En büyük tehdit ABD

RECEP BAHAR / DETAY HABER

Kadir Has Üniversitesi Türkiye Çalışmaları Merkezi'nin her yıl gerçekleştirdiği Türk Dış Politikası Kamuoyu Algıları Araştırması'nın 2019 yılı sonuçları kamuoyu ile paylaşıldı.

Kadir Has Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Aydın koordinasyonunda Prof. Dr. Sinem Açıkmeşe, Prof. Dr. Mitat Çelikpala, Soli Özel, Dr Cihan Dizdaroğlu ile M. Gökcan Kösen tarafından hazırlanan çalışmanın saha araştırması, 27 Mayıs-20 Haziran 2019 tarihlerinde Türkiye'nin nüfus yapısını temsil eden 26 ilde 18 yaş üstü bin kişi ile yüz yüze görüşülerek gerçekleştirildi.

Saha araştırmasında Türkiye halkına ülkenin dış politikasına yön veren gelişmeler hakkında sorular soruldu, hükümete yön verecek tercihleri ortaya çıkartıldı.

ABD baş belası

Araştırma kapsamında sorulan, "Sizce Türk Dış Politikasının en önemli sorunu nedir?" sorusuna, katılımcıların yüzde 20.6'sı ABD ile ilişkiler cevabını verirken, yüzde 18.3'ü 'sınır ötesi terör' cevabını verdi. Geçtiğimiz yıl yüzde 26.0 ile en önemli sorun olarak görülen Suriye iç savaşı ise bu yıl gerileyerek üçüncü sıraya indi.

Öte yandan iki ülke ilişkilerinde son dönemde en önemli gerilim unsuru olarak öne çıkan Türkiye'nin Rusya'da S-400 füzeleri alımı konusunda ankete katılanların yüzde 44'ü NATO'nun rahatsızlığı ve ABD'nin yaptırım tehditlerine rağmen füzelerin alınması gerektiğini belirtirken, yüzde 24.9'u alınmaması gerektiğini savundu.

Türkiye için tehdit olarak görülen ülkeler arasında ise geçen yıl katılımcıların yüzde 60.2'si ABD cevabını verirken, bu yıl katılımcıların yüzde 81.3'ü ABD'yi Türkiye için tehdit olarak gördüğünü belirtti. Benzer şekilde geçtiğimiz yıl katılımcıların yüzde 54.4'ü İsrail'i tehdit olarak görürken, bu yıl ise katılımcıların yüzde 70.8 ile yine İsrail'i ikinci sıraya yerleştirdi.

ABD ile Türkiye arasındaki ilişki sorusuna geçen yıl olduğu gibi bu yıl da katılımcıların yüzde 39.4'ü 'güvenilmez ülke' cevabını verirken, yüzde 22.6'sı 'sömürgeci ülke' olarak değerlendirdi.

Aynı kategoride Türkiye ile ABD arasındaki en önemli sorun nedir sorusuna, katılımcıların yüzde 60.5'i 'terörle mücadele' derken, yüzde 37.3'ü "ABD'nin PYD'ye destek vermesi" dedi.

 Rusya'ya yaklaşım sıcak

"Rusya ile Türkiye arasındaki ilişkileri nasıl tanımlarsınız" sorusunda 'stratejik ortaklık vardır' olarak cevap verenlerin oranı yüzde 26.1 iken, Türkiye ile Rusya arasındaki en önemli işbirliği alanları nedir sorusuna katılımcıların yüzde 34.3'ü enerji alanındaki işbirliği cevabını verdi.

Araştırmaya göre, 'Türkiye bir İslam ülkesidir' diyenlerin oranı yüzde 46 ile bu yıl da ilk sırada yer aldı. Aynı kategoride Türkiye'yi Avrupa ülkesi olarak tanımlayanların oranı ise yüzde 17.6 olurken, Orta Doğu ülkesi olarak tanımlayanların oranı ise yüzde 16.3'te kaldı.

Bu yıl ilk kez sunulan, "Türkiye kendine has özellikleri olan bir ülkedir" cevabını verenlerin oranı ise yüzde 28.5 olarak karşımıza çıktı.

