Gelir adaletsizliğinde zirvedeyiz

Orhan AYSEZEN - ANKA

Hanehalklarının geliri açısından Türkiye ile OECD ülkeleri arasındaki uçurumun 2000'li yıllarda azaldığı, ancak hala yüksek seyretmeye devam ettiği ortaya çıktı. OECD'ye üye ülkeler arasında yapılan gelir eşitsizliği sınıflamasında, Türkiye alttaki en eşitsiz bölümde, Şili, İsrail, Meksika, Portekiz ve ABD ile birlikte yer aldı. Bu ülkelerle Türkiye'de emek, sermaye ve serbest meslek gelirlerinde yüksek yoğunlaşma görüldüğü, yoksulluk oranlarının da yüksek olduğu belirtildi.

OECD'nin “Büyümeye Yöneliş - Going for Growth 2012” raporu açıklandı. Raporun Türkiye bölümünde, “OECD'nin üst yarısındaki ülkelere göre gelir uçurumu 2000'lerde daraldı ancak hala düşük üretkenlik ve iş planlama seviyesine bağlı olarak çok fazla” denildi.

Rapora göre Şili, İsrail, Meksika, Portekiz, Türkiye ve ABD'de hanehalkları arasında işgücü piyasasından kaynaklanan OECD ortalaması üzerinde bir gelir eşitsizliği görülüyor. Düşük istihdam da eklendiğinde, çok sayıda ücret dereceleri ortaya çıkıyor. Sermaye gelirleri ve serbest meslek gelirleri ise küçük bir hanehalkı grubuna ait bulunuyor. Bu sınıftaki ülkelerin çoğunda vergi sistemlerinin çapı küçük. Genel olarak hem hanehalkı harcanabilir gelirlerindeki eşitsizlik hem de yoksulluk bu ülkelerde OECD ortalamasının oldukça üzerinde bulunuyor.

Kuzey Avrupa'da vaziyet iyi

Raporda “aynı eşitsizlik şemasına sahip ülke grupları” adı altında hanehalkı harcanabilir gelirlerinde eşitsizlik görülen ülkeler şöyle gruplandırıldı:

* Yüksek istihdam ve küçük ücret farklılıklarının bulunduğu, vergilerin çok ileriye gitmediği ülkeler: Danimarka, İzlanda, Norveç, İsveç, İsviçre.

* Emek gelirinde orta derecede ücret farklılıklarının, düşük istihdam ya da yüksek part-time çalışma oranlarının bulunduğu ülkeler. Bu ülkelerde yüksek yoğunlukta sermaye ve serbest meslek geliri bulunuyor. Sigorta oranları ve vergiler çok ileri noktalara gitmiyor: Belçika, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Finlandiya, Fransa, İtalya, Slovak Cumhuriyeti, Slovenya.

* Bireysel emek geliri yoğunlaşmıştır, ücretlerde ortalamanın üzerinde bir çeşitlilik gösterir ve düşük istihdam ya da yüksek oranda part-time çalışma oranlarına sahiplerdir. Vergiler çok ileriye gitmemektedir: Avusturya, Almanya, Yunanistan, Macaristan, Japonya, Kore, Lüksemburg, Polonya, İspanya.

* Yüksek part-time çalışma oranlarının eşlik ettiği ortalama üzeri ücret çeşitliliği. Vergiler giderek yükselen türde: Avustralya, Kanada, İrlanda, Hollanda, Yeni Zelanda, İngiltere.

* Emek, sermaye ve serbest meslek gelirlerinde yüksek yoğunlaşma. Yoksulluk oranları yüksek: Şili, İsrail, Meksika, Portekiz, Türkiye, ABD.