Eşitsizliğin daniskası

RECEP BAHAR/DETAY HABER

İngiliz yardım kuruluşu Oxfam, kapitalist ekonomik politikalar nedeniyle servetin giderek az sayıda insanın elinde toplandığını gösteren çarpıcı bir rapora imza attı.

Forbes dergisinin 'En Zengin 500' ile İsviçre bankası Credit Suisse'in küresel servet veri kitabına dayanılarak hazırlanan rapora göre dünyanın en zengin 26 kişisinin toplam serveti, dünyadaki düşük gelirli 3.8 milyar insanın toplamından fazla.

Davos'taki 22 Ocak'ta başlayacak 'zenginler kulübü' Dünya Ekonomik Forumu'nun hemen öncesinde yayınlanan rapor, 2018 yılında da zenginin daha zenginleştiğini, fakirin de gittikçe daha yoksulaştığını ortaya koyuyor.

Raporda öne çıkan hususlar şöyle:

• Zengin kesim ile yoksul kesim arasında açılan makas, yoksullukla mücadeleyi zorlaştırıyor.

• Zengin kesime konulacak yüzde 1'lik servet vergisi sonucunda dünya geleninde 418 milyar dolar toplamak mümkün. Bu kaynakla dünyadaki her çocuğa eğitim olanağı sunmak ve yılda 3 milyon ölümü önleyecek sağlık hizmeti sunmak mümkün.

• Dünya genelinde 2 bin 200 dolar milyarderinin serveti geçen yıl 900 milyar dolar arttı. 

Bu günde 2.5 milyar dolarlık bir artış anlamına geliyor.

• En zengin kesimin servetinde yüzde 12'lik artış, dünya nüfusunun en yoksul yüzde 50'lik kesiminin servetinde yüzde 11 düşüşe yol açıyor!

• Bunun sonucunda 2017 yılında en zengin 43 kişinin toplam serveti, dünya nüfusunun en yoksul yüzde 50'lik kesiminin toplam servetine karşılık gelirken; geçen yıl bu sayı 26'ya indi. Sayı 2016'da 61'di... Böyle giderse 2023 yılında dünyanın en zengin kişisinin serveti, dünya nüfusunun en yoksul yüzde 50'lik kesiminin toplam servetine sahip olacak!

Kriz zenginlerin mahallesine uğramıyor

• Oxfam raporunun en çarpıcı sonucu ise küresel finansal krizin hüküm sürdüğü son 10 yıllık dönemde dolar milyarderlerinin sayısının ikiye katlanması oluşturuyor.

• 2017 ve 2018 yıllarında her iki günde bir yeni dolar milyarderi ortaya çıktı!

• Dünyanın en zengin kişisi Amazon.com'un sahibi Jeff Bezos'un serveti 112 milyar dolar  arttı. Bezos'un servetinin yüzde 1'i 105 milyon nüfusa sahip Afrika ülkesi Etiyopya'nın toplam sağlık bütçesinden daha fazla bir kaynağa denk geliyor.

• İngilizlerin en yoksul yüzde 10'luk kesimi, KDV gibi tüketim ürünlerine ödenen vergiler hesaba katıldığında en zengin yüzde 10'luk kesimden daha yüksek 'etkin vergi' ödüyor.

• Rapora göre hükümetler kamu hizmetlerine yeterli yatırım yapmayarak, eşitsizliği artırıyor. Bu nedenle her gün dünyada 10 bin kişi yetersiz sağlık hizmetleri nedeniyle hayatını kaybediyor; aileleri okul ücretini, üniforma ve ders kitabı bedelini karşılayamadığı için 262 milyon çocuk da okula gidemiyor.

• Dünya Eşitsizlik Raporu 2018'e göre, 1980-2016 yılları arasında dünyanın en yoksul yüzde 50'lik kesimi dünya gelirindeki her 1 dolarlık artıştan sadece 12 sent elde ederken, tepedeki yüzde 1'lik kesim 27 sent aldı.

• Çin'in yaklaşık 40 yıldır ulaştığı yüksek büyüme oranları yoksulluğun dünya genelinde azalmasına önemli katkı sundu. Ancak aşırı yoksulluk özellikle Afrika'da artışta.

Artan eşitsizlik büyük tehdit

Oxfam'ın Kampanyalar ve Politikalar Direktörü Matthew Spencer, geçen yüzyılın son çeyreğinde aşırı yoksulluk içinde bulunan insan sayısında ciddi azalma olduğuna işaret ederek, şunları söyledi: "Ancak giderek artan eşitsizlik elde edilen ilerlemeyi tehlikeye atıyor. Ekonomilerimizin örgütlenme yöntemi, milyonlarca insan hayatını zar zor sürdürürken servetin gittikçe ve adaletsiz bir şekilde az sayıda insanın elinde toplandığını haykırıyor. Anneler yetersiz doğum bakım hizmeti alamadığı için ölüyor, çocuklar kendilerini yoksulluktan çekip çıkaracak eğitimden mahrum kalıyor. Kimse fakir doğduğu için daha erken yaşta mezara mahkûm olmamalı ya da ömür boyu okuma-yazma becerisinden mahrum bir hayat sürdürmemeli. Dünyada herkese hayatta adil bir şans tanıyacak yeterli kaynak mevcuttur. Ülkeler topladıkları vergileri insanların yaşamlarını kurtaracak ve dönüştürecek yüksek kaliteli kamu hizmetlerine tahsis etmeli."