Öte yandan katılımcıların sadece 29.7'si hükümetin dış politikasını başarılı bulurken, başarısız bulanların oranı yüzde 38.8'e çıktı. Yüzde 31.5'lik kesim ise 'ne başarılı, ne başarısız' şıkkını işaretledi.

Her kesimden vatandaş yer aldı

Söz konusu araştırma aralarında İstanbul, Ankara, Samsun, Trabzon, Kırıkkale, Malatya, Mardin, Van, Ağrı, Şanlıurfa, Erzurum, Hatay, Aydın, İzmir, Manisa gibi illerin yer aldığı 26 ilimizde gerçekleştirildi. Ankete katılanların sadece yüzde 20.6'sını üniversite mezunları teşkil ediyor.

İlköğretim mezunları yüzde 40.4 ile ilk sırada geliyor.

Katılanların yüzde 38.8'ini çalışmayanlar teşkil ediyor. Katılımcıların yüzde 27'si kendisini dindar olarak tanımlarken, 'milliyetçiyim' diyenler yüzde 23.5, 'cumhuriyetçi/Atatürkçü' diyenler ise yüzde 18.5 idi.

Araştırmada öne çıkan dikkat çekici başlıklar

92 sayfadan oluşan Türk Dış Politikası Kamuoyu Algıları Araştırması'nın 2019 yılı sonuçlarında dikkat çeken bazı başlıklar şöyle:

• Dış politikada temel belirleyici ve yürütücü kurum yüzde 68.8 ile Cumhurbaşkanı olarak görülüyor.

• "Türkiye'nin en yakın dostu hangi ülkedir?" sorusuna katılımcılar geçen yıla göre yüzde 10.6'lık artışla, yüzde 65.3'lük ezici oranla yine Azerbaycan cevabını verdi. Azerbaycan'ı azalan oranlarda KKTC ve Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin takip ediyor olması bu yılın dikkat çeken sonuçlarından biri oldu.

• Türk halkının AB üyeliği sürecine verdiği destek, 55.1'den yüzde 61.1'e çıktı.

• Türkiye AB ilişkilerinin siyasi açıdan değerlendirildiği kategoride ankete katılan AKP seçmenlerinin yüzde 58.5'i, CHP seçmeninin yüzde 73.7'si ve MHP seçmeninin yüzde 60.2'si Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne üye olmasını desteklediği ortaya çıkıyor.

• Ankete katılanları yüzde 60.8'i Türkiye'nin NATO üyeliğinin devam etmesini gerektiğini belirtti.

• Araştırmada bu yıl ilk kez yüzde 41.7'lik bir kesim, Kıbrıs sorununun ancak "KKTC'nin Türkiye'ye bağlanması" temelinde çözülebileceğini belirtti.

• Ankete katılanların yüzde 42.1'i, Türkiye'nin Suriye'ye yönelik izlemesi gereken politikanın tarafsız olması ve herhangi bir müdahalede bulunulmaması gerektiğini belirtti. Katılımcıların yüzde 57.6'sı sığınmacı alımına son verilmeli görüşünü seslendirdi.

• İsrail ile ilişkileri en fazla destekleyen parti mensupları yüzde 29.1 ile CHP oldu.

• Türkiye'de bulunan Suriyelilerden en fazla memnun olan partililer ise yüzde 11.4 ile MHP'liler oldu. CHP'lilerin ise yüzde 82.6'sı memnun değil.

• Türkiye'nin Orta Doğu politikası yüzde 61.3 ile başarısız bulunuyor.

• Türk halkının yüzde 56'5'i Türkiye'nin bölünme tehlikesi altında olmadığını, yüzde 29.7'si ise bölünme riski taşıdığını belirtti.

• Halkın yüzde 51.4'ü sınır ötesi operasyonları desteklerken, yüzde 32.2'si desteklemiyor. Bu noktada en yüksek desteği AK Partili seçmen yüzde 63.6 ile verirken, en düşük destek yüzde 29.7 ile HDP'lilerden geldi.