıkan kırmızı et ihtiyacını ithalat yoluyla giderilmeye çalışan Türkiye'nin hayvan ithalatı ZMO raporuna göre; 2010 yılından sonraki dönemde ciddi derecede artış gösterdi.

2019 yılının ilk altı ayı dâhil olmak üzere son dört buçuk yılda yaklaşık 4 milyar dolar karşılığında 3.35 milyon sığır ithal edildi. 2018 yılındaki sığır ithalatı 1.5 milyona yaklaşan sayısı ile en yüksek seviyesine ulaştı. Bu yıl Haziran sonunda kadar üç yüz bin sığır ithalatı yapıldı.

Son dört buçuk yılda 765 bin koyun ithal edilirken, bu ithalata ise 110 milyon dolar ödendi. Brezilya, Uruguay ve Macaristan başta olmak üzere Çekya, Romanya, Almanya, Avusturya, Slovakya, İrlanda ve Avusturya'dan büyük baş hayvan ithal eden Türkiye, Avusturya, Bulgaristan, Macaristan, Romanya, Rusya ve Ukrayna'dan da koyun ithal etti.